Nền kinh tế toàn cầu đang trên đà chứng kiến một “cú sốc Trung Quốc” mới sau hơn hai thập kỷ. Hiện tượng này được đặc trưng bởi làn sóng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc lan rộng khắp các thị trường toàn cầu.

Nhân viên Webuy Global dỡ hàng từ Trung Quốc

Webuy Global, một công ty bán lẻ thực phẩm trực tuyến tại Singapore, đang tận dụng nguồn hàng giá rẻ từ Trung Quốc. Kể từ cuối năm ngoái, một phần ba các nhà cung cấp của Webuy Global đã phải giảm giá tới 70% để giải phóng tồn kho.

“Thị trường nội địa Trung Quốc quá cạnh tranh, một số nhà sản xuất lớn đang vật lộn để giải phóng tồn kho vì nhu cầu tiêu dùng trong nước suy yếu,” ông Vincent Xue, người điều hành Webuy Global, chia sẻ.

Làn sóng hàng giá rẻ lan rộng

Trung Quốc đang tăng cường sản xuất và tình trạng dư thừa nguồn cung đang lan rộng khắp các thị trường toàn cầu. Điều này khiến nhiều nền kinh tế lo ngại về nguy cơ hàng xuất khẩu của Trung Quốc tràn ngập thị trường và gây ảnh hưởng tiêu cực đến các ngành công nghiệp địa phương.

“Mọi nền kinh tế trên thế giới đều lo lắng trước nguy cơ hàng xuất khẩu của Trung Quốc… nhiều nền kinh tế đã bắt đầu dựng lên các rào cản thương mại đối với hàng hóa Trung Quốc,” ông Eswar Prasad, Giáo sư về chính sách thương mại và kinh tế tại Đại học Cornell, đánh giá.

Lợi ích bất ngờ từ “cú sốc Trung Quốc”

Mặt khác, hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc có thể mang lại lợi ích cho các nền kinh tế đang phải vật lộn với lạm phát. Việc giảm chi phí cho người tiêu dùng có thể giúp các ngân hàng trung ương giảm áp lực trong cuộc chiến chống lạm phát.

Các nhà kinh tế của Nomura dự đoán rằng rủi ro tăng trưởng mới và triển vọng lạm phát được kiềm chế có thể mở đường cho các đợt cắt giảm lãi suất trên khắp châu Á. Điều này sẽ giúp các ngân hàng trung ương trong khu vực tiếp tục tách rời Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và nới lỏng chính sách tiền tệ.

Hai “cú sốc Trung Quốc”

Nền kinh tế thế giới đã từng trải qua “cú sốc Trung Quốc” vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000. Hiện tượng này xảy ra khi hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc giúp duy trì lạm phát ở mức thấp nhưng khiến việc làm trong lĩnh vực sản xuất của các nước ngày càng thu hẹp.

Phần tiếp theo của sự kiện đó dường như đang diễn ra khi Bắc Kinh tập trung vào xuất khẩu để bù đắp cho sự sụt giảm kéo dài của tiêu dùng nội địa.

Các nền kinh tế châu Á đang cảnh giác với tình trạng dư thừa công suất của Trung Quốc và một số quốc gia đã áp dụng thuế chống bán phá giá để bảo vệ ngành sản xuất địa phương.

Ngân hàng UOB vừa công bố báo cáo dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam quý 2/2025, cho thấy những tín hiệu tích cực từ hoạt động xuất khẩu và chính sách tiền tệ.

Triển vọng kinh tế Việt Nam trong bối cảnh thương mại quốc tế biến động

Hoạt động kinh tế Việt Nam đã khởi sắc trở lại trong quý 2/2025 nhờ vào giai đoạn tạm hoãn thuế 90 ngày. Kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu trong tháng 4 tăng mạnh hơn so với cùng kỳ năm trước, lần lượt đạt 20% và 23%. Sự tăng trưởng này chủ yếu đến từ việc các doanh nghiệp đẩy mạnh giao dịch trước thời điểm kết thúc thời gian hoãn áp thuế.

Xuất khẩu sang thị trường lớn nhất là Hoa Kỳ tăng mạnh 34% so với cùng kỳ, mức tăng nhanh nhất kể từ tháng 1 năm 2024. Tuy nhiên, UOB vẫn giữ quan điểm thận trọng đối với triển vọng của Việt Nam do nền kinh tế phụ thuộc lớn vào thương mại – xuất khẩu chiếm khoảng 90% GDP.

