Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc “Tổng kết công tác tài chính – ngân sách nhà nước năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023”  chiều ngày 19/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, đánh giá ngành tài chính năm nay có rất nhiều điểm sáng, chỉ có một vài điểm mờ, đây là điểm đáng mừng trong điều kiện nhiều khó khăn.

DỒN DẬP SỨC ÉP NHƯNG VẪN NHIỀU “ĐIỂM SÁNG”

Theo Thủ tướng, nhìn lại năm 2022 cho thấy rất nhiều khó khăn, thách thức bởi Việt Nam đang trong quá trình hồi phục, khắc phục hậu quả sau đại dịch Covid-19. Những khó khăn bồi thêm do những vấn đề từ cạnh tranh địa chính trị, cạnh tranh chiến lược, ảnh hưởng đến an ninh lương lương thực, an ninh năng lượng, an ninh thông tin; các vấn đề tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, thiên tai.

Trong khi đó, Việt Nam là một nước đang phát triển và nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi nên phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc, do đó, cần vừa làm, vừa rút kinh nghiệm với tinh thần không cầu toàn, không nóng vội.

Hơn nữa, quy mô nền kinh tế nước ta còn đang khiêm tốn, khoảng 400 tỷ USD trong khi độ mở rất lớn, gần 200% GDP, khi kim ngạch xuất nhập khẩu đến ngày 15/12 vừa qua đã chính thức cán mốc 700 tỷ USD.

“Trong khi sức chống chịu và cạnh tranh của nền kinh tế có hạn nên chỉ một tác động, diễn biến nhỏ bên ngoài có thể gây tác động lớn bên trong như: vấn đề xăng dầu, vật liệu, giá cả, lãi suất của các nước, tỷ giá, nhất là các đồng ngoại tệ mạnh tác động ngay đến Việt Nam”, Thủ tướng nêu rõ.

Trong điều kiện khó khăn như vậy nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, sự vào cuộc của nhân dân, của doanh nghiệp và sự ủng hộ bạn bè của quốc tế, nền kinh tế Việt Nam đạt được nhiều điểm tích cực như kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát kiểm soát dưới 4%, tăng trưởng GDP khoảng 8%…

Nhấn mạnh giá cả ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân, Thủ tướng cho hay giá cả giá thấp, vừa phải mới giúp đời sống của nhân dân dễ chịu hơn.

Do đó, “Nhà nước phải bù lỗ một số vấn đề và can thiệp vào giá cả ở mức vừa phải, để đảm bảo đời sống nhân dân được ấm no, hạnh phúc. Chẳng hạn, giá điện 3 năm nay chưa tăng giá, chưa phù hợp với quy luật thị trường nhưng rõ ràng, chính sách của Đảng và Nhà nước là không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, không hy sinh bảo vệ môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần”, Thủ tướng nói.

5 BÀI HỌC ĐÁNG NHỚ

Tổng kết và rút ra 5 bài học, định hướng để ngành tài chính đưa ra được mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, đúng, trúng, có khả thi và hiệu quả khi triển khai nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước năm 2023, Thủ tướng chỉ rõ, một là, sự đoàn kết, kỷ cương, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các bộ, ngành, địa phương.

Hai là, theo dõi sát tình hình để phân tích, xem xét liên quan đến chức năng nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi đơn vị, trên cơ sở đó có phản ứng chính sách cho phù hợp.

Nhớ lại thời điểm tổng kết ngành tài chính năm 2021, Thủ tướng cho hay tình hình rất khả quan vì kiểm soát được dịch bệnh là thành công lớn nhưng đến tháng 2 xảy ra xung đột Nga – Ukraine tác động đến tất cả các ngành, các cấp, tất cả các lĩnh vực vì độ mở nền kinh tế Việt Nam lớn, không thể đứng ngoài. Do đó, phải phản ứng chính sách cho nhanh, nhạy, kịp thời và hiệu quả.

Ba là,kết hợp hài hòa, hiệu quả giữa chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ và các chính sách khác như: chính sách tiền lương, chính sách về lao động… trong điều hành kinh tế vĩ mô.

