Nghỉ hè là khoảng thời gian lý tưởng để trẻ em tái tạo năng lượng, phát triển kỹ năng và trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, đối với nhiều gia đình, kỳ nghỉ này lại trở thành giai đoạn đầy thách thức. Nguyên nhân không chỉ xuất phát từ sự thay đổi trong nhịp sống hàng ngày mà còn từ nỗi lo lắng về việc con trẻ ngày càng gắn bó sâu sắc với thế giới mạng, nơi mà sự giải trí bề mặt có thể ẩn chứa nhiều hệ lụy không lường trước.
Chị L.T.P., cư dân phường Bồ Đề, Hà Nội, là một trong số nhiều bậc phụ huynh đang phải đối mặt với thách thức này. Sau gần hai tháng nghỉ hè, các con của chị P. bắt đầu cho thấy những dấu hiệu thay đổi tính cách rõ rệt, như cáu gắt, làm việc thiếu tập trung và chỉ mong muốn quay lại với điện thoại hoặc tivi. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi của chị dường như không thể rời xa chiếc điện thoại, ngay cả khi ăn uống hoặc đi vệ sinh.
Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể dẫn đến những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Nghiện game và internet không chỉ gây ra các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ và suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc.
Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cũng cảnh báo về những nguy cơ khi trẻ em sử dụng mạng xã hội. Theo ông, trẻ có nguy cơ bắt chước các hành vi tiêu cực lan truyền trên mạng, hình thành những niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức và giá trị sống. Một số trẻ thậm chí còn tin rằng mạng xã hội là nguồn chứa mọi lời giải, hoặc coi người nổi tiếng như ‘kim chỉ nam’ cho tư duy và hành vi, hoặc đặt mục tiêu tối thượng là sự giàu có.
Ngoài ra, PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, chỉ ra rằng tình trạng sa sút trí tuệ, thường được cho là chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng hiện nay ngày càng có nhiều người trẻ表现出 các triệu chứng suy giảm trí nhớ, kém tương tác xã hội và đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm.
Để giúp trẻ tránh lún sâu vào thế giới mạng, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn và lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện cho con tham gia vào những hoạt động có ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, và hoạt động cộng đồng.
Cha mẹ cũng được khuyên nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời. Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, hoặc học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý.