Bộ Giao thông vận tải vừa có thông báo về kết luận của Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy tại cuộc họp hoàn thiện Đề án quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia do Nhà nước đầu tư.

Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy cho biết dự thảo Đề án quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia do Nhà nước đầu tư được Bộ Giao thông vận tải xây dựng, nghiên cứu và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt nhiều lần.

Trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải tổ chức họp mời các bộ, ngành, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam để thống nhất nội dung trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Trên cơ sở ý kiến góp ý của các bộ, ngành, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải, cho hay đến nay, các bên liên quan đều thống nhất cao việc giao Tổng công ty Đường sắt Việt Nam quản lý, sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia đến hết năm 2030, phù hợp với điều kiện thực tiễn triển khai công tác quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia trong thời gian vừa qua.

Cùng với đó, các bộ, ngành đều thống nhất do đặc thù của hệ thống kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia hiện tại là đường đơn, công tác quản lý, bảo trì phải thực hiện thường xuyên, liên tục để bảo đảm an toàn công trình, an toàn chạy tàu nên việc triển khai thực hiện cần tập trung thống nhất và đảm bảo nguyên tắc đơn vị nào làm tốt nhất thì giao cho đơn vị đó thực hiện công tác quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia.

Đối với các phương án liên quan đến công tác tổ chức, quản lý bảo trì và giao dự toán bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, các bộ, ngành đều thống nhất rằng các phương án được Bộ Giao thông vận tải xây dựng đều có những vướng mắc khác nhau về quy định của pháp luật.

Chẳng hạn, đối với phương án Bộ Giao thông vận tải kiến nghị giao dự toán cho Tổng công ty Đường sắt Việt Nam thực hiện nhiệm vụ bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia chủ yếu vướng mắc liên quan đến luật ngân sách.

“Trên cơ sở quá trình nghiên cứu hoàn thiện nội dung đề án, Bộ Giao thông vận tải sẽ làm việc với Bộ Tài chính để thống nhất đối với nội dung nêu trên trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định”, lãnh đạo Bộ cho hay.

Đối với nội dung xử lý tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, Bộ Giao thông vận tải giao Cục Đường sắt Việt Nam phối hợp với Tổng công ty Đường sắt Việt Nam rà soát lại toàn bộ các vướng mắc, bất cập, báo cáo Bộ Giao thông vận tải. Trên cơ sở báo cáo của Cục Đường sắt Việt Nam giao Vụ Tài chính hướng dẫn xử lý nội dung nêu trên.

Bộ Giao thông vận tải cũng giao Vụ Kết cấu hạ tầng giao thông tham mưu văn bản Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải uỷ quyền cho Cục Đường sắt Việt Nam phê duyệt phương án giá dịch vụ sự nghiệp công sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước trong lĩnh vực quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia từ kỳ điều chỉnh năm 2022 và năm 2023.

Câu chuyện ách tắc vốn khi Tổng công ty Đường sắt Việt Nam chuyển về Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp diễn ra từ năm 2020 đến nay, khiến công tác giải ngân nguồn kinh phí duy trì hoạt động, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt gặp nhiều vướng mắc về cơ chế giao vốn.

Cụ thể, năm 2020, việc giao dự toán chi ngân sách nhà nước cho hoạt động bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt do Nhà nước đầu tư cho Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đột ngột bị gián đoạn. Bởi Bộ Giao thông vận tải giao Cục Đường sắt Việt Nam đứng ra tổ chức triển khai dự toán chi ngân sách nhà nước để thực hiện công tác bảo trì năm 2020 khoảng 2.800 tỷ đồng.

Lý do được Bộ Giao thông vận tải đưa ra là Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã chuyển quyền đại diện chủ sở hữu phần vốn nhà nước về Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp từ tháng 10/2018, không còn là đơn vị trực thuộc nên không thể tiếp tục được giao vốn như thông lệ, khi đối chiếu theo các quy định của Luật Ngân sách.