Theo đó, chính sách tài khoá phải mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm và hiệu quả, trong đó, các vấn đề quan trọng như cân đối thu – chi, phí, lệ phí, đầu tư công, quản lý nợ công, quản lý nợ Chính phủ, bội chi…

Bốn là, chuyển đổi số vô cùng quan trọng vì đây là một xu thế khách quan.

Trong chuyến công tác tại Brussels, Vương quốc Bỉ vừa qua, Thủ tướng cho biết 36 quốc gia ngồi họp với nhau, không một nước nào không nhắc đến chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn.

Do đó, phải mạnh mẽ chuyển đổi số trong ngành tài chính, để bớt chi phí, thủ tục hành chính và giảm phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Chẳng hạn, “với ngành hải quan, chuyển đổi số đi trước, đi sớm, cố gắng 2 năm nữa triển khai hải quan thông minh như các nước tiên tiến, vừa chống buôn lậu, vừa kiểm soát được tình hình và nắm được số liệu ngay lập tức, không gian lận, không tô hồng, bôi đen”, Thủ tướng gợi ý.

Năm là,nắm chắc tình hình để điều chỉnh việc chính sách và xây dựng thể chế.

Đối với công tác hoàn thiện thể chế, theo người đứng đầu Chính phủ, cuộc sống luôn luôn vận động, do đó, cần phải nắm chắc tình hình để điều chỉnh chính sách, xây dựng thể chế cho phù hợp.

“Liên quan một số nghị định điều chỉnh giá xăng dầu, trái phiếu doanh nghiệp… do trước đây xây dựng chính sách chưa có nhiều kinh nghiệm, có những sơ hở nhưng các cơ quan phát hiện chưa kịp thời, chưa cương quyết xử lý nên để lại hậu quả lớn”, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ.

Thời gian qua, các cơ quan chức năng đã mạnh tay xử lý các loại không lành mạnh, không an toàn, không công khai, minh bạch, gồm những doanh nghiệp đánh bóng thông tin để lên thị trường chứng khoán, kêu gọi người nhà mua – bán cổ phiếu, gây nhiễu loạn thị trường.

Hay khâu phát hành trái phiếu không có tài sản đảm bảo, không tuyên truyền tốt về vấn đề lãi suất càng cao rủi ro càng lớn, người dân không hiểu được vấn đề.

4 MỤC TIÊU BAO TRÙM VÀ XUYÊN SUỐT

Theo Thủ tướng, trong năm 2023, nền kinh tế sẽ đối diện với rất nhiều khó khăn, thách thức, nhiệm vụ đặt ra đối với ngành tài chính rất nặng nề. Do đó, Bộ Tài chính cần chủ động, tích cực, bám sát các chỉ đạo để chủ động vào cuộc.

Thủ tướng nhấn mạnh: “Phương châm của năm nay của ngành tài chính là: Đoàn kết, kỷ cương; bản lĩnh, linh hoạt; đổi mới, sáng tạo; kịp thời, hiệu quả”.

Trong bối cảnh nhiệm vụ đặt ra đối với ngành tài chính rất nặng nề, Thủ tướng cũng đề xuất ngành tài chính bám sát 4 mục tiêu bao trùm và xuyên suốt của ngành.

Thứ nhất,toàn ngành phải tập trung nghiên cứu, xây dựng và đưa ra các giải pháp tổ chức thực hiện, đảm bảo tuyệt đối an toàn về an ninh tài chính tiền tệ của quốc gia.

Thứ hai, phải tập trung ưu tiên cho ổn định kinh tế quy mô, đảm bảo các cân đối lớn trong đó có cân đối thu chi, bội thu được là rất tốt; cùng với đó, giảm bội chi, giảm nợ công, giảm nợ Chính phủ.

Thứ ba, phải tăng chi cho đầu tư phát triển. Cần xây dựng cơ chế, chính sách sách huy động mọi nguồn lực trong xã hội, lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư nhân, kích hoạt mọi nguồn lực trong xã hội cho phát triển.

Thứ tư,theo dõi, kiểm soát giá cả, thị trường, nhất là những mặt hàng thiết yếu của người dân vào dịp Tết, để không tăng giá, ổn định và nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho nhân dân.

