Đối với Trung Quốc, việc mất vị trí độc quyền sản xuất MacBook tượng trưng cho vị thế công xưởng thế giới của Trung Quốc đang bị suy yếu…
Apple dự định sẽ chuyển một số hoạt động sản xuất laptop MacBook sang Việt Nam vào năm tới. Đây là lần đầu tiên tập đoàn công nghệ Mỹ chuyển sản xuất laptop sang việt Nam khi nỗ lực tiếp tục đa dạng hóa cơ sở sản xuất ra khỏi Trung Quốc, trong bối cảnh căng thẳng công nghệ leo thang giữa Washington và Bắc Kinh.
Theo các nguồn tin được tờ Nikkei Asia tổng hợp, Apple đã hợp tác với nhà cung cấp hàng đầu của mình, Foxconn, để bắt đầu sản xuất MacBook tại Việt Nam sớm nhất là vào khoảng tháng 5/2023. Hiện Apple đang tìm hiểu bổ sung các địa điểm sản xuất bên ngoài Trung Quốc cho tất cả các dòng sản phẩm chính của mình. Tuy nhiên đối với MacBook, kế hoạch chuyển sản xuất ra ngoài Trung Quốc mất nhiều thời gian hơn do chuỗi cung ứng phức tạp cần thiết phục vụ cho việc sản xuất máy tính xách tay.
“Sau khi thay đổi địa điểm sản xuất MacBook, tất cả các sản phẩm chủ lực của Apple về cơ bản sẽ có thêm một địa điểm sản xuất ngoài Trung Quốc… iPhone ở Ấn Độ và MacBook, Apple Watch và iPad ở Việt Nam”, một người thạo tin về vấn đề này nói với Nikkei Asia. “Những gì Apple muốn bây giờ là tùy chọn ‘ra khỏi Trung Quốc’ đối với ít nhất một phần sản xuất cho tất cả các sản phẩm của mình”.
Gần 2 năm qua, Apple đã lên kế hoạch chuyển một số hoạt động sản xuất MacBook sang Việt Nam và đã thiết lập dây chuyền sản xuất thử nghiệm. Apple sản xuất từ 20 triệu đến 24 triệu chiếc MacBook mỗi năm, quá trình sản xuất trải rộng giữa các cơ sở ở các thành phố Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên và Thượng Hải của Trung Quốc.
Việc chuyển hướng sang Việt Nam diễn ra trong bối cảnh không chỉ căng thẳng địa chính trị gia tăng mà còn cả sự gián đoạn sản xuất do chính sách “không COVID-19” của Trung Quốc, thậm chí do cả sự không chắc chắn về mặt chính sách khi gần đây Trung Quốc đột ngột nới quy định phòng chống dịch.
Nikkei Asia cho rằng đối với Trung Quốc, việc mất vị trí độc quyền sản xuất MacBook tượng trưng cho vị thế công xưởng thế giới của Trung Quốc bị suy yếu. Các nhà sản xuất điện tử hàng đầu từ Apple, HP và Dell, đến Google và Meta đều đã thực hiện ít nhất một số kế hoạch chuyển sản xuất và tìm nguồn cung ứng ra khỏi Trung Quốc kể từ khi cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bắt đầu cuộc chiến thuế quan chống lại nước này.
Ví dụ, việc sản xuất hầu hết các máy chủ trung tâm dữ liệu của Google, Meta, Amazon và Microsoft đã chuyển sang Mexico hoặc Thái Lan.
“Nhìn chung, lợi ích của Trung Quốc trong việc sản xuất chi phí thấp đang mờ dần và nhiều khách hàng Mỹ hiện muốn có một số lựa chọn thay thế địa điểm sản xuất bên ngoài Trung Quốc”, một giám đốc điều hành tại Inventec, nhà cung cấp chính cho HP và Dell cho biết. “Đây đã là một xu hướng tăng tốc đối với hầu hết các thương hiệu toàn cầu và điều đó khó có khả năng thay đổi trong tương lai”.
Trong nhiều thập kỷ, Apple coi Trung Quốc là cơ sở lắp ráp quan trọng nhất của mình, nhưng công thức chiến thắng đó đã đạt đến điểm khủng hoảng trong năm nay. Vào mùa xuân, các địa điểm sản xuất MacBook và iPhone quan trọng ở Thượng Hải phải đối mặt với sự gián đoạn lớn do lệnh phong tỏa chống dịch COVID kéo dài hàng tháng. Vào tháng 11, Apple đã cảnh báo về sự chậm trễ trong việc giao hàng iPhone 14 Pro và 14 Pro Max cao cấp cho kỳ nghỉ lễ, với lý do thiếu lao động liên quan đến đại dịch tại cơ sở sản xuất quan trọng nhất của họ ở Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam.
Chiu Shih-fang, nhà phân tích chuỗi cung ứng của Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan, cho biết không thể ngăn cản những thay đổi đối với chuỗi cung ứng công nghệ.
“Trước đây, hầu hết mọi người trong ngành luôn hy vọng rằng tình hình có thể giảm bớt và mọi thứ có thể quay trở lại những ngày xưa tốt đẹp”, Chiu nói với Nikkei Asia. “Nhưng lần này, họ nhận ra rằng không có cách nào quay lại và dù thế nào họ cũng cần chuẩn bị các phương án thay thế ngoài Trung Quốc”.
Các chính sách nghiêm ngặt về COVID của Trung Quốc đã đẩy nhanh quá trình chuyển đổi và hiện tại nó đang diễn ra nhanh hơn so với suy nghĩ của các nhà điều hành ngành và các nhà phân tích thị trường cách đây vài năm, Chiu cho biết thêm rằng căng thẳng Mỹ-Trung ngày càng gia tăng cũng đóng một vai trò nào đó.
“Không ai muốn doanh nghiệp của mình bị mắc kẹt và bị ảnh hưởng nặng nề chỉ vì quá tập trung sản xuất vào một chỗ. Từ lớn đến nhỏ, các nhà cung cấp giờ đây đều cần có giải pháp để đối mặt với thực tế toàn cầu mới này”.
Sự đa dạng hóa của Apple tại Việt Nam bắt đầu với AirPods, được đưa vào sản xuất hàng loạt tại đây vào năm 2020. Công ty cũng đã chuyển một số sản xuất iPad và Apple Watch sang Việt Nam trong năm nay và thông báo bắt đầu sản xuất iPhone 14 ở Ấn Độ, chỉ vài tuần sau khi phát hành điện thoại hàng đầu mới nhất.
Các nguồn tin nói với Nikkei Asia rằng Apple đặt mục tiêu tăng đáng kể sản lượng iPhone từ Ấn Độ trong năm nay và năm tới, với mục đích biến quốc gia này thành một cơ sở sản xuất quan trọng khác cho các thiết bị. Apple cũng đặt mục tiêu chuyển một số hoạt động sản xuất tai nghe AirPods và Beats sang Ấn Độ, Nikkei Asia đưa tin trước đó.
Apple và Foxconn đều không trả lời yêu cầu bình luận về tin tức.