Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc “Tổng kết công tác tài chính – ngân sách nhà nước năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023”  chiều ngày 19/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, đánh giá ngành tài chính năm nay có rất nhiều điểm sáng, chỉ có một vài điểm mờ, đây là điểm đáng mừng trong điều kiện nhiều khó khăn.

DỒN DẬP SỨC ÉP NHƯNG VẪN NHIỀU “ĐIỂM SÁNG”

Theo Thủ tướng, nhìn lại năm 2022 cho thấy rất nhiều khó khăn, thách thức bởi Việt Nam đang trong quá trình hồi phục, khắc phục hậu quả sau đại dịch Covid-19. Những khó khăn bồi thêm do những vấn đề từ cạnh tranh địa chính trị, cạnh tranh chiến lược, ảnh hưởng đến an ninh lương lương thực, an ninh năng lượng, an ninh thông tin; các vấn đề tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, thiên tai.

Trong khi đó, Việt Nam là một nước đang phát triển và nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi nên phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc, do đó, cần vừa làm, vừa rút kinh nghiệm với tinh thần không cầu toàn, không nóng vội.

Hơn nữa, quy mô nền kinh tế nước ta còn đang khiêm tốn, khoảng 400 tỷ USD trong khi độ mở rất lớn, gần 200% GDP, khi kim ngạch xuất nhập khẩu đến ngày 15/12 vừa qua đã chính thức cán mốc 700 tỷ USD.

“Trong khi sức chống chịu và cạnh tranh của nền kinh tế có hạn nên chỉ một tác động, diễn biến nhỏ bên ngoài có thể gây tác động lớn bên trong như: vấn đề xăng dầu, vật liệu, giá cả, lãi suất của các nước, tỷ giá, nhất là các đồng ngoại tệ mạnh tác động ngay đến Việt Nam”, Thủ tướng nêu rõ.

Trong điều kiện khó khăn như vậy nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, sự vào cuộc của nhân dân, của doanh nghiệp và sự ủng hộ bạn bè của quốc tế, nền kinh tế Việt Nam đạt được nhiều điểm tích cực như kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát kiểm soát dưới 4%, tăng trưởng GDP khoảng 8%…

Nhấn mạnh giá cả ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân, Thủ tướng cho hay giá cả giá thấp, vừa phải mới giúp đời sống của nhân dân dễ chịu hơn.

Do đó, “Nhà nước phải bù lỗ một số vấn đề và can thiệp vào giá cả ở mức vừa phải, để đảm bảo đời sống nhân dân được ấm no, hạnh phúc. Chẳng hạn, giá điện 3 năm nay chưa tăng giá, chưa phù hợp với quy luật thị trường nhưng rõ ràng, chính sách của Đảng và Nhà nước là không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, không hy sinh bảo vệ môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần”, Thủ tướng nói.

5 BÀI HỌC ĐÁNG NHỚ

Tổng kết và rút ra 5 bài học, định hướng để ngành tài chính đưa ra được mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, đúng, trúng, có khả thi và hiệu quả khi triển khai nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước năm 2023, Thủ tướng chỉ rõ, một là, sự đoàn kết, kỷ cương, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các bộ, ngành, địa phương.

Hai là, theo dõi sát tình hình để phân tích, xem xét liên quan đến chức năng nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi đơn vị, trên cơ sở đó có phản ứng chính sách cho phù hợp.

Nhớ lại thời điểm tổng kết ngành tài chính năm 2021, Thủ tướng cho hay tình hình rất khả quan vì kiểm soát được dịch bệnh là thành công lớn nhưng đến tháng 2 xảy ra xung đột Nga – Ukraine tác động đến tất cả các ngành, các cấp, tất cả các lĩnh vực vì độ mở nền kinh tế Việt Nam lớn, không thể đứng ngoài. Do đó, phải phản ứng chính sách cho nhanh, nhạy, kịp thời và hiệu quả.

Ba là,kết hợp hài hòa, hiệu quả giữa chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ và các chính sách khác như: chính sách tiền lương, chính sách về lao động… trong điều hành kinh tế vĩ mô.

Theo đó, chính sách tài khoá phải mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm và hiệu quả, trong đó, các vấn đề quan trọng như cân đối thu – chi, phí, lệ phí, đầu tư công, quản lý nợ công, quản lý nợ Chính phủ, bội chi…

Bốn là, chuyển đổi số vô cùng quan trọng vì đây là một xu thế khách quan.

Trong chuyến công tác tại Brussels, Vương quốc Bỉ vừa qua, Thủ tướng cho biết 36 quốc gia ngồi họp với nhau, không một nước nào không nhắc đến chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn.

Do đó, phải mạnh mẽ chuyển đổi số trong ngành tài chính, để bớt chi phí, thủ tục hành chính và giảm phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Chẳng hạn, “với ngành hải quan, chuyển đổi số đi trước, đi sớm, cố gắng 2 năm nữa triển khai hải quan thông minh như các nước tiên tiến, vừa chống buôn lậu, vừa kiểm soát được tình hình và nắm được số liệu ngay lập tức, không gian lận, không tô hồng, bôi đen”, Thủ tướng gợi ý.

