Ngày nay, việc giảm phát thải khí nhà kính và hướng đến mục tiêu trung hòa carbon đã trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu trong các hoạt động phát triển bền vững của Chính phủ và các doanh nghiệp. Tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025, ba mô hình tiêu biểu trong giảm phát thải khí nhà kính đã được vinh danh, đánh dấu những nỗ lực đáng kể trong việc bảo vệ môi trường và hướng tới tương lai bền vững.

Ba đơn vị được vinh danh gồm có mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp của Kỹ sư Hồ Quang Cua và cộng sự, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng với nỗ lực phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên, và Tập đoàn TH với chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS2060. Những mô hình này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho các nông dân và doanh nghiệp mà còn đóng góp tích cực vào việc giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp được khởi xướng bởi Kỹ sư Hồ Quang Cua, một Anh hùng Lao động, với mục tiêu chính là nâng cao thu nhập cho nông dân và bảo vệ môi trường. Thông qua việc cải tiến quy trình canh tác lúa ST25 kết hợp nuôi tôm trên hàng trăm nghìn ha đồng bằng sông Cửu Long, mô hình này đã chứng minh được hiệu quả trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Bằng cách tận dụng hệ sinh thái đầm phá tự nhiên, giảm tối đa việc bón phân hóa học, và hạn chế chăn thả phá rừng ngập mặn, mô hình này đã giúp kiểm soát chặt chẽ lượng phát thải metan và CO₂. Nông dân tham gia mô hình này cũng thu về giá trị kinh tế cao hơn nhờ sản phẩm “lúa – tôm” đạt chứng nhận hữu cơ và được ưu tiên tiêu thụ trên các thị trường cao cấp.

Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã có một hành trình đáng敬佩 trong việc phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên. Trước đây, vùng đất hơn 11.000 ha tại xã Tuyên Hóa (phía Đông dãy Trường Sơn) từng là điểm nóng của việc khai thác rừng cạn kiệt. Tuy nhiên, từ gần 20 năm qua, sau khi Nhà nước giao đất và giao rừng cho các hộ gia đình, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã đoàn kết bảo vệ, khoanh nuôi và tái sinh hơn 8.800 ha rừng tự nhiên. Đồng thời, họ cũng phát triển thêm diện tích rừng trồng có giá trị cao về tài nguyên và kinh tế. Các hoạt động bảo vệ rừng nghiêm ngặt không chỉ tạo nguồn sinh kế ổn định cho người dân địa phương mà còn giúp mỗi hecta rừng hấp thụ xấp xỉ 250 tấn CO₂ mỗi năm.

Tập đoàn TH đã được vinh danh với sự tiên phong trong việc đạt được chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS2060. Hai công ty thành viên của Tập đoàn TH, Công ty Cổ phần Sữa TH và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên, đã chính thức đạt chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060:2014, do Control Union (Đức) thẩm định và xác nhận. Đây là hai đơn vị đầu tiên tại Việt Nam đạt được chứng nhận quốc tế này. Để đạt được thành quả này, TH đã triển khai đồng bộ chuỗi giải pháp giảm phát thải tại nguồn như chuyển đổi năng lượng, cải tiến công nghệ, quản lý chất thải và nhựa, và thực hành văn hóa xanh nội bộ. Phần lượng phát thải còn lại được TH bù đắp thông qua các dự án giảm phát thải và nâng cao hiệu quả năng lượng được chứng nhận quốc tế.

Ba tấm gương được vinh danh tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 không chỉ khẳng định tâm huyết và trách nhiệm với môi trường mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội cùng chung tay giảm phát thải, hướng tới tương lai bền vững. Những nỗ lực này là bước đệm quan trọng cho hành trình dài hạn của Việt Nam trong việc đạt được mục tiêu trung hòa carbon và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Mạng lưới Đầu tư Tác động Toàn cầu (GIIN) mới đây đã công bố một khuôn khổ đầu tư giải pháp khí hậu nhằm hỗ trợ các chủ sở hữu tài sản điều hướng danh mục đầu tư của họ phù hợp với các mục tiêu khí hậu toàn cầu và lộ trình giảm phát thải. Khung đầu tư này được giới thiệu trong Tuần lễ Hành động vì Khí hậu tại London, cung cấp một lộ trình cụ thể cho các nhà đầu tư để lựa chọn các chiến lược đầu tư không chỉ mang lại lợi nhuận tài chính mà còn góp phần hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C.

Khung đầu tư giải pháp khí hậu của GIIN tập trung vào việc mở rộng các công nghệ và tài sản giúp cắt giảm phát thải trên quy mô toàn nền kinh tế. Điều này thể hiện sự khác biệt với các chiến lược khí hậu thông thường, vốn chỉ tập trung vào giảm phát thải của danh mục đầu tư. Việc này đòi hỏi một cách tiếp cận có chủ đích và toàn diện để đảm bảo rằng các khoản đầu tư có thể tạo ra tác động tích cực đến môi trường và đạt được các mục tiêu tài chính.

Với hai trụ cột chính, khung hướng dẫn này cung cấp các khái niệm nền tảng để phân biệt đầu tư giải pháp khí hậu với các chiến lược ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) hoặc thích ứng. Đồng thời, nó đưa ra các tiêu chí đánh giá áp dụng cho mọi loại tài sản, bao gồm bốn yếu tố chính: luận điểm khí hậu, định lượng, ưu tiên hóa và quản trị bất định. Những tiêu chí này giúp đảm bảo rằng các khoản đầu tư không chỉ mang lại lợi nhuận tài chính mà còn đóng góp vào việc giảm phát thải khí nhà kính và chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp.

Ông Sean Gilbert, Giám đốc mạng lưới nhà đầu tư của GIIN, cho biết khung hướng dẫn này mở ra con đường để các nhà đầu tư xác định các chiến lược vừa mang lại lợi nhuận tài chính vừa có chủ đích xây dựng danh mục đầu tư thực hiện các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Với cách tiếp cận có chủ đích, khung giúp nhận diện các khoản đầu tư mang tính chuyển đổi và thúc đẩy quá trình chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp.

Khung hướng dẫn này đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ các nhà đầu tư về những công cụ đơn giản, dễ sử dụng để đánh giá tính đáng tin cậy của các cơ hội đầu tư xanh mà không cần kiến thức sâu về khoa học khí hậu hay mô hình thị trường. Đại diện của GIIN nhấn mạnh rằng đầu tư khí hậu cần vượt qua những nhãn mác bề ngoài để hướng tới các giải pháp thực chất, tạo ra tác động hệ thống và lâu dài cho mục tiêu khí hậu toàn cầu. Bằng cách áp dụng khung hướng dẫn này, các nhà đầu tư có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang một nền kinh tế bền vững và carbon thấp. GIIN hy vọng rằng khuôn khổ này sẽ góp phần thúc đẩy hành động khí hậu toàn cầu và khuyến khích các nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư có trách nhiệm với môi trường.

Trong bối cảnh hiện nay, khi thế giới đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về biến đổi khí hậu, việc áp dụng các chiến lược đầu tư giải pháp khí hậu là hết sức cần thiết. Khung hướng dẫn của GIIN không chỉ giúp các nhà đầu tư điều hướng danh mục đầu tư của họ theo hướng bền vững mà còn đóng góp vào việc thực hiện các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Thông qua việc tập trung vào các giải pháp khí hậu thực chất, các nhà đầu tư có thể tạo ra tác động tích cực đến môi trường và đạt được lợi nhuận tài chính lâu dài.

