Với loạt bất cập, hạn chế từ nội tại của nền kinh tế cùng với bối cảnh thế giới đang có nhiều diễn biến bất lợi, có nhiều vấn đề mới phát sinh chưa có tiền lệ… đang đặt ra thách thức gay gắt đối với nền kinh tế Việt Nam năm 2023. Do đó, thị trường đang kỳ vọng cơ quan quản lý sẽ tìm ra phương hướng để đưa kinh tế Việt Nam vượt qua thách thức.

Chia sẻ tại Diễn đàn kinh tế Việt Nam lần thứ 5 do Ban Kinh tế Trung ương tổ chức, cả nhà điều hành chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ đều khẳng định đã có những kế hoạch, mục tiêu cụ thể cho năm 2023.

Theo ông Nguyễn Đức Chi, Thứ Trưởng Bộ Tài chính, cơ quan này đã có những gói tài khóa khác nhau để ứng biến với diễn biến sắp tới. Cụ thể, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục đề xuất giãn hoãn một số khoản thuế và phí. Trên cơ sở đó sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp vượt qua khó khăn về dòng tiền, về thanh khoản.

“Bộ Tài chính cũng sẽ giảm thuế đất. Đồng thời, duy trì mức sàn thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu. Từ đó, dư địa trong việc điều hành giá cả hàng hoá sẽ nhiều hơn”, ông Chi nói.

Ngoài ra, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cũng cho hay, Bộ Tài chính sẽ cố gắng đảm bảo nguồn lực cho nền kinh tế trên cơ sở tăng thu ngân sách, giảm chi, huy động nguồn lực trong và ngoài nước. Qua đó, đảm bảo tiến độ của các dự án đầu tư công, cũng như các dự án trong việc phục hồi kinh tế.

Về thị trường chứng khoán, Bộ Tài chính sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi để giúp doanh nghiệp minh bạch có thể huy động vốn. Hỗ trợ cho các doanh nghiệp đủ điều kiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng. Từ đó, áp lực lên vốn tín dụng sẽ giảm nhanh.

“Riêng về pháp lý, chúng tôi đã xin ý kiến và đang triển khai nhanh việc sửa đổi Nghị định 65. Tôi tin rằng, niềm tin của nhà đầu tư sẽ được củng cố và thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ nhanh chóng phục hồi”, vị Thứ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Về phía chính sách tiền tệ, ông Phạm Thanh Hà, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho hay, năm 2022, mục tiêu ổn định kinh tế, kiểm soát lạm phát chắc chắn đạt được. Tuy nhiên, số liệu lạm phát toàn phần và lạm phát cơ bản đang có xu hướng tăng và vẫn  tiếp tục tăng trong thời gian tới. Với diễn biến đó, kinh tế Việt Nam quả thật sẽ gặp một số áp lực, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế thế giới chậm lại, một số nước và thị trường chính của Việt Nam có khả năng rơi vào suy thoái.

Theo đó, để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, Ngân hàng Nhà nước phải ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối, đảm bảo thanh khoản hệ thống các tổ chức tín dụng.

Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước sẽ phải điều hành hợp lý và đồng bộ cả lãi suất và tỷ giá, mục tiêu tăng trưởng tín dụng hợp lý với diễn biến thị trường và diễn biến kinh tế vĩ mô. Mặt khác, trong những hoàn cảnh khó khăn, có thể phải có mục tiêu ưu tiên.

Ngoài ra, về đảm bảo an toàn hoạt động của tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước khẳng định mục tiêu ổn định tâm lý người gửi tiền.

Ông Hà cho biết thêm, việc cung ứng vốn cho nền kinh tế, bên cạnh vốn ngoại thì nguồn vốn nội thực chất vẫn đến từ 3 nguồn chính gồm tín dụng ngân hàng, thị trường chứng khoán và đầu tư công. Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục đồng bộ, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khoá và chính sách vĩ mô khác.

Bởi lẽ, ông Hà cho rằng, thị trường tiền tệ, thị trường vốn và thị trường bất động sản có sự liên thông rất chặt với nhau. Nếu thị trường chứng khoán trục trặc sẽ tạo áp lực cho tín dụng ngân hàng, ảnh hưởng tới tâm lý của người gửi tiền. Ngược lại, thanh khoản của tổ chức tín dụng khó khăn cũng ảnh hưởng tới vận hành, sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

“Nhu cầu của nền kinh tế luôn cao. Ngân hàng Nhà nước cố gắng đảm bảo vai trò của nguồn vốn tín dụng. Tuy nhiên cũng cần có sự hỗ trợ từ thị trường vốn và đầu tư công”, ông Hà thẳng thắn nói.

Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 5 do Ban Kinh tế Trung ương tổ chức, một trong những nội dung được nhắc đến nhiều nhất đó là vấn đề về thị trường trái phiếu doanh nghiệp thời gian qua.

Theo ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang khá khó khăn. Lượng trái phiếu phát hành mới gần như bị đóng băng trong 2 tháng gần nhất với giá trị lần lượt chỉ ở mức 6,8 nghìn tỷ đồng và 1,8 nghìn tỷ đồng.