UOB duy trì dự báo tăng trưởng kinh tế cả năm của Việt Nam ở mức 6,0% trong năm 2025.

Nhìn về phía trước, cột mốc quan trọng tiếp theo sẽ là ngày 9/7, khi thời hạn tạm hoãn 90 ngày dự kiến kết thúc. Việt Nam hiện đang tiến hành đàm phán thương mại với Hoa Kỳ, với vòng đàm phán thứ hai đã diễn ra từ ngày 19-22/5.

Chính sách tiền tệ và lãi suất

Theo các chuyên gia của UOB, lạm phát tại Việt Nam đã hạ nhiệt, ở mức khoảng 3,1% so với cùng kỳ trong cả tháng 3 và tháng 4. Bối cảnh lạm phát ôn hòa cùng với căng thẳng thương mại toàn cầu và bất định về thuế quan gia tăng đang mở ra khả năng Ngân hàng Nhà nước nới lỏng chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, UOB dự báo Ngân hàng Nhà nước sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách, với lãi suất tái cấp vốn duy trì ở mức 4,50%. Nếu điều kiện kinh doanh trong nước và thị trường lao động suy yếu nghiêm trọng, Ngân hàng Nhà nước có thể hạ lãi suất tái cấp vốn.

UOB cập nhật dự báo tỷ giá USD/VND

Triển vọng tỷ giá VND/USD

Đồng Việt Nam (VND) là một trong những đồng tiền suy yếu nhiều nhất trong khu vực. Tính từ đầu quý đến nay, VND đã mất giá 1,8%, chạm mức thấp kỷ lục mới khoảng 26.000 đồng/USD.

UOB dự báo VND sẽ tiếp tục dao động ở vùng giá yếu trong biên độ giao dịch với USD đến hết quý 3/2025. Tuy nhiên, từ quý 4/2025 trở đi, VND có thể bắt đầu lấy lại đà phục hồi.

UOB cập nhật dự báo tỷ giá USD/VND 26.300 đồng trong quý 3/2025, quý 4/2025 là 26.100 đồng, quý 1/2026 đạt 25.900 đồng và 25.700 đồng trong quý 2/2026.

Trong tuần này, Phố Wall sẽ tập trung vào vấn đề lạm phát sau khi chỉ số S&P500 ghi nhận thêm một tuần tăng điểm nhờ báo cáo việc làm tháng 5 tốt hơn dự báo. Hai báo cáo kinh tế quan trọng sắp được công bố là chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số giá sản xuất (PPI) tháng 5.

Những Báo Cáo Kinh Tế Sắp Công Bố và Tác Động Đến Thị Trường

Mỹ sẽ công bố lần lượt báo cáo CPI tháng 5 vào sáng ngày 11/6 và PPI vào sáng ngày 12/6. Đây là thời điểm chính sách thuế quan của Tổng thống Trump chứng kiến những biến động lớn.

Khách hàng mua sắm tại một cửa hàng

Hồi đầu tháng 5, Tổng thống Donald Trump đã chính thức áp thuế 145% lên hàng hoá Trung Quốc. Đến ngày 12/5, thuế quan mới giảm mạnh xuống còn 30% sau khi hai nước đạt thoả thuận đình chiến ở Thuỵ Sỹ.

Dù thuế quan áp lên hàng hoá Trung Quốc đã tạm thời giảm mạnh, một số tàu chở hàng từ nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn phải chịu mức thuế 145% khi cập cảng Mỹ vào đầu tháng đó.

Tác Động Của Thuế Quan Đối Với Lạm Phát

Điểm quan trọng là nhà đầu tư sẽ xem xét kỹ lưỡng các báo cáo lạm phát để tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy thuế quan của ông Trump – đối với hàng hoá từ Trung Quốc lẫn các đối tác thương mại khác – thể hiện trong số liệu.

Quỹ đạo của lạm phát có ý nghĩa rất lớn đối với chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và thị trường chứng khoán.