#box1671454716397{background-color:#c8dcc8}

Theo bộ Tài chính, nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước năm 2022 triển khai trong bối cảnh tình hình thế giới và trong nước phát sinh nhiều biến động, diễn biến phức tạp khó lường. Thực hiện các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và chỉ đạo sát sao, kịp thời của Thủ tướng Chính phủ, toàn ngành tài chính thực hiện nhiều giải pháp hiệu quả, góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước năm 2022. Qua đó, thực hiện thắng lợi các mục tiêu của kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội đã đề ra.

NHIỀU CHÍNH SÁCH MỚI CHƯA CÓ TIỀN LỆ HỖ TRỢ PHỤC HỒI

Trong năm 2022, Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất nhiều chính sách mới, chưa có tiền lệ hỗ trợ phục hồi phát triển kinh tế – xã hội.

Để kịp thời ứng phó với các tác động do dịch bệnh, đầu năm 2022, Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất và triển khai thực hiện ngay Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 do Quốc hội ban hành, với hàng loạt các gói hỗ trợ tài khóa và tiền tệ.

Ngoài các chính sách ưu đãi thuế, tài khóa thuộc chương trình này, Bộ Tài chính cũng trình các cấp có thẩm quyền hoặc ban hành theo thẩm quyền nhiều chính sách, như: giảm lệ phí trước bạ; giảm mức thuế suất thuế nhập khẩu đối với nhiều nhóm mặt hàng để thúc đẩy hoạt động sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp; giảm mức thu 37 khoản phí, lệ phí…

Đặc biệt, trong bối cảnh giá xăng dầu diễn biến phức tạp, ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh và đời sống người dân, Bộ Tài chính 2 lần trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng xăng, dầu, mỡ nhờn; đề xuất giảm mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng và thuế giá trị gia tăng đối với xăng dầu…

Các chính sách này đã có tác dụng tích cực kiềm chế lạm phát của Việt Nam ở dưới mức 4%; trong khi, nhiều nền kinh tế trên thế giới đang đối mặt với lạm phát cao.

Dự kiến thực hiện các giải pháp nêu trên sẽ hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân với tổng giá trị tiền thuế, tiền thuê đất, phí và lệ phí, tiền thuê đất được miễn giảm, gia hạn năm 2022 khoảng 233,5 nghìn tỷ, trong đó: số tiền gia hạn khoảng 135 nghìn tỷ; miễn, giảm khoảng 98,5 nghìn tỷ.

Tính đến ngày 15/12 đã thực hiện miễn giảm, giãn khoảng 193,4 nghìn tỷ. Đây cũng là số tiền giãn, giảm thuế, phí, lệ phí lớn nhất trong lịch sử ngành tài chính.

NHIỀU NHIỆM VỤ HOÀN THÀNH TRƯỚC HẠN

Nhiều nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước hoàn thành sớm trước thời hạn. Bộ Tài chính đã bám sát yêu cầu của thực tiễn, kịp thời đề xuất các cấp ban hành và ban hành theo thẩm quyền số lượng khá lớn các văn bản pháp luật tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, trong bối cảnh bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19, giá xăng dầu, giá nguyên liệu đầu vào tăng cao. Nhờ đó, các mục tiêu của ngành tài chính hoàn thành trước hạn.

Tỷ lệ động viên vào ngân sách nhà nước xấp xỉ 18% GDP (vượt mục tiêu 15,2% GDP). Thu ngân sách trung ương vượt 19,3% dự toán; thu ngân sách địa phương vượt 20,4% dự toán.

Chi ngân sách nhà nước đảm bảo các nhiệm vụ trong dự toán và chi cho phòng, chống dịch, hỗ trợ người dân, chi cho an sinh xã hội, phòng chống khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ và các nhiệm vụ cấp bách khác.

Nhờ phấn đấu tăng thu, đã có nguồn để chi cho các khoản trong dự toán và nhiệm vụ cấp bách phát sinh.

Về cân đối ngân sách nhà nước, bội chi và nợ công thấp hơn giới hạn được Quốc hội cho phép.