Năm 2021 việc giao vốn cũng gặp vướng mắc, gây chậm trễ trong việc ký hợp đồng đặt hàng với 20 doanh nghiệp bảo trì đường sắt, khiến doanh nghiệp không được ứng vốn, gặp nhiều khó khăn về tài chính, nợ lương người lao động.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc “Tổng kết công tác tài chính – ngân sách nhà nước năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023”  chiều ngày 19/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, đánh giá ngành tài chính năm nay có rất nhiều điểm sáng, chỉ có một vài điểm mờ, đây là điểm đáng mừng trong điều kiện nhiều khó khăn.

DỒN DẬP SỨC ÉP NHƯNG VẪN NHIỀU “ĐIỂM SÁNG”

Theo Thủ tướng, nhìn lại năm 2022 cho thấy rất nhiều khó khăn, thách thức bởi Việt Nam đang trong quá trình hồi phục, khắc phục hậu quả sau đại dịch Covid-19. Những khó khăn bồi thêm do những vấn đề từ cạnh tranh địa chính trị, cạnh tranh chiến lược, ảnh hưởng đến an ninh lương lương thực, an ninh năng lượng, an ninh thông tin; các vấn đề tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, thiên tai.

Trong khi đó, Việt Nam là một nước đang phát triển và nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi nên phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc, do đó, cần vừa làm, vừa rút kinh nghiệm với tinh thần không cầu toàn, không nóng vội.

Hơn nữa, quy mô nền kinh tế nước ta còn đang khiêm tốn, khoảng 400 tỷ USD trong khi độ mở rất lớn, gần 200% GDP, khi kim ngạch xuất nhập khẩu đến ngày 15/12 vừa qua đã chính thức cán mốc 700 tỷ USD.

“Trong khi sức chống chịu và cạnh tranh của nền kinh tế có hạn nên chỉ một tác động, diễn biến nhỏ bên ngoài có thể gây tác động lớn bên trong như: vấn đề xăng dầu, vật liệu, giá cả, lãi suất của các nước, tỷ giá, nhất là các đồng ngoại tệ mạnh tác động ngay đến Việt Nam”, Thủ tướng nêu rõ.

Trong điều kiện khó khăn như vậy nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, sự vào cuộc của nhân dân, của doanh nghiệp và sự ủng hộ bạn bè của quốc tế, nền kinh tế Việt Nam đạt được nhiều điểm tích cực như kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát kiểm soát dưới 4%, tăng trưởng GDP khoảng 8%…

Nhấn mạnh giá cả ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân, Thủ tướng cho hay giá cả giá thấp, vừa phải mới giúp đời sống của nhân dân dễ chịu hơn.

Do đó, “Nhà nước phải bù lỗ một số vấn đề và can thiệp vào giá cả ở mức vừa phải, để đảm bảo đời sống nhân dân được ấm no, hạnh phúc. Chẳng hạn, giá điện 3 năm nay chưa tăng giá, chưa phù hợp với quy luật thị trường nhưng rõ ràng, chính sách của Đảng và Nhà nước là không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, không hy sinh bảo vệ môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần”, Thủ tướng nói.

5 BÀI HỌC ĐÁNG NHỚ

Tổng kết và rút ra 5 bài học, định hướng để ngành tài chính đưa ra được mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, đúng, trúng, có khả thi và hiệu quả khi triển khai nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước năm 2023, Thủ tướng chỉ rõ, một là, sự đoàn kết, kỷ cương, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các bộ, ngành, địa phương.

Hai là, theo dõi sát tình hình để phân tích, xem xét liên quan đến chức năng nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi đơn vị, trên cơ sở đó có phản ứng chính sách cho phù hợp.

Nhớ lại thời điểm tổng kết ngành tài chính năm 2021, Thủ tướng cho hay tình hình rất khả quan vì kiểm soát được dịch bệnh là thành công lớn nhưng đến tháng 2 xảy ra xung đột Nga – Ukraine tác động đến tất cả các ngành, các cấp, tất cả các lĩnh vực vì độ mở nền kinh tế Việt Nam lớn, không thể đứng ngoài. Do đó, phải phản ứng chính sách cho nhanh, nhạy, kịp thời và hiệu quả.

