Đề xuất thay đổi cách thu thuế trên giao dịch bán chứng khoán từ 0,1% trên mọi giao dịch sang thu 20% trên lợi nhuận ròng thực nhận đang gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng đầu tư. Tuy nhiên, việc hướng tới một cơ chế thuế mới được cho là một bước tiến quan trọng cho sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Hiện tại, cách tính thuế 0,1% trên mọi giao dịch bán chứng khoán có ưu điểm là đơn giản, dễ dàng thực hiện. Tuy nhiên, cách tính này đã dẫn đến một nghịch lý: ngay cả khi nhà đầu tư bán chứng khoán với giá thấp hơn giá mua vào (bán cắt lỗ), họ vẫn phải nộp thuế. Điều này đi ngược lại với nguyên tắc cơ bản của thuế thu nhập, vốn chỉ đánh thuế khi cá nhân hoặc tổ chức có lợi nhuận hoặc thu nhập ròng.
Việc chuyển đổi sang đánh thuế trên lợi nhuận thực tế nhận được là một sự điều chỉnh cần thiết. Cơ chế này đảm bảo rằng thuế chỉ được thu khi nhà đầu tư thực sự có lợi nhuận từ hoạt động đầu tư của mình, giúp công bằng hơn và phản ánh đúng bản chất của hoạt động đầu tư vốn có nhiều rủi ro. Tuy nhiên, mức thuế suất 20% dự kiến đang là tâm điểm của cuộc tranh luận. Mức thuế này có thể được xem là cao đối với một số nhà đầu tư, làm giảm sự hấp dẫn của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Khi đánh giá mức thuế suất 20%, cần so sánh với các mức thuế của các loại hình đầu tư khác và tính cạnh tranh trong khu vực. Mục tiêu không chỉ là thu ngân sách mà còn là tạo điều kiện thuận lợi để thị trường chứng khoán phát triển, thu hút thêm nhà đầu tư cả trong và ngoài nước. Nếu thị trường chứng khoán Việt Nam càng hấp dẫn với nhà đầu tư cá nhân, thì cũng sẽ càng hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài, từ đó tăng sức cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới.
Để thực hiện chính sách này một cách hiệu quả, cần có một lộ trình áp dụng từ từ, cùng với sự linh hoạt trong việc điều chỉnh biểu thuế. Việc áp dụng một biểu thuế lũy tiến có thể giúp giảm nhẹ gánh nặng thuế cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ, đồng thời vẫn đảm bảo thu ngân sách. Hơn nữa, cần có cuộc đối thoại sâu rộng và thực chất với các thành viên thị trường, bao gồm cả nhà đầu tư cá nhân, tổ chức đầu tư và các công ty chứng khoán, để tìm ra giải pháp phù hợp và khả thi nhất cho sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Cuối cùng, việc cải tiến chính sách thuế cho thị trường chứng khoán cần cân nhắc nhiều yếu tố, từ công bằng đến cạnh tranh và phát triển bền vững. Tìm được điểm cân bằng phù hợp sẽ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng chuyên nghiệp và phát triển, đồng thời vẫn đảm bảo được mục tiêu tăng thu ngân sách một cách hợp lý.