DẪN ĐẦU VỀ CHUYỂN ĐỔI SỐ

Đối với. chuyển đổi số, trong nhiều năm qua, Bộ Tài chính tiên phong triển khai ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực tài chính – ngân sách nhà nước, giúp tăng cường hiệu quả, minh bạch trong quản lý tài chính, hướng đến nền tài chính số tiên tiến, hiện đại, phục vụ hiệu quả cho nền kinh tế số.

Theo kết quả được công bố của Ban Chỉ đạo cải cách hành chính của Chính phủ vào tháng 5, Bộ Tài chính tiếp tục giữ vững vị trí thứ 2/17 bộ, cơ quan ngang bộ với kết quả Chỉ số Cải cách hành chính đạt 91,9/100 điểm.

Đây là năm thứ 8 liên tiếp (2014-2021), Bộ Tài chính nằm trong nhóm 3 bộ, cơ quan ngang bộ dẫn đầu PAR Index.

Bộ Tài chính cũng triển khai nhiều hệ thống ứng dụng, dịch vụ số phục vụ người dân, doanh nghiệp, như cung cấp dịch vụ công trực tuyến với 100% thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ Tài chính và các đơn vị trực thuộc.

Hiện Bộ Tài chính có 464 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3,4, đạt tỷ lệ gần 60%. Trong đó, số dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 tích hợp trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia là 296 dịch vụ công trực tuyến, đạt tỷ lệ gần 64%. Đồng thời, triển khai các ứng dụng như cấp mã số, hóa đơn điện tử, Etax Mobile …

Với yêu cầu đặt ra là phấn đấu hình thành hệ sinh thái tài chính số toàn diện, hiện đại, phong phú trên mọi lĩnh vực, Bộ Tài chính ban hành Quyết định 1484/QĐ-BTC ngày 27/7/2022 về việc phê duyệt Kế hoạch Chuyển đổi số của Bộ Tài chính đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Tiếp đó, Bộ Tài chính cũng lấy ngày 10/10 hằng năm là “Ngày chuyển đổi số của Bộ Tài chính” theo Quyết định số 1969/QĐ-BTC ngày 26/9/2022 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các nhiệm vụ về chuyển đổi số của Bộ Tài chính.

TĂNG HẠNG CÔNG KHAI, MINH BẠCH NGÂN SÁCH, TÍN NHIỆM QUỐC GIA

Một trong 10 sự kiện nổi bật trong năm 2022 là Việt Nam tăng xếp hạng về công khai minh bạch ngân sách và tín nhiệm quốc gia.

Theo đó, điểm số công khai minh bạch ngân sách của Việt Nam tiếp tục được cải thiện so với các kỳ đánh giá trước, nâng mức xếp hạng của Việt Nam lên 68/120 nước, tăng 9 bậc so với năm 2019 và tăng 23 bậc so với năm 2017 (chu kỳ đánh giá 2 năm 1 lần).

Có thể nói, chưa lúc nào xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam lại tốt như hiện nay.

Moody’s nâng xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam từ Ba3 lên Ba2 với triển vọng “ổn định”; S&P nâng xếp hạng lên BB+ với triển vọng “ổn định”; Fitch xếp hạng BB với triển vọng “tích cực”…

Việt Nam cũng là quốc gia duy nhất ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, và là một trong số ít quốc gia trên toàn thế giới được nâng bậc tín nhiệm kể từ đầu năm đến nay.

Điều này cũng cho thấy nền tảng về chính sách tài khóa được thực hiện chủ động, linh hoạt, hiệu quả, bội chi được giảm xuống, nợ công được kiểm soát chặt chẽ, tái cơ cấu nợ công hiệu quả.

Việc được nâng xếp hạng tín nhiệm sẽ giúp huy động được các nguồn vốn cả trực tiếp và gián tiếp từ khu vực bên ngoài vào trong nước sẽ tốt hơn.

Việc xếp hạng tín nhiệm quốc gia đồng thời tác động tích cực đến tín nhiệm của các doanh nghiệp. Tiếp theo sự kiện nâng mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia, tổ chức Moody’s đã nâng hạng tín nhiệm của 12 ngân hàng Việt Nam.

#box1671531786270{background-color:#a2e2a7}#box1671583263397{background-color:#9de2a3}