Sau khi tỉnh Khánh Hòa mới được hình thành qua việc sáp nhập tỉnh Ninh Thuận, sự đa dạng văn hóa của địa phương này đã trở nên nổi bật hơn bao giờ hết. Với cộng đồng đồng bào Chăm đông đảo, tỉnh Khánh Hòa đang nắm giữ một di sản văn hóa đặc sắc và phong phú. Hệ thống đền tháp, lễ hội truyền thống, làng nghề thủ công, dân ca dân vũ và các phong tục tập quán của người Chăm đã và đang được giữ gìn, phát huy bản sắc dân tộc.
Trước đây, tỉnh Ninh Thuận, với gần 20.000 hộ và hơn 90.000 nhân khẩu là đồng bào Chăm, đã tích cực trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa truyền thống. Thông qua các hoạt động kiến trúc đền tháp, lễ hội, nghề gốm, dệt thổ cẩm, dân ca dân vũ, nhạc cụ dân gian, chữ viết, sử thi…, người Chăm ở đây đã thể hiện sự gắn bó sâu sắc với cội nguồn văn hóa của mình.
Đặc biệt, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Thuận (cũ) đã có những nỗ lực đáng kể trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Việc xây dựng hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể ‘Nghệ thuật hát ngâm Ariya của người Chăm’ để trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt là một trong những bước đi đáng chú ý. Hiện tại, địa phương này đã có 80 di sản văn hóa được lập hồ sơ và xếp hạng, trong đó có một di sản được UNESCO ghi danh là ‘Nghệ thuật làm gốm của người Chăm’ – Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.
Không chỉ có di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đồng bào Chăm ở Ninh Thuận còn tự hào khi có 4 hiện vật được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia. Những hiện vật này không chỉ có giá trị về mặt lịch sử, văn hóa mà còn là niềm tự hào của người Chăm.
Các đền tháp, làng nghề và lễ hội truyền thống của đồng bào Chăm từ lâu đã trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm, nghiên cứu và mua sắm sản phẩm thủ công truyền thống. Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Ninh Thuận (cũ) đã đón khoảng 2,29 triệu lượt khách, tăng 16,2% so với cùng kỳ năm trước. Tổng thu từ hoạt động du lịch ước đạt 2.970 tỷ đồng.
Với việc sáp nhập hai tỉnh Ninh Thuận và Khánh Hòa thành tỉnh Khánh Hòa mới, các chuyên gia và lãnh đạo địa phương tin rằng đây là ‘cơ hội vàng’ để ngành công nghiệp không khói phát triển mạnh mẽ. Tỉnh Khánh Hòa mới đang định hình ngành du lịch trở thành mũi nhọn kinh tế, với thế mạnh đa dạng như du lịch biển, du lịch năng lượng tái tạo, du lịch làng nghề và du lịch mua sắm đặc sản nông nghiệp công nghệ cao.
Sự kết hợp giữa các di sản văn hóa Chăm, Kinh, Raglay và các dân tộc khác sẽ tạo nên bức tranh văn hóa du lịch phong phú, hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. Do đó, tỉnh Khánh Hòa mới cần tiếp tục đầu tư và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống để thúc đẩy du lịch phát triển.