Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới với việc triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) và hướng tới nâng hạng lên thị trường mới nổi. Mới đây, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã công bố kế hoạch triển khai cơ chế CCP cho thị trường chứng khoán cơ sở trong tuần trước. Theo kế hoạch, trong giai đoạn quý I – II/2026, Ủy ban sẽ phối hợp với Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) hoàn thiện dự thảo Thông tư thay thế Thông tư số 119/2020/TT-BTC.

Việc triển khai cơ chế CCP được thị trường đón nhận tích cực và được tin tưởng là một bước tiến quan trọng trong tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Tại Hội thảo Nâng cao nhận thức nhà đầu tư, hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán, ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đã chia sẻ rằng thị trường chứng khoán Việt Nam đã đáp ứng hầu hết các tiêu chí nâng hạng của FTSE Russell.

Một trong những nỗ lực của cơ quan quản lý thị trường chứng khoán để tiến tới mục tiêu nâng hạng thị trường là việc đưa hệ thống công nghệ thông tin KRX vào vận hành từ ngày 5/5/2025. Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cùng các cơ quan liên quan đang phối hợp chặt chẽ để hoàn thiện khung pháp lý thị trường chứng khoán.

Các chuyên gia từ Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam nhận định rằng, trong đánh giá gần nhất (tháng 3/2025), FTSE đã ghi nhận nỗ lực của Việt Nam qua việc triển khai mô hình NPF, cải thiện quy trình mở tài khoản và điều chỉnh quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài. Mirae Asset Việt Nam kỳ vọng FTSE Russell sẽ công bố quyết định nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging Market) trong tháng 9/2025.

Nếu thị trường nâng hạng thành công, các cổ phiếu trong danh mục của FTSE sẽ kỳ vọng hưởng lợi như HPG, VIC, VHM, STB, VCB, VNM, MSN… Ngành chứng khoán cũng được đánh giá cao, là nhóm hưởng lợi trực tiếp nếu thị trường nâng hạng thành công.

Về triển vọng nền kinh tế 6 tháng cuối năm, ông Nguyễn Hoàng Linh, Kinh tế trưởng VCBF, cho rằng sản xuất và xuất khẩu có thể tăng trưởng chậm lại do các tác động từ thuế quan. Chính phủ khả năng cao sẽ tiếp tục thực hiện các chính sách tài khóa nhằm kích cầu tiêu dùng và thúc đẩy đầu tư.

VCBF ưu tiên lựa chọn các nhóm ngành được hưởng lợi từ xu hướng này của thị trường, gồm xây dựng và vật liệu xây dựng, một số công ty bất động sản và ngành ngân hàng. Tuy nhiên, chuyên gia này cũng lưu ý rằng một ngành có triển vọng tích cực không có nghĩa là tất cả công ty trong ngành đó đều được hưởng lợi.

Áp dụng Mô hình thông tin xây dựng (BIM) trong hoạt động xây dựng và quản lý vận hành công trình đang gặp phải một số vướng mắc liên quan đến quy định, điều kiện trong hồ sơ mời thầu, chi phí và nhân sự. Để áp dụng BIM thành công, các chuyên gia cho rằng cần bổ sung tiêu chí BIM trong hồ sơ mời thầu với trọng số cao, chuẩn hóa khái niệm và nhân sự BIM trong pháp luật về xây dựng, và ban hành thông tư hướng dẫn riêng về chi phí BIM.

Tại Hội thảo ‘Áp dụng BIM trong hoạt động xây dựng: Đánh giá năng lực nhà thầu, điều kiện đấu thầu và chi phí áp dụng’, các chuyên gia đã thảo luận về những khó khăn trong việc áp dụng BIM. TS Tạ Ngọc Bình, Trưởng phòng Nghiên cứu kinh tế đầu tư và Xây dựng số, Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng), cho biết các văn bản pháp lý do Chính phủ và Bộ Xây dựng ban hành đã tạo ra hệ quy chuẩn và hướng dẫn khá đồng bộ cho áp dụng BIM trong các gói thầu. Tuy nhiên, việc áp dụng BIM vẫn còn vướng mắc ở một số điểm.

Ông Nguyễn Tiến Thông, Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội, cho rằng việc áp dụng BIM vẫn còn vướng mắc liên quan đến điều kiện đấu thầu và chi phí áp dụng. Ông Phạm Phú Đức – Phó Tổng giám đốc Công ty CP Tư vấn thiết kế xây dựng Đà Nẵng, cũng chỉ ra một số rào cản trong công tác lựa chọn nhà thầu dự án đầu tư xây dựng áp dụng BIM. Cụ thể, các nhà thầu thường không đủ năng lực để thực hiện BIM, trong khi hồ sơ mời thầu lại không yêu cầu rõ ràng về năng lực này.

TS. Nguyễn Văn Chính, Khoa Công trình thuộc Trường Đại học Giao thông vận tải, cho rằng một điểm yếu lớn hiện nay là chưa có quy định cụ thể về áp dụng BIM trong giai đoạn thi công. Ông Chính kiến nghị bổ sung một số quy định thống nhất các biểu mẫu đấu thầu đối với gói thầu áp dụng BIM. Điều này sẽ giúp các nhà thầu có thể dễ dàng hiểu và thực hiện các yêu cầu về BIM.

Ông Trần Văn Tâm – Giám đốc Công ty CP IDECO Việt Nam, cho rằng sự quyết liệt của người đứng đầu và sự phối hợp của các bên liên quan đến dự án là điều kiện tiên quyết để việc áp dụng BIM đi vào thực chất, hiệu quả. Nhiều ý kiến cho rằng, để triển khai BIM thành công, cần chuẩn hóa dữ liệu BIM trong quá trình thi công, và tăng cường đào tạo BIM cho sinh viên, nhà thầu và công chức nhà nước.

Ông Huỳnh Xuân Tín, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Kỹ thuật và Công nghệ V7, đề xuất nên có quy định cho phép khoán gọn phần chi phí gia tăng khi áp dụng BIM, tạo điều kiện để các doanh nghiệp chủ động lựa chọn hình thức triển khai. Điều này sẽ giúp giảm thiểu chi phí và tăng hiệu quả áp dụng BIM.

Để áp dụng BIM thành công, các chuyên gia cũng kiến nghị cần có thông tư hướng dẫn riêng về chi phí BIM, cũng như chuẩn hóa khái niệm và nhân sự BIM trong pháp luật về xây dựng. Việc bổ sung tiêu chí BIM trong hồ sơ mời thầu với trọng số cao cũng là cần thiết để khuyến khích các nhà thầu áp dụng BIM.

Tổng kết lại, việc áp dụng BIM trong hoạt động xây dựng và quản lý vận hành công trình đang gặp phải một số vướng mắc. Tuy nhiên, với sự quyết liệt của người đứng đầu và sự phối hợp của các bên liên quan, cùng với các giải pháp và kiến nghị đã được đưa ra, hy vọng rằng BIM sẽ được áp dụng thành công và rộng rãi trong ngành xây dựng Việt Nam.