Ba là,kết hợp hài hòa, hiệu quả giữa chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ và các chính sách khác như: chính sách tiền lương, chính sách về lao động… trong điều hành kinh tế vĩ mô.

Theo đó, chính sách tài khoá phải mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm và hiệu quả, trong đó, các vấn đề quan trọng như cân đối thu – chi, phí, lệ phí, đầu tư công, quản lý nợ công, quản lý nợ Chính phủ, bội chi…

Bốn là, chuyển đổi số vô cùng quan trọng vì đây là một xu thế khách quan.

Trong chuyến công tác tại Brussels, Vương quốc Bỉ vừa qua, Thủ tướng cho biết 36 quốc gia ngồi họp với nhau, không một nước nào không nhắc đến chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn.

Do đó, phải mạnh mẽ chuyển đổi số trong ngành tài chính, để bớt chi phí, thủ tục hành chính và giảm phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Chẳng hạn, “với ngành hải quan, chuyển đổi số đi trước, đi sớm, cố gắng 2 năm nữa triển khai hải quan thông minh như các nước tiên tiến, vừa chống buôn lậu, vừa kiểm soát được tình hình và nắm được số liệu ngay lập tức, không gian lận, không tô hồng, bôi đen”, Thủ tướng gợi ý.

Năm là,nắm chắc tình hình để điều chỉnh việc chính sách và xây dựng thể chế.

Đối với công tác hoàn thiện thể chế, theo người đứng đầu Chính phủ, cuộc sống luôn luôn vận động, do đó, cần phải nắm chắc tình hình để điều chỉnh chính sách, xây dựng thể chế cho phù hợp.

“Liên quan một số nghị định điều chỉnh giá xăng dầu, trái phiếu doanh nghiệp… do trước đây xây dựng chính sách chưa có nhiều kinh nghiệm, có những sơ hở nhưng các cơ quan phát hiện chưa kịp thời, chưa cương quyết xử lý nên để lại hậu quả lớn”, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ.

Thời gian qua, các cơ quan chức năng đã mạnh tay xử lý các loại không lành mạnh, không an toàn, không công khai, minh bạch, gồm những doanh nghiệp đánh bóng thông tin để lên thị trường chứng khoán, kêu gọi người nhà mua – bán cổ phiếu, gây nhiễu loạn thị trường.

Hay khâu phát hành trái phiếu không có tài sản đảm bảo, không tuyên truyền tốt về vấn đề lãi suất càng cao rủi ro càng lớn, người dân không hiểu được vấn đề.

4 MỤC TIÊU BAO TRÙM VÀ XUYÊN SUỐT

Theo Thủ tướng, trong năm 2023, nền kinh tế sẽ đối diện với rất nhiều khó khăn, thách thức, nhiệm vụ đặt ra đối với ngành tài chính rất nặng nề. Do đó, Bộ Tài chính cần chủ động, tích cực, bám sát các chỉ đạo để chủ động vào cuộc.

Thủ tướng nhấn mạnh: “Phương châm của năm nay của ngành tài chính là: Đoàn kết, kỷ cương; bản lĩnh, linh hoạt; đổi mới, sáng tạo; kịp thời, hiệu quả”.

Trong bối cảnh nhiệm vụ đặt ra đối với ngành tài chính rất nặng nề, Thủ tướng cũng đề xuất ngành tài chính bám sát 4 mục tiêu bao trùm và xuyên suốt của ngành.

Thứ nhất,toàn ngành phải tập trung nghiên cứu, xây dựng và đưa ra các giải pháp tổ chức thực hiện, đảm bảo tuyệt đối an toàn về an ninh tài chính tiền tệ của quốc gia.

Thứ hai, phải tập trung ưu tiên cho ổn định kinh tế quy mô, đảm bảo các cân đối lớn trong đó có cân đối thu chi, bội thu được là rất tốt; cùng với đó, giảm bội chi, giảm nợ công, giảm nợ Chính phủ.