Năm là,nắm chắc tình hình để điều chỉnh việc chính sách và xây dựng thể chế.

Đối với công tác hoàn thiện thể chế, theo người đứng đầu Chính phủ, cuộc sống luôn luôn vận động, do đó, cần phải nắm chắc tình hình để điều chỉnh chính sách, xây dựng thể chế cho phù hợp.

“Liên quan một số nghị định điều chỉnh giá xăng dầu, trái phiếu doanh nghiệp… do trước đây xây dựng chính sách chưa có nhiều kinh nghiệm, có những sơ hở nhưng các cơ quan phát hiện chưa kịp thời, chưa cương quyết xử lý nên để lại hậu quả lớn”, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ.

Thời gian qua, các cơ quan chức năng đã mạnh tay xử lý các loại không lành mạnh, không an toàn, không công khai, minh bạch, gồm những doanh nghiệp đánh bóng thông tin để lên thị trường chứng khoán, kêu gọi người nhà mua – bán cổ phiếu, gây nhiễu loạn thị trường.

Hay khâu phát hành trái phiếu không có tài sản đảm bảo, không tuyên truyền tốt về vấn đề lãi suất càng cao rủi ro càng lớn, người dân không hiểu được vấn đề.

4 MỤC TIÊU BAO TRÙM VÀ XUYÊN SUỐT

Theo Thủ tướng, trong năm 2023, nền kinh tế sẽ đối diện với rất nhiều khó khăn, thách thức, nhiệm vụ đặt ra đối với ngành tài chính rất nặng nề. Do đó, Bộ Tài chính cần chủ động, tích cực, bám sát các chỉ đạo để chủ động vào cuộc.

Thủ tướng nhấn mạnh: “Phương châm của năm nay của ngành tài chính là: Đoàn kết, kỷ cương; bản lĩnh, linh hoạt; đổi mới, sáng tạo; kịp thời, hiệu quả”.

Trong bối cảnh nhiệm vụ đặt ra đối với ngành tài chính rất nặng nề, Thủ tướng cũng đề xuất ngành tài chính bám sát 4 mục tiêu bao trùm và xuyên suốt của ngành.

Thứ nhất,toàn ngành phải tập trung nghiên cứu, xây dựng và đưa ra các giải pháp tổ chức thực hiện, đảm bảo tuyệt đối an toàn về an ninh tài chính tiền tệ của quốc gia.

Thứ hai, phải tập trung ưu tiên cho ổn định kinh tế quy mô, đảm bảo các cân đối lớn trong đó có cân đối thu chi, bội thu được là rất tốt; cùng với đó, giảm bội chi, giảm nợ công, giảm nợ Chính phủ.

Thứ ba, phải tăng chi cho đầu tư phát triển. Cần xây dựng cơ chế, chính sách sách huy động mọi nguồn lực trong xã hội, lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư nhân, kích hoạt mọi nguồn lực trong xã hội cho phát triển.

Thứ tư,theo dõi, kiểm soát giá cả, thị trường, nhất là những mặt hàng thiết yếu của người dân vào dịp Tết, để không tăng giá, ổn định và nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho nhân dân.

#box1671454716397{background-color:#c8dcc8}

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, Trưởng Ban chỉ đạo điều hành giá trong việc tập trung kiểm soát lạm phát thời gian cuối năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, Bộ Tài chính vừa ban hành Chỉ thị 03/CT-BTC nhằm tăng cường công tác quản lý, điều hành và bình ổn giá trong dịp Tết Nguyên đán Quý Mão năm 2023.

BÁM SÁT DIỄN BIẾN ĐỂ ĐIỀU HÀNH

Theo bộ này, trong 11 tháng năm 2022, tình hình kinh tế – chính trị thế giới diễn biến nhanh, phức tạp, giá các mặt hàng nguyên vật liệu chiến lược trong đó có giá xăng dầu tăng cao trong nửa đầu năm đã gây sức ép lớn đến mục tiêu kiểm soát lạm phát trong nước.

Trong bối cảnh đó, công tác quản lý, điều hành giá đã được các bộ, ngành, địa phương triển khai quyết liệt và đồng bộ theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và đạt được kết quả tích cực, góp phần cơ bản kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra.

Theo đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu Thủ trưởng các đơn vị, tổ chức thuộc Bộ Tài chính; Giám đốc Sở Tài chính, Cục trưởng Cục Thuế, Giám đốc Kho bạc Nhà nước tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Cục trưởng Cục Hải quan, Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, Cục trưởng Cục Dự trữ nhà nước khu vực theo chức năng nhiệm vụ theo dõi sát diễn biến kinh tế và lạm phát thế giới tác động đến Việt Nam để có giải pháp ứng phó phù hợp.

