Vụ án ông Đỗ Thành Nhân – cựu Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Louis Holdings thao túng chứng khoán, thu lời hơn 154 tỷ đồng đang được cơ quan tố tụng làm rõ để xử lý.

CHIÊU THỨC TẠO CUNG CẦU GIẢ TẠO

Theo kết luận điều tra, ông Nhân và Đỗ Đức Nam – cựu Tổng giám đốc Công ty chứng khoán Trí Việt (mã TVB) đã bàn bạc, thống nhất với nhau để thao túng cổ phiếu mã BII và TGG.

Cả hai mở và sử dụng nhóm các tài khoản chứng khoán đứng tên các cá nhân là bạn bè, cổ đông, người thân của ông Nhân tại TVB để mua bán, thâu tóm cổ phiếu và giao dịch, mua bán, khớp lệnh làm tăng tính thanh khoản và đẩy giá cổ phiếu.

Để thực hiện theo đúng kịch bản, Nam chịu trách nhiệm chỉ đạo nhân viên thuộc TVB thao tác khớp lệnh mua, bán nội bộ, mua bán chéo, khớp lệnh tạo giá đóng cửa ATC, mua bán thỏa thuận… với mã BII và TGG.

Về phía ông Nhân chỉ đạo các nhân viên, người thân đứng tên trong nhóm thực hiện việc nhận tiền, chuyển tiền, nộp rút tiền vào các tài khoản chứng khoán để giao dịch mua, bán cổ phiếu.

Cơ quan điều tra làm rõ có 17 tài khoản của 15 cá nhân/pháp nhân của Công ty Louis Holdings tham gia giao dịch mã chứng khoán TGG và 17 tài khoản của 15 cá nhân/pháp nhân Công ty Louis Capital giao dịch mã BII.

Nam cũng chỉ đạo Lê Thị Thu Hương, Phó Tổng giám đốc TVB ký hợp đồng mở tài khoản chứng khoán và làm thủ tục cho các cá nhân của nhóm ông Nhân ký hợp đồng hợp tác đầu tư vay tiền của Công ty Quản lý tài sản Trí Việt (mã TVC). Sau đó, các cá nhân này chuyển thông tin tài khoản, mật khẩu cho Nhân và Nam để giao dịch chứng khoán.

Hàng ngày, khi phát sinh giao dịch khớp tiền, Nam thông báo và chốt với Nhân danh sách, số lượng tiền vào từng tài khoản. Nhân chỉ đạo Trịnh Thị Thúy Linh – giám đốc hành chính Louis Holdings thực hiện nhận, chuyển, rút và nộp tiền vào các tài khoản chứng khoán ở các ngân hàng khác nhau.

Vào cuối hàng tháng, Nam và Hương chỉ đạo nhân viên in và tập hợp các chứng từ đặt lệnh mua, bán cổ phiếu, chứng từ vay nợ và chuyển cho các cá nhân thuộc nhóm ông Nhân ký xác nhận để hợp thức thủ tục lưu hồ sơ.

Kết luận xác định, từ ngày 8/1/2021 đến 6/10/2021, Nhân và Nam đã sử dụng nhóm các tài khoản này để tạo cung cầu giả tạo, thanh khoản…, đẩy giá cổ phiếu BII và TGG, nhằm thu lời bất chính hơn 154,7 tỷ đồng.

Đơn cử như với cổ phiếu BII, Nam và Nhân thực hiện 107 lần giao dịch đặt mua tổng cộng 62.389.757 cổ phiếu, khớp mua tổng cộng 25.457.522 cổ phiếu; đặt bán 23.965.422 cổ phiếu, khớp bán 20.581.422 cổ phiếu. Có ngày, tỷ trọng khớp mua chiếm trên 50% thị trường.

Các bị can thực hiện 21 lần giao dịch khớp lệnh nội nhóm trong 18 ngày giao dịch tổng khối lượng giao dịch là 3.378.800 cổ phiếu giá trị 27.791.610.000 đồng, chiếm tỷ trọng lừ 0,47% đến 38,8% khối lượng giao dịch toàn thị trường.

XỬ LÝ MẠNH TAY VỚI HÀNH VI CHO MƯỢN TÀI KHOẢN CHỨNG KHOÁN

Lần này, cơ quan điều tra đề nghị truy tố thêm 2 bị can là Vũ Ngọc Long, cựu Phó Tổng giám đốc Công ty Louis Holdings và Ngô Thục Vũ (cựu Tổng giám đốc Công ty cổ phần Louis Capital) về hành vi giúp sức cho ông Nhân thao túng chứng khoán.

Theo yêu cầu của ông Nhân, Long đã mở 2 tài khoản chứng khoán đứng tên Công ty Louis Holdings tại TVB và ký hợp đồng hợp tác đầu tư, Thư chỉ định quản lý tài khoản kiêm yêu cầu thực hiện giao dịch với TVC cho 2 tài khoản này.

