Trang chủ Thế giớiHai góc nhìn khác biệt về Nhật Bản qua ‘Đế Chế Ký Hiệu’ và ‘Hồi Ức Của Một Geisha’

Hai góc nhìn khác biệt về Nhật Bản qua ‘Đế Chế Ký Hiệu’ và ‘Hồi Ức Của Một Geisha’

bởi Linh

Nhật Bản, một quốc gia với nền văn hóa phong phú và đa dạng, đã được nhìn nhận và diễn giải theo nhiều cách khác nhau bởi những người phương Tây. Cách tiếp cận và hiểu biết về Nhật Bản có thể được thể hiện qua hai tác phẩm nổi tiếng: ‘Đế Chế Ký Hiệu’ của Roland Barthes và ‘Hồi Ức Của Một Geisha’ của Arthur Golden. Trong khi Roland Barthes mang đến một Nhật Bản vừa xa lạ vừa độc đáo qua con mắt của một nhà ký hiệu học, thì Arthur Golden lại bị chỉ trích vì cách tiếp cận và diễn giải về văn hóa Geisha.

Bức tranh Nhật Bản trong tác phẩm của Roland Barthes hiện lên vừa… xa lạ vừa độc đáo
Bức tranh Nhật Bản trong tác phẩm của Roland Barthes hiện lên vừa… xa lạ vừa độc đáo
"Đế Chế Ký Hiệu" mang đến một Nhật Bản rất riêng, rất khác
“Đế Chế Ký Hiệu” mang đến một Nhật Bản rất riêng, rất khác

Roland Barthes, một tên tuổi lớn trong lịch sử văn học và triết học của thế kỷ 20, đã đến Nhật Bản với tư cách là một nhà ký hiệu học. Ông đã nhìn nhận và diễn giải các ký hiệu văn hóa của Nhật Bản theo cách riêng của mình, tạo nên một bức tranh vừa đẹp đẽ vừa độc đáo về đất nước này. Tác phẩm ‘Đế Chế Ký Hiệu’ của ông là một tập hợp 26 bài viết, mỗi bài viết là một sự mô tả và diễn giải về một khía cạnh khác nhau của văn hóa Nhật Bản. Với cách tiếp cận này, Barthes đã giúp người đọc nhìn thấy Nhật Bản qua một lăng kính mới, vừa quen vừa lạ.

Roland Barthes như mở ra một “căn phòng riêng” để tự do vẽ nên bức tranh phù tang của riêng mình
Roland Barthes như mở ra một “căn phòng riêng” để tự do vẽ nên bức tranh phù tang của riêng mình

Ngược lại, Arthur Golden đã viết ‘Hồi Ức Của Một Geisha’ dựa trên hồi ức của Mineko Iwasaki, một Geisha thực sự. Tuy nhiên, cuốn sách đã bị chỉ trích vì cách tiếp cận và diễn giải về văn hóa Geisha, với nhiều người cho rằng ông đã lãng mạn hóa và xuyên tạc về nghề nghiệp này. Sự chỉ trích này cho thấy rằng việc hiểu biết về một nền văn hóa khác biệt đòi hỏi sự tinh tế và thông minh.

Nhiều độc giả nhận xét rằng khi đọc Đế Chế Ký Hiệu, họ gần như không còn nhận ra Nhật Bản nữa
Nhiều độc giả nhận xét rằng khi đọc Đế Chế Ký Hiệu, họ gần như không còn nhận ra Nhật Bản nữa
Geisha, là những cô gái có kỹ năng múa, hát, chơi nhạc cụ truyền thống
Geisha, là những cô gái có kỹ năng múa, hát, chơi nhạc cụ truyền thống

Sự khác biệt giữa hai cách tiếp cận này cho thấy rằng việc hiểu biết về một nền văn hóa khác biệt có thể là một thách thức. Tuy nhiên, cũng chính sự khác biệt này đã tạo ra một cơ hội để chúng ta nhìn nhận và hiểu biết về thế giới theo nhiều cách khác nhau. Roland Barthes đã xác định rằng ông không cố gắng mô tả lại hay phân tích bất cứ điều gì về Nhật Bản, mà chỉ đơn thuần dịch lại những gì ông cảm thấy, một cách vô cùng cá nhân, vô cùng tự sự của chính ông.