Trái lại, vì lo lắng pháp lý, giá trị mua lại trái phiếu doanh nghiệp lại tăng mạnh. Tổng khối lượng trái phiếu mua lại lũy kế từ đầu năm đến 25/11/2022 đạt 161.656 tỷ đồng, tăng 14,1% so với cả năm 2021.

Ông Thuân cho rằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang phải đối mặt với hàng loạt rủi ro. Điển hình nhất là việc tâm lý nhà đầu tư tiếp tục tiêu cực ảnh hưởng đến thị trường tài chính bởi loạt sự kiện vi phạm trái phiếu.

Ngoài ra, doanh nghiệp phát hành, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản đang chịu áp lực đáo hạn, mua lại trước hạn lớn. Điều này khiến nghĩa vụ nợ trái phiếu cũng như nợ xấu ngân hàng dễ dàng bị vi phạm. Hơn nữa, với môi trường lãi suất cao và các kênh vốn bị thắt chặt, đầu tư khối tư nhân liên tục giảm sút.

Để giải quyết các vấn đề và hướng tới khôi phục thị trường trái phiếu doanh nghiệp, ông Thuân đã đưa ra 4 giải pháp ngắn hạn, cấp thiết.

Thứ nhất, có liệu pháp riêng cho các nhà phát hành có rủi ro cao. Trong đó, cơ quan quản lý tích cực rà soát, đánh giá, phân loại xác định cụ thể nhà phát hành có rủi ro cao. Khu trú các doanh nghiệp yếu và sở hữu bởi nhiều nhà đầu tư cá nhân nhằm đưa ra phương án ổn định tâm lý.

Thứ hai, nhóm doanh nghiệp yếu phải chuẩn bị phương án hoặc tự tái cấu trúc nợ sớm nhất có thể. Riêng với trường hợp vi phạm cần đẩy nhanh hoàn thiện thủ tục và quyết toán nghĩa vụ nợ. Muốn làm được điều này, vai trò của tòa án nên cần phát huy hơn nữa.

Thứ ba, nếu trái phiếu được bảo lãnh bởi ngân hàng, các quy định về nhà đầu tư chuyên nghiệp có thể hoãn lại. Cơ quan quản lý nên theo hướng thoáng hơn, tức không hạn chế mục đích sử dụng vốn theo chương trình dự án và bỏ yêu cầu kiểm toán mục đích sử dụng vốn.

Thứ tư, đẩy nhanh quá trình phê duyệt trái phiếu phát hành ra đại chúng khi hồ sơ doanh nghiệp đáp ứng điều kiện. Đồng thời, nhà phát hành muốn giải quyết hồ sơ nhanh cũng nên thuộc nhóm doanh nghiệp niêm yết, có xếp hạng tín nhiệm ở mức cao, áp dụng nhiều cơ chế hậu kiểm lớn.

“Đây là các giải pháp trong ngắn hạn. Còn về trung và dài hạn, tôi cho rằng Nghị quyết 65 đã giải quyết được cơ bản các vấn đề của thị trường. Mặt khác, Nghị quyết 65 cũng đã đi đúng hướng theo quy chuẩn quốc tế”, ông Thuân chia sẻ.

Đồng tình với ý kiến trên, nhưng ông Cấn Văn Lực bổ sung thêm, về lâu dài, cơ quan quản lý phải tăng cường củng cố niềm tin của nhà đầu tư, tăng cường giáo dục tài chính. Mặt khác, đội ngũ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp cần được phát triển mạnh hơn. Trong đó, cần đặc biệt chú trọng đến việc thu hút các quỹ đầu tư nước ngoài và phát triển các quỹ đầu tư, nhà đầu tư tổ chức trong nước (gồm cả công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư mở, quỹ hưu trí…).

“Các tổ chức này có đủ nguồn lực cũng như kiến thức tài chính để có thể phân tích thị trường một cách chính xác hơn, từ đó đưa ra các quyết định dựa trên những căn cứ khoa học”, ông Lực nói.

Sau khi nghe các kiến nghị, giải pháp, ông Nguyễn Đức Chi, Thứ trưởng Bộ Tài chính nhìn nhận để thị trường phát triển đúng nghĩa thì cần sự đồng lòng của tất cả các chủ thể tham gia. Tuy nhiên, trách nhiệm quan trọng hơn cả phải thuộc về các doanh nghiệp phát hành.

“Thị trường đang thiếu đi niềm tin vào các tổ chức phát hành. Do đó, bản thân doanh nghiệp phát hành có thể không cần minh bạch với thị trường nhưng cần minh bạch với nhà đầu tư. Để làm được vậy thì họ phải tự thuê kiểm toán độc lập, phải xếp hạng tín nhiệm… Khi niềm tin trở lại thì thị trường cũng tự khôi phục”, ông Chi nhấn mạnh.

Về trách nhiệm của cơ quan quản lý, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tăng cường thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời tới công chúng đầu tư để ổn định tâm lý thị trường, giúp các doanh nghiệp, nhà đầu tư an tâm tham gia huy động và đầu tư trên thị trường vốn… Đồng thời, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đang chỉ đạo các bên liên quan chuẩn bị nền tảng giao dịch trái phiếu doanh nghiệp chào bán riêng lẻ nhằm phát triển một thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp thứ cấp minh bạch, an toàn, tăng cường khả năng quản lý, giám sát, giảm thiểu rủi ro.