Thứ ba, phải tăng chi cho đầu tư phát triển. Cần xây dựng cơ chế, chính sách sách huy động mọi nguồn lực trong xã hội, lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư nhân, kích hoạt mọi nguồn lực trong xã hội cho phát triển.

Thứ tư,theo dõi, kiểm soát giá cả, thị trường, nhất là những mặt hàng thiết yếu của người dân vào dịp Tết, để không tăng giá, ổn định và nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho nhân dân.

#box1671454716397{background-color:#c8dcc8}

Chiều 19/12, Bộ Tài chính tổ chức tổng kết công tác năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và chủ trì hội nghị.

Tham gia Hội nghị tại Bộ Tài chính còn có đại diện lãnh đạo một số bộ, ngành; cùng với các đơn vị tài chính địa phương tại các điểm cầu trong cả nước.

Tham dự tại điểm cầu Hà Nội có Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc; các đồng chí Thứ trưởng Bộ Tài chính; đại diện cán bộ chủ chốt các tổng cục, cục, vụ, viện, các đơn vị thuộc và trực thuộc Bộ Tài chính.

Tại điểm cầu 62 tỉnh, thành phố có sự tham dự của lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; lãnh đạo các sở, ban, ngành địa phương; lãnh đạo các cơ quan tài chính, đơn vị thuộc Bộ Tài chính đóng trên địa bàn.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, năm 2022 “bức tranh” tài chính có nhiều điểm sáng dù trong nhiều khó khăn, thách thức. Thủ tướng cho rằng, chính sự đoàn kết, kỷ cương, sáng tạo, đổi mới của ngành Tài chính, cùng với sự phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương, nên ngành Tài chính đã đạt được những thành quả như ngày hôm nay.

THU NGÂN SÁCH VƯỢT DỰ TOÁN 280.000 TỶ ĐỒNG

Năm 2022 và những năm tới đây, Bộ Tài chính triển khai nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước trong bối cảnh tình hình quốc tế, trong nước đã và đang có những cơ hội, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen.

Nổi lên là các sức ép do kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, một số nền kinh tế lớn đối mặt với nguy cơ suy thoái, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột vũ trang giữa Nga – Ukraine căng thẳng kéo dài, tiếp tục tạo sức ép lên giá xăng dầu và giá nguyên liệu đầu vào, tác động lớn đến lạm phát toàn cầu…

Ở trong nước, Bộ Tài chính đánh giá rằng nền kinh tế vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, từ việc sức mua của các thị trường bên ngoài bị thu hẹp, áp lực lạm phát, tỷ giá gia tăng, các vấn đề nội tại của nền kinh tế, năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh chưa cao.

Đáng nói, thị trường tài chính, thị trường vốn chịu ảnh hưởng bởi diễn biến phức tạp của thị trường thế giới, cũng như tác động từ các vụ việc vi phạm pháp luật của một số tổ chức, cá nhân…

Tuy nhiên, Bộ Tài chính đã chủ động điều hành chính sách tài khóa linh hoạt, ứng phó hiệu quả, kịp thời với biến động phức tạp của tình hình trong nước và ngoài nước; đảm bảo nguồn lực hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế, đảm bảo các cân đối lớn, an ninh, quốc phòng, đảm bảo an sinh xã hội.

Theo đó, thông tin về tình hình thu ngân sách nhà nước và công tác quản lý, điều hành thu ngân sách nhà nước, bộ này cho hay, đã chủ động đề xuất cấp thẩm quyền kịp thời ban hành các chính sách miễn, giảm, giãn thuế, tiền thuê đất, phí và lệ phí… với tổng số tiền miễn, giảm, gia hạn dự kiến khoảng 233,5 nghìn tỷ đồng, nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ phục hồi và phát triển.

“Tính đến ngày 15/12, tổng số tiền thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí khoảng 193,4 nghìn tỷ đồng. Trong đó, gia hạn khoảng 105,9 nghìn tỷ đồng và số tiền miễn, giảm khoảng 87,5 nghìn tỷ đồng”, Bộ Tài chính thông tin.

