Thị trường điện thoại cũ đang ngày càng trở nên phổ biến tại Việt Nam khi giá điện thoại thông minh mới liên tục tăng cao. Tuy nhiên, đằng sau mức giá “mềm” của điện thoại cũ là những rủi ro tiềm ẩn mà người mua cần phải lưu ý nếu thiếu kinh nghiệm.

Một báo cáo gần đây từ công ty nghiên cứu công nghệ CCS Insight chỉ ra rằng thị trường điện thoại đã qua sử dụng đang có tốc độ tăng trưởng nhanh hơn so với thị trường thiết bị mới. Trong bối cảnh giá smartphone cao cấp ngày càng tăng, điện thoại cũ hoặc tân trang đang trở thành lựa chọn kinh tế hợp lý cho nhiều người tiêu dùng. Một thiết bị được tân trang chuyên nghiệp có thể rẻ hơn từ 15-50% so với máy mới, đồng thời đi kèm chế độ bảo hành, hỗ trợ kỹ thuật và chính sách đổi trả linh hoạt.

iPhone đang thống lĩnh thị trường máy cũ với khoảng 60% thị phần toàn cầu, theo sau là thiết bị Android từ Samsung với 17%. Sự phổ biến của iPhone trong phân khúc máy cũ không chỉ đến từ thương hiệu mạnh mà còn bởi tuổi thọ phần mềm dài, hỗ trợ cập nhật iOS đến 5-6 năm, cùng hệ sinh thái dễ đồng bộ.

Khi mua điện thoại cũ, việc chọn nguồn bán uy tín là vô cùng quan trọng. Các sàn thương mại điện tử chuyên về hàng tân trang như BackMarket, Gazelle, Swappa, hoặc nhà bán lẻ lớn như Amazon, BestBuy, Thế Giới Di Động, CellphoneS, FPT Shop là những lựa chọn an toàn. Ngoài ra, các hãng sản xuất chính hãng như Apple hoặc Samsung cũng có mục hàng Refurbished đã được kiểm định và tân trang.

Tuy nhiên, người mua cũng cần cẩn trọng với các rủi ro như lừa đảo, máy lỗi, hàng dựng và thiếu bảo hành khi mua từ cá nhân qua các nền tảng như Facebook Marketplace, Chợ Tốt, hoặc nhóm cộng đồng công nghệ. Một trong những rủi ro phổ biến khi mua điện thoại cũ là pin và linh kiện không được thay thế hoặc kiểm tra kỹ lưỡng.

Một mối nguy hiểm khác mà người mua cần lưu ý là việc mua phải những chiếc điện thoại bị báo mất cắp và bị khóa IMEI. Người mua có thể kiểm tra bằng cách quay số *#06# để lấy số IMEI và tra cứu trên các trang kiểm tra quốc tế. Tại Việt Nam, người mua cũng có thể sử dụng các dịch vụ kiểm tra IMEI của nhà mạng.

Chuyên gia Simon Bryant từ CCS Insight khuyến cáo người mua nên chọn thiết bị không quá 3 thế hệ cũ. Những máy quá 5-6 năm thường có nguy cơ không còn được cập nhật phần mềm, dễ bị tấn công bảo mật, chậm chạp hoặc không tương thích với ứng dụng mới.

Một số kinh nghiệm khi mua điện thoại cũ mà người mua có thể tham khảo bao gồm: so sánh xếp hạng chất lượng kỹ càng, kiểm tra kỹ phần cứng, kiểm tra tài khoản iCloud/Google Account, thử SIM, gọi điện, kết nối Wi-Fi và Bluetooth, và hỏi rõ về chính sách đổi trả, bảo hành và hỗ trợ hậu mãi.

Một cảnh báo mới đây đã được đưa ra về phần mềm gián điệp SparkKitty, nhắm vào người dùng iPhone và Android. Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05) Công an TP.HCM đã phát đi thông tin cảnh báo về phần mềm này, sau khi các chuyên gia bảo mật từ Kaspersky phát hiện ra.

SparkKitty có khả năng tấn công trên cả hệ điều hành iOS và Android, và được thiết kế để đánh cắp dữ liệu cá nhân cũng như chiếm đoạt tài sản của người dùng. Theo đó, phần mềm này sử dụng công nghệ nhận diện ký tự quang học (OCR) để quét toàn bộ ảnh chụp màn hình trong thư viện ảnh của người dùng. Mục đích là tìm kiếm các dữ liệu nhạy cảm như mật khẩu, mã khôi phục ví tiền điện tử và các thông tin quan trọng khác.

Sau khi thu thập thông tin, SparkKitty sẽ gửi dữ liệu bị đánh cắp về máy chủ do tin tặc điều khiển. Điều này đặt ra một rủi ro lớn cho người dùng nếu họ đã cài đặt phần mềm này trên thiết bị của mình. Do đó, nếu người dùng nghi ngờ rằng mình đã tải về ứng dụng này, cần gỡ ngay khỏi thiết bị để bảo vệ an toàn thông tin cá nhân.

PA05 cũng đưa ra một số khuyến cáo cụ thể cho người dùng để phòng tránh những rủi ro liên quan đến phần mềm gián điệp SparkKitty. Cụ thể, người dùng không nên lưu trữ hình ảnh chứa thông tin nhạy cảm trên điện thoại. Đồng thời, tuyệt đối không cài đặt các ứng dụng không rõ nguồn gốc, và hạn chế cấp quyền truy cập thư viện ảnh cho các ứng dụng lạ.

Người dân cũng được khuyến cáo thường xuyên kiểm tra lại danh sách quyền truy cập của các ứng dụng đã cài đặt trên điện thoại. Nếu phát hiện các ứng dụng đáng ngờ hoặc nghi ngờ bị xâm phạm dữ liệu cá nhân, cần liên hệ ngay với cơ quan công an để được hỗ trợ và xử lý kịp thời.