Trung Quốc bất ngờ nới lỏng hạn chế xuất khẩu đất hiếm, mang lại ‘cứu cánh’ cho các hãng ô tô Mỹ đang đối mặt với nguy cơ gián đoạn sản xuất.

Một công nhân đang điều khiển máy ủi tại mỏ đất hiếm ở huyện Nam Thành, tỉnh Giang Tây, Trung Quốc.

Theo Reuters, việc cấp giấy phép xuất khẩu tạm thời cho các nhà cung ứng của General Motors, Ford và Stellantis được coi là động thái tích cực từ Trung Quốc nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các nguồn tin của Reuters cho biết giấy phép xuất khẩu có hiệu lực trong 6 tháng, nhưng vẫn chưa rõ số lượng và loại đất hiếm được phép xuất khẩu.

Động thái này diễn ra sau khi Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm và nam châm quan trọng vào tháng 4, gây gián đoạn chuỗi cung ứng cho các hãng ô tô, hàng không vũ trụ và công ty bán dẫn trên toàn thế giới.

Sự phụ thuộc vào nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc đã khiến các công ty ô tô Mỹ phải đối mặt với rủi ro sản xuất. Ford từng phải tạm ngừng sản xuất dòng xe SUV Explorer tại nhà máy Chicago vào tháng 5 do thiếu đất hiếm.

Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục leo thang khi Tổng thống Mỹ Donald Trump cáo buộc Trung Quốc vi phạm thỏa thuận thương mại tạm thời. Tuy nhiên, sau cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ông Trump tuyên bố sẽ không còn vấn đề gì liên quan đến đất hiếm.

Trung Quốc đang có những động thái xoa dịu trong căng thẳng thương mại với Mỹ và châu Âu khi quyết định đẩy nhanh quá trình phê duyệt xuất khẩu đất hiếm cho các doanh nghiệp thuộc Liên minh châu Âu (EU). Động thái này được xem là một “cành ô liu” mà Bắc Kinh đưa ra trước thềm đàm phán thuế quan.

Cử chỉ ngoại giao của Trung Quốc

Ngày 7/6, Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo về việc thiết lập “kênh xanh” cho các giấy phép xuất khẩu đất hiếm, giúp các công ty châu Âu dễ dàng tiếp cận nguồn cung cấp quan trọng này. Động thái này diễn ra sau cuộc gặp giữa Bộ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Wang Wentao và Ủy viên phụ trách chính sách thương mại của EU Maros Sefcovic tại Paris.

Không chỉ dừng lại ở đó, Bắc Kinh cũng đã cấp giấy phép xuất khẩu đất hiếm cho các nhà cung ứng của ba hãng ô tô lớn của Mỹ, bao gồm General Motors, Ford và Stellantis. Điều này cho thấy Trung Quốc đang nỗ lực giảm thiểu tác động của căng thẳng thương mại đối với các công ty lớn.

[Caption align=”aligncenter” width=”650″]Căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ[/caption]

Thị trường đất hiếm và vai trò của Trung Quốc

Trung Quốc chiếm khoảng 60% sản lượng khoáng sản và đất hiếm toàn cầu, khiến quốc gia này trở thành nhân tố quyết định trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực này đặt ra thách thức chiến lược cho các nước khác trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng bền vững.

Nhu cầu về đất hiếm và khoáng sản thiết yếu dự kiến sẽ tăng mạnh trong những năm tới khi thế giới chuyển dịch nhanh hơn sang năng lượng sạch. Do đó, việc Trung Quốc nới lỏng hạn chế xuất khẩu đất hiếm có thể giúp giảm bớt áp lực cho các công ty châu Âu và Mỹ.

[Caption align=”aligncenter” width=”650″]Nhu cầu đất hiếm cho năng lượng sạch[/caption]

Vòng đàm phán thương mại Mỹ – Trung đang cho thấy những tín hiệu tích cực khi cả hai bên đều thể hiện sự linh hoạt và quyết tâm đạt được thỏa thuận.

Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Howard Lutnick

Phát biểu trước truyền thông vào ngày 10/6, Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết các cuộc đàm phán với Trung Quốc đang diễn ra tốt đẹp. “Các cuộc đàm phán diễn ra cả ngày hôm qua và tôi mong hôm nay chúng tôi cũng sẽ đàm phán cả ngày”, ông Lutnick nói với các phóng viên.

Các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc đang tập trung vào việc tìm kiếm một bước đột phá về các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của hai bên. Sau khi đạt thoả thuận đình chiến tại Geneva vào tháng 5, hai nước giờ đây đang tìm kiếm tiếng nói chung sau khi họ cáo buộc đối phương cố gắng bóp nghẹt chuỗi cung ứng của nước còn lại bằng một loạt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu.

Trung Quốc chiếm ưu thế trên thị trường khoáng sản thiết yếu

Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett cho biết Mỹ có thể dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới áp dụng đối với các mặt hàng như chất bán dẫn nếu Trung Quốc đẩy nhanh việc cung ứng đất hiếm và nam châm. Trung Quốc hiện là nước đứng đầu trong chuỗi cung ứng khoáng sản thiết yếu, chiếm khoảng 60% sản lượng khoáng sản và đất hiếm toàn cầu.

Vòng đàm phán thứ hai giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra sau cuộc điện đàm hiếm hoi giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tuần trước. Dữ liệu hải quan công bố vào đầu tuần cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đã lao dốc 34,5% trong tháng 5, đánh dấu mức giảm mạnh nhất kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát.

Trong khi đó, mặc dù tác động đến lạm phát và thị trường việc làm cho đến nay chưa đáng kể, thuế quan đã làm suy yếu niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ. Đồng USD cũng chịu áp lực suy yếu.

Hai bên đã họp mặt trong gần 7 giờ đồng hồ vào ngày 9/6 và vừa tiếp tục vào sáng ngày 10/6 theo giờ London. Cả hai nước dự kiến sẽ đưa ra thông tin cập nhật vào cuối ngày.