Hai tài khoản chứng khoán này được giao cho Nhân sử dụng để giao dịch cổ phiếu BII và TGG.

Cơ quan điều tra xác định, Long biết Nhân dùng 2 tài khoản này vì phát sinh tin nhắn xác nhận giao dịch trên điện thoại của Long trong thời gian đầu. Sau đó, ông Nhân còn đề nghị Long ký bổ sung, hợp thức các phiếu lệnh mua bán và ký các chứng từ chuyển tiền, nộp tiền, rút tiền…

Quá trình điều tra, Long thừa nhận hành vi trên là vi phạm pháp luật song bị can không được hưởng lợi gì.

Tương tự, Vũ cũng nhận thức hành vi cho Nhân sử dụng tài khoản chứng khoán của mình để giao dịch cổ phiếu, ký các chứng từ để hợp thức là vi phạm pháp luật.

Cơ quan điều tra cũng lấy lời khai của các cá nhân là nhân viên, người nhà cho Nhân mượn tài khoản chứng khoán. Họ khai nhận không biết Nhân dùng các tài khoản này để thao túng chứng khoán.

Theo kết luận, đây là những nhân viên, người nhà có quan hệ lệ thuộc Đỗ Thành Nhân, thực hiện theo chỉ đạo, không ý thức được hành vi giúp sức tội phạm, không vì động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác và không được hưởng lợi.

Căn cứ các chính sách hình sự, công an không xem xét trách nhiệm hình sự với các cá nhân và pháp nhân trên.

Cơ quan điều tra cho rằng, việc mở tài khoản chứng khoán dễ dàng, không kiểm soát nên các đối tượng đã lợi dụng thuê, nhờ người khác mở tài khoản để sử dụng nhằm thao túng chứng khoán.

Vì vậy, đề nghị UBCKNN xử phạt các cá nhân trên vi phạm hành chính về hành vi cho mượn tài khoản chứng khoán dẫn đến hành vi thao túng chứng khoán theo quy định tại Khoản 1, Điều 34, Nghị định số 156/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020.

Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa kết luận điều tra bổ sung vụ án thao túng chứng khoán đối với 8 bị can liên quan đến Công ty cổ phần Louis Holdings.

Theo kết luận điều tra, ông Đỗ Thành Nhân – cựu Chủ tịch HĐQT Louis Holdings đã cấu kết, thông đồng với Đỗ Đức Nam (cựu Phó Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Trí Việt – mã TVB) để thực hiện hành vi thâu tóm, thổi giá cổ phiếu BII và TGG.

Các bị can thực hiện việc thao túng thông qua việc sử dụng nhóm 20 tài khoản chứng khoán đứng tên Nhân và các cá nhân là người thân, nhân viên của Nhân.

Nhân và Nam thống nhất về việc khớp lệnh giao dịch, số lượng, khối lượng, thời gian, nguồn tiền, dòng tiền luân chuyển vào các tài khoản để mua, bán theo diễn biến giá cổ phiếu.

Theo thỏa thuận, Nam là người lo nguồn vốn và được Nhân trả 4% ngoài hợp đồng vay vốn từ Công ty Quản lý tài sản Trí Việt.

Vào tháng 8/2021, Nhân lập group Facebook Louis Family để hô hào, đưa ra mục tiêu giá cổ phiếu nhằm lôi kéo nhà đầu tư, tăng thanh khoản cho cổ phiếu. Giá cổ phiếu BII liên tiếp tăng trần và lập đỉnh với giá 33.800 đồng/cp (gấp 10 lần giá mua vào) vào ngày 18/9/2021. Tương tự, giá cổ phiếu TGG lập đỉnh với giá 74.800 đồng/cp (gấp 37 lần giá mua vào) vào ngày 22/9/2021. Các bị can đã chốt lời, thu lợi bất chính hơn 154,7 tỷ đồng.

Đơn vị thu xếp vốn cho nhóm ông Nhân là Công ty Quản lý tài sản Trí Việt (mã TVC). Từ năm 2021, TVC giải ngân cho nhóm ông Nhân vay hơn 1.213 tỷ đồng, trong đó có hơn 748 tỷ đồng mua bán các mã chứng khoán, trong đó có BII, TGG.

Xác minh tại TVB và TVC, ông Phạm Thanh Tùng (cựu Chủ tịch HĐQT của TVB, TVC) là người chỉ đạo định hướng đi sâu một số mã chứng khoán loại 2, loại 3 (cổ phiếu rác) và phê duyệt danh mục cho vay, tỷ lệ cho vay đối với 300 mã trong đó có mã BII và TGG. Ông Tùng cũng chỉ đạo bộ phận kinh doanh báo cáo giao dịch 30 phút một lần hàng ngày trên ứng dụng skype…

LỖ HỔNG PHÁP LÝ VÀ KIẾN NGHỊ SỬA LUẬT

Theo cơ quan điều tra, qua công tác điều tra, xử lý vụ án trên thấy một số sơ hở, thiếu sót trong quy định pháp luật về hoạt động chứng khoán để các đối tượng lợi dụng thực hiện hành vi phạm tội.