Mặc dù có xu hướng nới lỏng tiền tệ trong những tháng gần đây, ngân hàng trung ương Mỹ vẫn do dự về việc cắt giảm lãi suất do tác động khó lường của lạm phát đối với áp lực giá và thực tế là thị trường lao động vẫn ổn định.

Chất Lượng Dữ Liệu CPI và PPI

Tuần trước, Wall Street Journal đưa tin rằng tình trạng thiếu hụt nhân sự tại Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) đang gây trở ngại cho quá trình thu thập dữ liệu giá cả.

Các thống kê tổng hợp số liệu CPI tháng 4 dựa trên một phương pháp kém chính xác hơn gọi là “bù dữ liệu từ nhóm khác”.

Nhiệm vụ của Fed là đảm bảo giá cả ổn định và nền kinh tế đạt trạng thái toàn dụng việc làm. Báo cáo việc làm tháng 5 được công bố vào tuần trước không hoàn hảo nhưng vẫn tốt hơn mong đợi.

Cựu nhà quản lý quỹ phòng hộ Jim Cramer cho rằng báo cáo việc làm tháng 5 đủ mạnh để xoa dịu nỗi lo về một cuộc suy thoái sắp xảy ra, nhưng không đủ sức để duy trì hy vọng Fed sẽ giảm lãi suất trong những tháng tới.

BLS cho biết do cơ quan này có ít nhân viên thu thập số liệu hơn trong tháng 4, các nhà thống kê đã phải dựa vào những sản phẩm kém tương đồng hơn – hoặc dữ liệu từ các khu vực khác trong nước – để ước tính giá cả nhiều hơn thường lệ.

Kết Luận

Các thay đổi gần đây trong quá trình thu thập dữ liệu CPI có thể làm tăng biến động đối với dữ liệu giá cả của một số hàng hóa và khu vực cụ thể.

Trong hàng chục năm qua, chất lượng số liệu thống kê của Mỹ luôn được các nhà hoạch định chính sách trên thế giới ngưỡng mộ. Tuy nhiên, lời trấn an của BLS dường như không đủ để xoa dịu nỗi lo của các nhà đầu tư.

Bộ Tài chính Mỹ ngày 5/6 đã công bố báo cáo tiền tệ nửa năm đầu tiên dưới thời chính quyền mới của Tổng thống Donald Trump, khẳng định không có quốc gia nào trong số các đối tác thương mại lớn của Mỹ bị coi là thao túng tiền tệ trong năm 2024.

Quan hệ thương mại Mỹ-Trung dưới sự giám sát chặt chẽ

Trong báo cáo, Bộ Tài chính Mỹ cho biết mặc dù không “gắn mác” Trung Quốc là quốc gia thao túng tiền tệ, nước này vẫn “thiếu minh bạch xung quanh các chính sách và hoạt động tỷ giá hối đoái”. Điều này cho thấy quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn đang được giám sát chặt chẽ.

Cuộc gặp giữa lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc

Bộ Tài chính Mỹ đã đưa ra “danh sách giám sát” gồm 9 quốc gia và vùng lãnh thổ cần được theo dõi chặt chẽ về chính sách ngoại hối, bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Singapore, Việt Nam, Đức, Ireland và Thụy Sĩ.

Tiêu chí để đưa một quốc gia vào danh sách này bao gồm thặng dư thương mại với Mỹ ít nhất 15 tỷ USD, thặng dư tài khoản toàn cầu trên 3% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và mua ngoại hối ròng một chiều liên tục. Ireland và Thụy Sĩ được bổ sung vào danh sách này do có thặng dư thương mại và tài khoản vãng lai lớn với Mỹ.

Báo cáo được công bố trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc gia tăng, đặc biệt là xung quanh các vấn đề liên quan đến khoáng sản thiết yếu. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã từng “gắn mác” thao túng tiền tệ cho Trung Quốc, nhưng sau đó, vào tháng 1/2020, Bộ Tài chính Mỹ đã đưa Trung Quốc ra khỏi danh sách này sau khi hai bên ký thỏa thuận thương mại.

“Đây có thể là một bước tiến hướng tới chấm dứt chính sách tiền tệ siêu nới lỏng. Quyết định này mở ra cơ hội tăng lãi suất tại Nhật vào năm 2023 dưới nhiệm kỳ của thống đốc mới”…