Thị trường carbon đang nổi lên như một sân chơi mới và đầy tiềm năng cho Việt Nam trong kỷ nguyên chuyển đổi xanh. Tại diễn đàn Netzero Việt Nam 2025, bà Betty Palard, CEO của công ty ESGs & Climate Consulting, đã chia sẻ những quan điểm sâu sắc về thị trường carbon và vai trò của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Theo bà Betty Palard, tín chỉ carbon đang dần trở thành một loại tiền tệ và sản phẩm tài chính phái sinh đặc biệt. Thị trường carbon nằm ở giao thoa của bốn lĩnh vực chính: thiên nhiên, tài chính, tài sản quốc gia (đất đai) và chuyên môn, kiến thức, dữ liệu. Sự giao thoa này tạo ra một thị trường vừa đặc biệt vừa nhiều thách thức.

Việt Nam có lợi thế đặc biệt trong lĩnh vực này. Người Việt giỏi toán học, một yếu tố then chốt trong việc đo lường và xác minh tín chỉ carbon. Bên cạnh đó, với đặc thù sống gần gũi với thiên nhiên từ lâu đã tạo nền tảng kiến thức tự nhiên cho người Việt mà nhiều quốc gia khác có thể phải nỗ lực hơn mới có được.

Là quốc gia nông nghiệp với 92% nền tảng kinh tế đến từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, Việt Nam sẽ có kịch bản phát triển thị trường carbon khác biệt so với các quốc gia khác. Tuy nhiên, không có việc ‘mua bán’ tín chỉ carbon theo nghĩa thông thường. Thay vào đó là quan điểm cùng nhau đầu tư vào những dự án có khả năng phát sinh tín chỉ carbon, giống như một trái phiếu vậy.

Quá trình đồng hành đầu tư phát triển các dự án có thể có 2 khả năng: tránh phát thải carbon thông qua nỗ lực bổ sung hoặc hấp thụ, lưu trữ carbon tại nơi tín chỉ này vốn thuộc về. Về các loại tín chỉ carbon trên thị trường, bà Betty Palard đã phân tích về ba loại tín chỉ carbon chính: tín chỉ carbon trắng, tín chỉ carbon xanh lá cây và tín chỉ carbon xanh dương.

Từ những góc nhìn trên, bà Betty Palard cho rằng thị trường tín chỉ carbon là sân chơi rộng mở, kêu gọi sự tham gia của mỗi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp… theo khả năng. Thay vì tập trung vào câu chuyện làm kinh tế, bà Betty Palard muốn nhìn vào tín chỉ carbon dưới góc nhìn tài sản quốc gia.

Cuộc chơi này có thể được xem là cuộc chơi của Việt Nam. Về phát triển thị trường carbon, qua kinh nghiệm từ các thị trường đi trước, Việt Nam có thể tham khảo, học hỏi từ ba khu vực thị trường: châu Âu về vấn đề dữ liệu, sự minh bạch và mạnh mẽ; thị trường Hàn Quốc về việc mở cửa thị trường cho cả cộng đồng tham gia; và Trung Quốc về việc những phần phát thải lớn nhất cần có chính sách của nhà nước, những lĩnh vực còn lại nên để các doanh nghiệp tự tìm nhau.

Như vậy, thị trường carbon đang mở ra những cơ hội mới cho Việt Nam trong việc tham gia vào cuộc chơi chuyển đổi xanh toàn cầu. Với những lợi thế và tiềm năng sẵn có, Việt Nam có thể trở thành một trong những quốc gia tiên phong trong lĩnh vực này.

Để tham gia vào thị trường carbon, các doanh nghiệp và tổ chức tại Việt Nam cần phải nâng cao nhận thức về vấn đề này và sẵn sàng đầu tư vào các dự án có khả năng phát sinh tín chỉ carbon. Bên cạnh đó, chính phủ cũng cần có những chính sách hỗ trợ và khuyến khích để thúc đẩy sự phát triển của thị trường carbon tại Việt Nam.

Trong bối cảnh chuyển đổi xanh đang trở thành xu thế toàn cầu, thị trường carbon đang trở thành một trong những lĩnh vực quan trọng nhất. Với những tiềm năng và lợi thế sẵn có, Việt Nam có thể trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này.