Thị trường, với vai trò là trung tâm của hoạt động kinh tế, là nơi mà các giao dịch mua bán và trao đổi hàng hóa, dịch vụ diễn ra một cách năng động và liên tục. Sự hoạt động của các chức năng thị trường không chỉ có tác động trực tiếp lên các tổ chức sản xuất mà còn đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình hành vi và quyết định mua sắm của người tiêu dùng. Trong bối cảnh kinh tế hiện đại, thị trường được đặc trưng bởi ba chức năng chính: thừa nhận giá trị, cung cấp thông tin, và điều tiết. Mỗi chức năng đều đóng một vai trò riêng biệt nhưng lại có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, tạo nên một cơ chế vận hành hiệu quả và đồng bộ cho nền kinh tế.

Chức năng thừa nhận giá trị của thị trường thể hiện qua việc xác định giá trị của hàng hóa và dịch vụ. Đây là quá trình mà thị trường công nhận giá trị sử dụng và giá trị kinh tế của các sản phẩm, dịch vụ thông qua cơ chế giá cả. Giá cả là một chỉ số quan trọng, phản ánh mức độ khan hiếm của hàng hóa và dịch vụ cũng như nhu cầu của thị trường. Qua đó, các nhà sản xuất có thể xác định được giá trị sản phẩm của mình và đưa ra các quyết định sản xuất phù hợp.

Ngoài ra, thị trường còn có chức năng thông tin, cung cấp các thông tin cần thiết cho cả người mua và người bán. Thông tin thị trường bao gồm các dữ liệu về giá cả, nhu cầu, cung cấp, và các yếu tố kinh tế khác. Những thông tin này giúp người tiêu dùng đưa ra quyết định mua hàng thông minh và giúp các nhà sản xuất điều chỉnh chiến lược sản xuất, kinh doanh của mình để đáp ứng nhu cầu thị trường một cách hiệu quả.

Cuối cùng, chức năng điều tiết của thị trường đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng cung và cầu. Thông qua cơ chế giá cả và sự cạnh tranh, thị trường tự điều chỉnh để đảm bảo sự cân bằng giữa cung và cầu. Khi cung vượt cầu, giá cả giảm xuống, kích thích tiêu dùng và hạn chế sản xuất. Ngược lại, khi cầu vượt cung, giá cả tăng lên, khuyến khích sản xuất và hạn chế tiêu dùng. Quá trình điều tiết này giúp thị trường vận hành ổn định và hiệu quả.

Tóm lại, ba chức năng chính của thị trường hiện đại – thừa nhận giá trị, cung cấp thông tin, và điều tiết – tạo nên một cơ chế hoạt động hiệu quả và đồng bộ. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chức năng này không chỉ giúp các nhà sản xuất mà còn hỗ trợ người tiêu dùng đưa ra các quyết định kinh tế hợp lý. Sự hiểu biết về các chức năng của thị trường có thể giúp chúng ta đánh giá cao vai trò của thị trường trong nền kinh tế và tầm quan trọng của việc quản lý và điều tiết thị trường một cách hiệu quả.

Thông tin thêm về Thị trường và các chức năng của nó có thể được tìm thấy trên các trang web kinh tế uy tín hoặc sách chuyên ngành về kinh tế học.

Mới đây, người dùng mạng xã hội Instagram Ameera Khan đã khiến cộng đồng mạng xôn xao khi đăng tải hình ảnh chiếc đồng hồ Cartier Panthère de Cartier cao cấp của mình. Theo đó, chiếc đồng hồ này là món quà sinh nhật từ người cha của cô, kèm theo một thông điệp đầy ý nghĩa: “Dành cho cô gái dễ thương của bố. Đồng hồ tennis của con đã có rồi. Yêu con, Bố”. Dựa vào mẫu và thiết kế của đồng hồ, các bình luận trực tuyến đã ước tính giá trị của nó dao động từ 20.000 đến 25.000 Ringgit Malaysia.

Thế nhưng, không phải giá trị của chiếc đồng hồ đã làm dấy lên bàn luận trên mạng, mà là khả năng của bạn trai Ameera, diễn viên người Indonesia Jefri Nichol, trong việc đáp ứng những món quà đắt tiền như vậy một khi họ kết hôn. Hầu hết mọi người đều chúc Ameera sinh nhật vui vẻ, nhưng một số người thì trêu chọc một cách nhẹ nhàng Jefri, hy vọng anh có thể afford những món quà đắt tiền và sang trọng hơn cho cô trong tương lai. Một bình luận cho hay: “Chúc may mắn Jefri, số tiền chỉ để mua chiếc đồng hồ tennis này thôi cũng đủ để trả tiền đặt cọc của một chiếc xe rồi”. Vào tháng 6 năm ngoái, Jefri đã chia sẻ câu chuyện về việc anh và Ameera gặp nhau trong một video trên TikTok.

Người diễn viên 26 tuổi này giải thích rằng anh lần đầu tiên biết đến tên của Ameera vào năm 2021 khi cô được liệt kê trong danh sách “10 Người Phụ Nữ Đẹp Nhất Malaysia” trên nền tảng X. Do tính chất xa cách của các tương tác ban đầu của họ, mối quan hệ của họ chủ yếu được nuôi dưỡng thông qua mạng xã hội và các cuộc gọi điện thoại. “Chúng tôi chỉ gặp nhau vào năm 2023,” Jefri nói, đồng thời cho biết thêm rằng đến tháng 1 năm 2024, họ đã chính thức trở thành một cặp đôi.

Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh, các doanh nghiệp Việt Nam đang tìm kiếm lối đi để tạo ra giá trị và giành thị phần một cách bền vững. Cuộc chiến giảm giá dường như đã trở thành một vòng luẩn quẩn, dẫn đến hệ lụy về chất lượng và lợi nhuận. Việc cạnh tranh bằng giá không còn là lựa chọn khôn ngoan; thay vào đó, doanh nghiệp cần tập trung vào chiến thắng bằng giá trị.

Một chiến lược đang nổi lên như một lời giải cho bài toán giá trị là khai thác tài sản trí tuệ (IP) thông qua hình thức cấp phép – licensing. Thay vì chỉ cắt giảm giá, doanh nghiệp có thể đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), mở rộng kênh phân phối, hoặc nâng tầm dịch vụ hậu mãi. Tuy nhiên, licensing đang trở thành một hướng đi vừa hiệu quả nhanh, vừa tạo ra giá trị cảm xúc khó sao chép.

Cấp phép bản quyền đã trở thành một công cụ cạnh tranh dài hạn cho nhiều doanh nghiệp. Khi kết hợp sản phẩm quen thuộc với IP nổi tiếng, doanh nghiệp có thể tạo ra sự khác biệt rõ rệt và gia tăng sức ảnh hưởng cho thương hiệu. Ví dụ, trong đợt siêu sale 6/6 trên Shopee, nhiều thương hiệu như UGREEN, Thiên Long, và PNJ đã chọn cách tiếp cận mới bằng cách giới thiệu sản phẩm gắn với IP nổi tiếng.

POP MART là hình mẫu lý tưởng cho mô hình kinh doanh dựa hoàn toàn vào IP. Với loạt đồ chơi ‘blind box’ từ các IP nổi tiếng, doanh thu năm 2024 của hãng đã vượt 13 tỷ RMB (~1,8 tỷ USD). 100% nguồn thu của POP MART đến từ sản phẩm có IP, giúp họ trở thành hiện tượng toàn cầu.

Theo Licensing International 2024, sản phẩm có bản quyền chiếm 34% doanh thu ngành đồ chơi. Trong ngành hàng tiêu dùng, sản phẩm có IP cũng có giá bán trung bình cao hơn 22%. Đây là lý do ngày càng nhiều thương hiệu chọn licensing làm chiến lược cạnh tranh dài hạn.

Mô hình ‘Win-Win-Win’ của cấp phép bản quyền được xem là chiến lược ưu việt nhờ tạo ra giá trị cộng hưởng. Chủ sở hữu IP tăng doanh thu và thương hiệu lan tỏa; doanh nghiệp được cấp phép có sản phẩm độc đáo và dễ tiếp cận thị trường; còn người tiêu dùng được trải nghiệm sản phẩm gắn với IP yêu thích.

Với chủ sở hữu IP, licensing là chiến lược ‘hai trong một’: vừa tạo doanh thu từ phí bản quyền, vừa lan tỏa hình ảnh thương hiệu. Tuy nhiên, việc lựa chọn đối tác kỹ lưỡng và kiểm soát chất lượng là yếu tố sống còn.

Câu chuyện của Wolfoo tại Việt Nam là minh chứng rõ nét cho chiến lược cấp phép bài bản. Việc hợp tác với các đối tác uy tín giúp Wolfoo kiểm soát được chất lượng, bảo vệ thương hiệu, và mở rộng độ phủ khắp các ngành hàng.

Về phía doanh nghiệp được cấp phép, licensing mang lại lợi thế lớn trong kinh doanh, nhờ khai thác trực tiếp uy tín, nhận diện thương hiệu cùng cộng đồng người hâm mộ trung thành của IP. Tuy nhiên, doanh nghiệp phải trả phí bảo đảm tối thiểu, phí bản quyền theo sản phẩm, và chấp nhận kiểm duyệt thiết kế và cam kết chất lượng.

Bộ sưu tập ‘social stationary’ của TALK! hợp tác cùng IP Thỏ Bảy Màu đã đạt hơn 2.000 đơn hàng chỉ sau 12 tiếng mở bán. Bài học rõ ràng là thay vì mất nhiều năm xây dựng thương hiệu từ con số 0, doanh nghiệp có thể tận dụng niềm tin sẵn có từ cộng đồng người hâm mộ của IP để tạo sức bật nhanh chóng.

Hai kinh nghiệm này cho thấy, khi được thực hiện một cách đúng đắn, việc mua bản quyền cấp phép là cách để tạo ra một lợi thế cạnh tranh bền vững và khó sao chép.

Ở trung tâm mô hình licensing, người tiêu dùng hưởng lợi nhiều nhất khi việc mua sắm trở thành trải nghiệm cảm xúc. Họ được sở hữu món đồ mang hình ảnh thế giới yêu thích, thể hiện cá tính và niềm tự hào.

Thay đổi câu hỏi để thay đổi cuộc chơi là bước chuyển quan trọng. Thay vì hỏi ‘Làm thế nào để sản phẩm rẻ hơn?’, hãy bắt đầu với câu hỏi ‘Làm thế nào để tạo ra nhiều giá trị hơn cho khách hàng?’. Đây cũng là cách biến sức sáng tạo và di sản văn hóa Việt thành tài sản kinh tế đáng tự hào.