Theo đó, tính đến hết ngày 15/12, thu ngân sách nhà nước năm 2022 đạt 1.691,8 nghìn tỷ đồng, vượt 19,8% so dự toán, cao hơn 78 nghìn tỷ đồng so với số đánh giá thực hiện cả năm đã báo cáo Quốc hội và vượt hơn 280 nghìn tỷ đồng so với dự toán.

Tỷ lệ động viên vào ngân sách nhà nước xấp xỉ 18% GDP (vượt mục tiêu 15,2% GDP); thu ngân sách trung ương vượt 19,3% dự toán; thu ngân sách địa phương vượt 20,4% dự toán.

Tuy đạt được kết quả khả quan nhưng Bộ Tài chính cho rằng, vẫn còn một số tồn tại như nguồn tăng thu chưa ổn định, bền vững; thu từ hoạt động thoái vốn cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nhiều năm không đạt dự toán; giải ngân chi đầu tư phát triển chậm; thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, khó khăn, niềm tin thị trường thấp, sụt giảm.

CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TĂNG TỐC ĐẠT HƠN 72% DỰ TOÁN

Về chi ngân sách nhà nước và công tác quản lý, điều hành chi ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính cho biết đã giao dự toán kịp thời ngay từ đầu năm để các bộ, ngành và địa phương triển khai thực hiện.

Như vậy, chỉ trong vòng nửa tháng 12, ngân sách chi 91 nghìn tỷ đồng, trong đó, riêng chi đầu tư phát triển đang tăng tốc, cao hơn mức chi trong cả tháng 11.

Cùng với đó, Bộ tài Chính cũng chủ động tham mưu gói phục hồi kinh tế với quy mô 347 nghìn tỷ đồng. Trong đó, tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng, an sinh xã hội, chuyển đổi số; yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cắt giảm 10% chi thường xuyên so định mức phân bổ ngân sách; yêu cầu quản lý chi tiêu chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, trong phạm vi dự toán Quốc hội quyết định; tiếp tục cắt giảm những khoản chi chưa thực sự cần thiết, tập trung nguồn lực cho chương trình phục hồi và giảm bội chi ngân sách…

Nhờ chủ động trong điều hành, các nhiệm vụ chi ngân sách nhà nước năm 2022 cơ bản hoàn thành các mục tiêu đề ra; đáp ứng kịp thời nhiệm vụ chi phát sinh theo tiến độ thực hiện của đơn vị sử dụng ngân sách; khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, đảm bảo quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội và thanh toán đầy đủ các khoản nợ đến hạn.

Như vậy, cân đối ngân sách trung ương và ngân sách địa phương được đảm bảo.

Ước tính năm 2022, bội chi ngân sách nhà nước, bao gồm chương trình phục hồi thực hiện phấn đấu khoảng 4% GDP, kể cả số bội chi Quốc hội mới bổ sung cho 5 dự án được chuyển đổi của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), Tổng công ty phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) thì bội chi ngân sách nhà nước năm 2022 ước khoảng 4,3%GDP.

Đồng thời, Bộ Tài chính đã chủ động điều hành việc phát hành trái phiếu Chính phủ để vừa sử dụng có hiệu quả ngân quỹ nhà nước. Lũy kế đến ngày 15/12 thực hiện phát hành được 203,2 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, bằng 50,8% nhu cầu huy động trái phiếu Chính phủ đầu năm; kỳ hạn phát hành bình quân 12,67 năm, lãi suất bình quân 3,41%/năm.

11 GIẢI PHÁP HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ 2023

Căn cứ kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2023 đã được Quốc hội thông qua, xác định mục tiêu, nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước năm 2023 như sau: “Đẩy mạnh thực hiện chính sách tài khóa hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội; tiếp tục cơ cấu lại ngân sách nhà nước, nợ công gắn với huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính, góp phần kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, các mục tiêu Kế hoạch tài chính quốc gia, vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025, đảm bảo nguồn cho cải cách tiền lương và chính sách bảo hiểm xã hội khi được thực hiện; đẩy mạnh thực hiện cơ chế tự chủ, tự đảm bảo kinh phí hoạt động khu vực sự nghiệp công lập theo các Nghị quyết của Trung ương”.

