Trí tuệ nhân tạo (AI) đang cách mạng hóa thị trường lao động toàn cầu, và đáng chú ý là đối với những người mới tốt nghiệp. Khi AI ngày càng hiện diện trong mọi lĩnh vực, các công việc cấp đầu vào (Entry level) đang trải qua những thay đổi rõ rệt. Những công việc này thường yêu cầu ít hoặc không cần kinh nghiệm và được xem là bước khởi đầu cần thiết để người trẻ có thể tích lũy kinh nghiệm và hình thành tư duy nghề nghiệp một cách toàn diện.

Ông Fawad Bajwa, chuyên gia từ Công ty tư vấn nhân sự cấp cao Russell Reynolds Associates, nhận định rằng AI đang thay đổi cách thức thực hiện các công việc cấp đầu vào. Thay vì chỉ tập trung vào việc thực hiện các nhiệm vụ lặp lại, đơn điệu, người mới đi làm giờ đây cần tập trung vào việc chọn lọc đầu ra do AI tạo ra và đưa ra đánh giá cuối cùng. Điều này thể hiện một bước tiến mới trong cách thức làm việc, nơi con người và máy móc làm việc cùng nhau để đạt được hiệu quả cao hơn.

Một ví dụ điển hình cho sự thay đổi này là trong lĩnh vực marketing, nơi nhân viên trẻ sử dụng AI để soạn nháp các tài liệu quảng bá. Trong lĩnh vực phân tích dữ liệu, AI hỗ trợ chuẩn bị dữ liệu để con người xử lý sâu hơn. Điều này không chỉ giúp tăng tốc quá trình làm việc mà còn giúp người lao động tập trung vào các nhiệm vụ đòi hỏi sự sáng tạo và tư duy phản biện cao hơn.

Ông Zanele Munyikwa, chuyên gia kinh tế tại Revelio Labs, cho rằng AI đang thúc đẩy một ‘cuộc chuyển đổi nghề nghiệp’ ở nhóm công việc đầu vào. Các nhiệm vụ do nhân sự trẻ đảm nhận đang chuyển dần sang những phần việc ít bị AI can thiệp hơn. Điều này cũng đồng nghĩa với việc người trẻ cần phải thích nghi và phát triển kỹ năng mới để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động đang thay đổi.
Một khảo sát của Russell Reynolds Associates cho thấy có 54% lãnh đạo doanh nghiệp lo ngại việc phụ thuộc vào AI sẽ làm xói mòn tư duy phản biện của nhân sự trẻ. Khoảng 25% quan ngại AI có thể làm giảm chất lượng sản phẩm và quy trình nội bộ. Những lo ngại này thể hiện sự cần thiết của việc cân bằng giữa công nghệ và sự phát triển của con người trong môi trường làm việc.
Về vấn đề công việc nào dễ bị thay thế, phân tích của Revelio Labs chỉ ra rằng những vị trí dễ bị AI thay thế nhất là các nghề mang tính kỹ thuật cao như kỹ sư dữ liệu, quản trị cơ sở dữ liệu, chuyên viên an ninh mạng, kiểm toán viên… Ngược lại, các công việc đòi hỏi sự tương tác trực tiếp như dịch vụ lưu trú, sản xuất thủ công hay chăm sóc khách hàng vẫn có nhu cầu cao và ít bị ảnh hưởng bởi AI.
Để thích nghi với sự thay đổi này, các doanh nghiệp cần nghĩ đến những ‘đường băng’ mới để người trẻ có thể học nghề và phát triển. Các mô hình học việc, các khóa huấn luyện có hỗ trợ AI hoặc chương trình đào tạo tích hợp công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng. Qua đó, người lao động có thể được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để thành công trong thị trường lao động hiện đại.
Người trẻ cần chuẩn bị hành trang mới để bước vào thị trường lao động. Không chỉ là kiến thức chuyên môn, họ cần biết cách sử dụng công cụ AI, phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề, và khả năng thích ứng nhanh với sự thay đổi. Bằng cách này, AI không giành mất cơ hội nghề nghiệp của người trẻ, nhưng nó đang định nghĩa lại ‘cơ hội’ đó theo cách hoàn toàn khác. Người thành công trong thời đại này là người biết tận dụng công nghệ như một bàn đạp để học hỏi, thích nghi và phát triển bền vững.