Với cách tiếp cận này, Barthes đã giúp người đọc nhìn thấy Nhật Bản qua con mắt của một nhà ký hiệu học, mà không làm mất đi bản chất của văn hóa đó. Trong khi đó, Arthur Golden đã bị chỉ trích vì cách tiếp cận và diễn giải về văn hóa Geisha. Ông đã bị buộc tội xuyên tạc và phỉ báng, và đã phải trả một khoản tiền không tiết lộ để giải quyết vụ việc.

Geisha luôn trang điểm bằng một lớp phấn dày, môi được đánh son đỏ tươi, mắt kẻ bằng chì đen và đỏ, họ mặc kimono, không lấy chồng và làm việc cho các người bảo trợ.
Geisha luôn trang điểm bằng một lớp phấn dày, môi được đánh son đỏ tươi, mắt kẻ bằng chì đen và đỏ, họ mặc kimono, không lấy chồng và làm việc cho các người bảo trợ.
Một lưu ý khác, đó là Geish chỉ phục vụ trong tiệc rượu, còn tiệc trà sẽ dành cho các Maiko (học việc để trở thành Geisha).
Một lưu ý khác, đó là Geish chỉ phục vụ trong tiệc rượu, còn tiệc trà sẽ dành cho các Maiko (học việc để trở thành Geisha).

Nhìn chung, hai tác phẩm này đã cho thấy rằng việc hiểu biết về một nền văn hóa khác biệt đòi hỏi sự tinh tế và thông minh. Chúng ta cần phải có khả năng nhìn nhận và diễn giải các ký hiệu văn hóa theo cách riêng của mình, mà không làm mất đi bản chất của văn hóa đó. Đi du lịch và khám phá các nền văn hóa khác biệt là một cách để chúng ta kích hoạt khả năng dùng đôi mắt của mình để đọc thế giới bằng thị giác.

“Nước Nhật, nước Nhật ấy, nước Nhật của anh ấy – đối với Roland Barthes – là điều không tưởng của cái thèm muốn”
“Nước Nhật, nước Nhật ấy, nước Nhật của anh ấy – đối với Roland Barthes – là điều không tưởng của cái thèm muốn”

Khi ta không chỉ ngắm nhìn thế giới mà ta đang đọc nó, ta sẽ dễ dàng chèn vào đó những cảm quan rất riêng mà chỉ một mình ta có. Tóm lại, ‘Đế Chế Ký Hiệu’ của Roland Barthes và ‘Hồi Ức Của Một Geisha’ của Arthur Golden là hai ví dụ khác nhau về cách tiếp cận và hiểu biết về Nhật Bản. Trong khi Roland Barthes mang đến một Nhật Bản vừa xa lạ vừa độc đáo, thì Arthur Golden lại bị chỉ trích vì cách tiếp cận và diễn giải về văn hóa Geisha. Sự khác biệt này cho thấy rằng việc hiểu biết về một nền văn hóa khác biệt đòi hỏi sự tinh tế và thông minh.

Những nàng Geisha và một Nhật Bản sáng bừng lên đầy màu sắc bởi những chiếc kimono và trâm cài trang nhã
Những nàng Geisha và một Nhật Bản sáng bừng lên đầy màu sắc bởi những chiếc kimono và trâm cài trang nhã

Cuối cùng, việc khám phá và tìm hiểu về các nền văn hóa khác biệt là một việc làm cần thiết để mở rộng hiểu biết và quan điểm của chúng ta về thế giới. Thông qua việc đọc các tác phẩm như ‘Đế Chế Ký Hiệu’ và ‘Hồi Ức Của Một Geisha’, chúng ta có thể có được một cái nhìn sâu sắc hơn về văn hóa Nhật Bản và cách tiếp cận khác nhau trong việc hiểu biết về nó. Từ đó, chúng ta có thể xây dựng một cầu nối giữa các nền văn hóa và tăng cường sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau.

Lời văn trong Memoirs of a Geisha của Arthur Golden sắc bén, hấp dẫn
Lời văn trong Memoirs of a Geisha của Arthur Golden sắc bén, hấp dẫn

Có thể bạn quan tâm