Bộ Tài chính cũng đưa ra 11 giải pháp để hoàn thành tốt nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước năm 2023.

Trong đó, các điểm nhấn bao gồm một là, tiếp tục thực hiện nhất quán mục tiêu ưu tiên giữ vững nền tảng kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, thúc đẩy tăng trưởng, phục hồi và phát triển bền vững các lĩnh vực kinh tế, xã hội.

Chủ động triển khai quyết liệt, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm đúng tiến độ, chất lượng.

Hai là, quyết liệt thực hiện công tác thu ngân sách nhà nước, phấn đấu hoàn thành dự toán thu được giao ở mức cao nhất, trên cơ sở tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về thu ngân sách nhà nước, tăng cường công tác quản lý thu.

Ba là, tổ chức điều hành chi ngân sách nhà nước năm 2023 chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, trong phạm vi dự toán Quốc hội quyết định.

“Tiếp tục cơ cấu lại chi ngân sách nhà nước, ưu tiên chi đầu tư phát triển các công trình hạ tầng kinh tế-xã hội quan trọng, thiết yếu, triển khai quyết liệt, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, các Chương trình mục tiêu quốc gia. Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tạo động lực cho phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế”, Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Bốn là, kiểm soát chặt chẽ bội chi, nợ công, các nghĩa vụ nợ dự phòng của ngân sách nhà nước, nợ của chính quyền địa phương, đảm bảo an toàn tài chính quốc gia, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay.

Cùng với đó là hoàn thiện hành lang pháp lý, cơ chế kiểm tra giám sát đảm bảo sự vận hành ổn định, an toàn của thị trường tài chính và dịch vụ tài chính; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số mạnh mẽ với mục tiêu tiến tới tài chính số…

Việc triển khai nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước năm 2023 diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế – xã hội có những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen, cần tiếp tục bám sát tình hình, dự báo và có giải pháp điều hành năm 2023 phù hợp, kịp thời.

#box1671439844394{background-color:#c8dcc8}

Cục Đường bộ Việt Nam, Bộ Giao thông vận tải đề nghị xem xét một số chính sách, giải pháp tạo sự hấp dẫn cho các dự án giao thông đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).

CẦN 900.000 TỶ PHÁT TRIỂN ĐƯỜNG BỘ

Ông Nguyễn Xuân Cường, Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, cho biết để thực hiện quy hoạch, Chính phủ đã có nhiều giải pháp về cơ chế, chính sách; phát triển nguồn nhân lực; môi trường, khoa học và công nghệ; liên kết, hợp tác phát triển…

Trong đó, giải pháp huy động và phân bố vốn đầu tư là quan trọng và đưa ra mục tiêu tập trung kêu gọi mọi nguồn lực để đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông hàng năm đạt 3,5 – 4,5% GDP.

Trước đó, theo thống kê, tổng nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng giao thông đường bộ giai đoạn 2011 – 2020 chỉ đạt khoảng 2,18% GDP.

Theo Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, với nhu cầu vốn đầu tư cho mạng lưới đường bộ đến năm 2030 khoảng 900.000 tỷ đồng, trong đó cho các dự án đường bộ cao tốc khoảng 728.000 tỷ đồng.

Riêng giai đoạn 2021 – 2025 khoảng 400.000 tỷ đồng và giai đoạn 2026 – 2030 dự kiến khoảng 328.000 tỷ đồng, đã bao gồm vốn cho các dự án chuyển tiếp giai đoạn 2021 – 2025.

Do đó, “việc kêu gọi các nguồn vốn khác để đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông là hết sức cần thiết và cần có cơ chế, các giải pháp đột phá để thu hút nguồn vốn đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ”, Cục trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định.