Theo đó, việc mở tài khoản chứng khoán dễ dàng, không kiểm soát nên các đối tượng đã lợi dụng thuê, nhờ người khác mở tài khoản để sử dụng các tài khoản này để mua, bán tạo cung cầu giả, đẩy giá lên cao để thu lợi bất hợp pháp.

Việc kiểm soát vay vốn theo hình thức vay hợp tác đầu tư còn nhiều sơ hở, pháp luật chưa kịp điều chỉnh. Các đối lượng đã lợi dụng sử dụng Công ty chứng khoán và Công ty thứ ba để lách luật ký hợp đồng cho khách hàng vay (dưới dạng hợp tác đầu tư/hình thức góp vốn khác) với lãi suất cố định để thu lợi, từ đó các đối tượng có nguồn tiên giao dịch, mua bán, đẩy giá, thao túng tăng tính thanh khoản các mã cổ phiếu “rác”, thu lời bất chính.

Tội phạm về thao túng thị trường chứng khoán diễn ra rất tinh vi, có tính tổ chức, gây ảnh hưởng và thiệt hại rất lớn đến nhà đầu tư và chính sách quản lý nhà nước đối với thị trường tài chính nói chung, thị trường chứng khoán nói riêng. Tuy nhiên Bộ luật Hình sự đang quy định mức hình phạt liên quan đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán còn rất thấp (phạt tiền cao nhất là 04 tỷ đồng, hình phạt tù cao nhất là 07 năm; hình phạt tiền bồ sung cao nhất là 250.000.000 đồng) không đảm bảo sự răn đe, phòng ngừa.

Việc thiếu kiểm soát hoạt động của các mạng xã hội, để các đối tượng lợi dụng thành lập các hội, nhóm kín để hô hào, kích động, lôi kéo nhà đầu tư; để điều khiển và thao túng thị trường, thu lợi bất chính cho cá nhân và gây thiệt hại cho các nhà đầu tư bị lôi kéo và thiếu thông tin.

Hiện nay chưa có các quy định, hướng dẫn làm cơ sở pháp lý trong việc xác định thiệt hại cho các khách hàng tham gia mua bán các mã chứng khoán trong giai đoạn bị thao túng để có căn cứ xác định thiệt hại.

Từ đó, Bộ Công an kiến nghị đối với Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán nhà nước:

Thứ nhất là nghiên cứu, tham mưu xây dựng, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật (Bộ luật hình sự, Luật Chứng khoán, Nghị định xử phạt vi phạm hành chính và các văn bản hướng dẫn thi hành) liên quan đến hoạt động của thị trường chứng khoán để bịt kín sơ hở, bất cập; tăng tính răn đe và phòng ngừa chung theo hướng:

Tăng hình phạt, tăng mức xử phạt nghiêm khắc hơn đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán;

Quy định mỗi số điện thoại/email chỉ được sử dụng để mở duy nhất 01 tài khoản chứng khoán/Công ty chứng khoán;

Quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, quy trình, hạn mức, tỷ lệ cho vay đối với các mã chứng khoán thuộc diện kiểm soát, có thanh khoản thấp, không thuộc diện cho vay margin đối với Công ty chứng khoán và Công ty tài chính;

Quy định giải pháp kỹ thuật để kiểm soát giao dịch của các cổ đông nội bộ theo hướng gắn trách nhiệm kiểm soát cho Công ty chứng khoán chỉ cho phép cổ đông nội bộ giao dịch khi đã công bố thông tin đúng quy định; đồng thời nghiêm cấm người nội bộ bình luận về giá cổ phiếu của doanh nghiệp mà họ đang quản lý và quy định chế tài xử lý nghiêm khắc;

Thứ hai là phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu sớm ban hành quy định, hướng dẫn làm cơ sở pháp lý trong việc xác định thiệt hại cho các nhà đầu tư bị thiệt hại do hành vi thao túng dế có căn cứ xác định cấu thành tội phạm của các tội phạm về chứng khoán;

UBCKNN và các Sở Giao dịch chứng khoán cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đảm bảo an toàn, ổn định thị trường chứng khoán; đảm bảo thị trường chứng khoán hoạt động minh bạch, lành mạnh;

Kịp thời phát hiện các giao dịch của các mã cổ phiếu nghi vấn, đáng ngờ được lôi kéo, hô hào thông qua các hội nhóm online, các diễn đàn, mạng xã hội, biến động giá bất thường có dấu hiệu nghi vấn thao túng; để kịp thời hoặc phối hợp với Cơ quan quản lý Nhả nước, các cơ quan bảo vệ pháp luật ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động chứng khoán, đảm bảo tính răn đe và phòng ngừa chung;

Thứ ba, cơ quan điều tra đề nghị UBCKNN xem xét xử phạt vi phạm hành chính về hành vi cho mượn tài khoản chứng khoán dẫn đến hành vi thao túng chứng khoán.