Đồng thời, cập nhật sát tình hình cung cầu, giá cả thị trường trong nước để kịp thời tham mưu các biện pháp quản lý, điều hành và bình ổn giá cả thị trường, nhất là trong thời điểm trước, trong và sau Tết.

Cùng với đó, tăng cường công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; qua đó tránh để xảy ra các biến động bất thường ảnh hưởng đến đời sống kinh tế – xã hội. Kiểm soát chặt chẽ việc kê khai, quyết toán thuế, công tác hoàn thuế.

Bộ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu Cục Quản lý giá có trách nhiệm nắm bắt thông tin, theo dõi sát diễn biến cung cầu, thị trường, giá cả; nhất là đối với một số mặt hàng tiêu dùng thiết yếu; mặt hàng tư liệu sản xuất quan trọng có giá biến động lớn; tham mưu kịp thời cho bộ các biện pháp quản lý, điều hành giá phù hợp nhằm ổn định mặt bằng giá cả thị trường và kiểm soát lạm phát.

Song song, chủ động tổ chức triển khai các ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ – Trưởng Ban chỉ đạo điều hành giá; đẩy mạnh công tác tổng hợp thông tin, phân tích dự báo diễn biến giá cả thị trường; chủ động xây dựng kịch bản điều hành giá trong năm 2023 và trên cơ sở đó tham mưu, đề xuất các biện pháp quản lý, điều hành giá phù hợp.

Ngoài ra, Cục Quản lý giá có trách nhiệm đầu mối tổ chức triển khai Chỉ thị; chủ trì phối hợp với các đơn vị thuộc bộ có liên quan tổ chức thực hiện các nhiệm vụ quản lý, điều hành và bình ổn giá thị trường; chủ trì triển khai các đoàn kiểm tra, nắm bắt tình hình thực hiện công tác quản lý, bình ổn giá tại một số địa bàn trong dịp Tết nguyên đán Quý Mão 2023.

Cục Quản lý giá có trách nhiệm tổng hợp báo cáo thường xuyên trong dịp nghỉ Tết Nguyên đán để kịp thời báo cáo Lãnh đạo Bộ Tài chính, báo cáo Chính phủ.

PHỐI HỢP CHẶT CHẼ GIỮA CÁC ĐƠN VỊ

Tại Chỉ thị, Bộ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu các Sở Tài chính có trách nhiệm phải phối hợp với các sở, ban, ngành chủ động tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh tăng cường công tác quản lý, điều hành, bình ổn giá trên địa bàn, chủ động theo dõi sát diễn biến tình hình cung cầu, giá cả thị trường trên địa bàn trước, trong và sau Tết Nguyên đán.

Đặc biệt, lưu ý các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu phục vụ trực tiếp nhu cầu của người dân trên địa bàn nhất là nhóm mặt hàng lương thực, thực phẩm tươi sống, dịch vụ du lịch, tham quan, dịch vụ vận chuyển hành khách… và các mặt hàng thiết yếu khác liên quan đến sản xuất.

Từ đó, kịp thời tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh các biện pháp bình ổn giá theo quy định của pháp luật, có phương án điều tiết, hỗ trợ lưu thông nguồn hàng hợp lý, đề xuất kịp thời xuất cấp hàng dự trữ quốc gia theo quy định.

Bộ trưởng cũng yêu cầu các cơ quan, tổ chức trung ương thuộc Bộ Tài chính đóng tại địa phương có trách nhiệm phối hợp với Sở Tài chính và các sở, ban, ngành tổ chức triển khai công tác quản lý, điều hành và bình ổn giá trên địa bàn.

Cụ thể, Cục Hải quan tăng cường công tác quản lý rủi ro, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, bắt giữ, xử lý các hành vi vi phạm; chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy mạnh các hoạt động phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, tập trung tại các tuyến và địa bàn trọng điểm thuộc địa bàn quản lý của đơn vị.

Cục Dự trữ Nhà nước khu vực phải xuất cấp kịp thời hàng dự trữ quốc gia theo đúng quyết định của Thủ tướng Chính phủ, chỉ đạo của Bộ Tài chính, Tổng cục Dự trữ Nhà nước nhằm đảm bảo an sinh xã hội, cứu đói cho dân trong thời gian giáp hạt và dịp Tết cho các vùng bị thiên tai, bão lũ, dịch bệnh…

Cục thuế được Bộ Tài chính giao nhiệm vụ chỉ đạo rà soát nắm chắc đối tượng, nguồn thu ngân sách trên địa bàn, kiểm soát việc kê khai thuế, quyết toán thuế của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân để thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản thuế, phí, lệ phí và thu khác vào ngân sách nhà nước.

“Quản lý chặt chẽ công tác hoàn thuế, bảo đảm đúng đối tượng, đúng chế độ quy định, tăng cường công tác kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn việc trốn thuế, nợ đọng thuế và chuyển giá”, Bộ Tài chính lưu ý.

Kho bạc Nhà nước tập trung chỉ đạo, tăng cường công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước, kiên quyết từ chối thanh toán các trường hợp không đủ điều kiện thanh toán theo quy định của pháp luật.