6 GIẢI PHÁP ĐỘT PHÁ HÚT VỐN

Cục trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, sau khi rà soát, ngoài các giải pháp đã nêu, Cục Đường bộ Việt Nam đã kiến nghị Bộ Giao thông vận tải xem xét một số chính sách, giải pháp đột phá nhằm huy động nguồn vốn và tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trong thời gian tới.

Thứ nhất, đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ có nhu cầu vốn lớn, lợi nhuận không cao, thời gian hoàn vốn kéo dài. Do đó, Cục này đề nghị xem xét một số chính sách, giải pháp tạo sự hấp dẫn cho các dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Thứ hai, để các nhà đầu tư trong và ngoài nước có thể huy động rộng rãi mọi nguồn vốn trong xã hội khi thực hiện dự án, Cục Đường bộ kiến nghị xem xét cho phép các tổ chức tín dụng được cho vay vượt khung quy định của Ngân hàng Nhà nước, đối với các dự án trọng điểm quốc gia được Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Đồng thời, cho phép nhà đầu tư huy động vốn từ các quỹ như hưu trí, thất nghiệp, bảo hiểm xã hội… để đa dạng nguồn vốn. Bên cạnh đó, cho phép nhà đầu tư phát hành trái phiếu công trình, huy động vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài…

Tạo điều kiện cho nhà đầu tư tiếp cận với các tổ chức tín dụng nước ngoài vay vốn với lãi suất ưu đãi để đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức PPP

Thứ ba, để nguồn vốn ngân sách nhà nước đầu tư hiệu quả, có vai trò dẫn dắt, định hướng đầu tư cho mạng lưới đường bộ, Cục Đường bộ kiến nghị xem xét ưu tiên bố trí vốn ngân sách nhà nước đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, trong đó tập trung cho các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia.

Cục Đường bộ Việt Nam kiến nghị cho phép kết hợp giữa nguồn vốn ngân sách nhà nước Trung ương và địa phương đầu tư cho các địa phương có điều kiện về nguồn lực tham gia đầu tư cao tốc, quốc lộ trên địa bàn, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của địa phương.

Thứ tư, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư để đẩy nhanh tiến độ, rút ngắn thời gian thực hiện dự án.

Đẩy nhanh lộ trình thực hiện quy hoạch khi có đủ nguồn lực. Trường hợp huy động  được nguồn lực, cho phép triển khai sớm hơn đối với các dự án đã có trong quy hoạch, không phụ thuộc thời kỳ quy hoạch.

Huy động, sử dùng vốn viện trợ để lập dự án tiền khả thi, dự án khả thi đối với các dự án kêu gọi đầu tư để đẩy nhanh công tác chuẩn bị đầu tư.

Thứ năm, phân cấp, phân quyền mạnh cho địa phương có đủ năng lực, kinh nghiệm quản lý đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, quy định rõ trách nhiệm của địa phương về công tác đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ.

Cục Đường bộ kiến nghị: “Giao địa phương là cơ quan chủ quản để đầu tư các tuyến đường bộ quan trọng, đặc biệt là các tuyến cao tốc, để địa phương tổ chức thực hiện đầu tư, khơi dậy tính chủ động, khai thác tiềm năng, lợi thế sẵn có của địa phương trong đầu tư, phát triển đường bộ cao tốc từ thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng, kiểm soát nguồn vật liệu, bảo vệ môi trường, an ninh trật tự góp phần đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng”.

Thứ sáu, hoàn thiện thể chế, chính sách đột phá trong đó ban hành Luật Giao thông đường bộ sửa đổi, trong đó giao cho địa phương được tham gia đầu tư các tuyến quốc lộ, cao tốc trên địa bàn; phân quyền địa phương quản lý hạ tầng giao thông đô thị.

Điều chỉnh Luật Ngân sách nhà nước theo hướng mở rộng phạm vi thu – chi ngân sách địa phương tạo điều kiện để địa phương có nguồn lực đầu tư, quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh, nhằm linh hoạt trong việc sử dụng ngân sách Trung ương và địa phương.

Ngày 20/12, Bộ Tư pháp tổ chức diễn đàn Kinh doanh và pháp luật năm 2022 với chủ đề: “Nhận diện, tháo gỡ vướng mắc pháp lý hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi, phát triển”. Tại đây, gói hỗ trợ lãi suất 2% đã được mổ xẻ để tìm ra nguyên nhân gây tắc nghẽn.

Theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký, Trưởng Ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), khi đại dịch Covid-19 xảy ra, Chính phủ đã nỗ lực có các giải pháp nhằm hỗ trợ kịp thời cho doanh nghiệp, trong đó có gói hỗ trợ lãi suất 2%. Tuy nhiên, gói hỗ trợ này đang đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến pháp lý.

Cụ thể, nguồn vốn hỗ trợ là tiền của ngân sách, nguy cơ rủi ro cao nên các ngân hàng thương mại rất ngại, thậm chí ngay cả người vay cũng rất thận trọng vì sau này còn thanh tra, kiểm tra.

Bên cạnh đó, bản thân gói hỗ trợ lãi suất 2% không tạo nên động lực thực thi, bởi nguy cơ cao nhưng lợi ích rất nhỏ. Do đó, các ngân hàng thương mại không mặn mà.

Thừa nhận còn những hạn chế trong việc triển khai, theo ông Tạ Quang Đôn, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Ngân hàng Nhà nước, qua thông tin khảo sát và nắm thông tin, chính doanh nghiệp cũng có tâm lý “e ngại” khi tiếp cận nguồn vốn này. E ngại vì sau này sẽ phải tiến hành các hoạt động thanh tra, kiểm tra.

Hơn nữa, một rào cản khác là có những ngành nghề được vay, có ngành nghề lại không, dẫn tới những doanh nghiệp đa ngành nghề phải bóc tách cũng là cả vấn đề.

Thậm chí, dưới góc độ quản lý, ông Đôn cho rằng cơ quan nhà nước cũng có những rủi ro nhất định. Đặc biệt là việc hướng dẫn triển khai chính sách như thế nào cho đúng.

“Bản thân cơ quan nhà nước thực thi cũng sẽ phải chịu sự thanh tra, kiểm tra đối với chính cơ quan quản lý nhà nước khác. Để giảm thiểu rủi ro, cần có các đề xuất, hướng dẫn chi tiết hơn từ cơ quan có thẩm quyền”, ông Đôn chia sẻ.

Chung quan điểm, bà Nguyễn Minh Thảo, trưởng Ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM), nhìn nhận doanh nghiệp muốn vay vốn hỗ trợ vô cùng khó. Bởi lẽ, với yếu tổ chưa có tiền tệ, chính sách hướng dẫn còn mang tính chung chung nên doanh nghiệp mất rất nhiều thời gian để làm thủ tục.

Ngoài ra, khi tiếp cận chính sách, doanh nghiệp luôn muốn tuân thủ pháp luật. Song, do các khâu thực hiện có thể xuất hiện sai sót ngoài mong muốn, họ lại sợ bị truy cứu trách nhiệm.

“Vì vậy, nếu muốn gỡ điểm nghẽn, cơ quan quản lý nên tập trung hướng dẫn doanh nghiệp làm thế nào cho đúng, thay vì coi họ là đối tượng vi phạm pháp luật. Được như vậy, doanh nghiệp vừa dễ dàng tiếp cận gói hỗ trợ và ngân hàng thương mại cũng tự tin hơn khi triển khai cấp vốn”, bà Thảo nói.

Tại một diễn biến liên quan, trong Nghị quyết số phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11/2022, Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với các địa phương đánh giá kỹ tình hình triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất 2% qua hệ thống ngân hàng thương mại để có giải pháp phù hợp.

Theo đó, trước mắt, Ngân hàng Nhà nước cần nhanh sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các quy định chưa phù hợp thực tế để thúc đẩy, tạo thuận lợi cho việc giải ngân. Cùng đó, kịp thời đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh vốn sang chương trình khác để nâng cao hiệu quả chính sách hỗ trợ.

#box1671534973230{background-color:#87c98d}