Một vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng mới đây tại TP HCM đã đặt ra vấn đề cấp thiết về việc quản lý và phân làn đường cho các loại phương tiện trên làn hỗn hợp. Thực trạng cho thấy, hàng loạt vụ tai nạn đã xảy ra khi ô tô và xe máy phải lưu thông chung làn đường, gây ra những hệ lụy nghiêm trọng về an toàn giao thông.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do việc phân làn đường chưa hợp lý và thiếu các giải pháp an toàn hiệu quả. Các chuyên gia giao thông đã chỉ ra rằng, cần phải có một chiến lược phân làn đường linh hoạt và hợp lý để giảm thiểu số lượng tai nạn giao thông. Phân tích thực tế cho thấy, sự xung đột giữa các loại phương tiện trên làn hỗn hợp là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nhiều vụ tai nạn.

Tình trạng xe máy di chuyển trong làn ô tô, hoặc xe tải chiếm dụng hết đường đang gây ra nỗi lo lắng cho nhiều người tham gia giao thông. KTS Trương Nam Thuận từ Công ty CP Tư vấn Đầu tư Thiên Nam Anh, đã chỉ ra rằng các quy định và chính sách về giao thông đô thị tại TP HCM trong nhiều năm qua thể hiện sự bất cập khi cố gắng hạn chế xe máy để mở rộng không gian cho ô tô. Ông cho rằng, việc phân làn dựa trên kích thước xe thay vì theo nhu cầu và mật độ di chuyển thực tế đã không mang lại hiệu quả.

Ông Thuận đề xuất một giải pháp khả thi là đảo ngược lại cách tiếp cận này: dành phần lớn mặt đường cho xe máy bằng cách tạo ra các làn đường riêng biệt đủ rộng, liền mạch và có sự ưu tiên rõ ràng. Thậm chí, cần xem xét hạn chế hoặc cấm ô tô trên một số tuyến đường nội đô có mật độ xe máy cao hoặc trong giờ cao điểm. Đồng tình với quan điểm trên, chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Vương cho rằng, hơn là tiếp tục mở rộng đường để giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông cho ô tô, thành phố nên hướng tới thiết kế giao thông đô thị theo hướng gây bất tiện có chủ đích với loại phương tiện này.

Luật sư Trương Văn Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Trạng Sài Gòn, cho rằng để việc tách làn ô tô – xe máy đạt hiệu quả, cần kết hợp đồng bộ giữa ba yếu tố: nâng cấp hạ tầng, tổ chức giao thông thông minh và tăng cường quản lý, xử lý vi phạm. Đối với những tuyến đường mà việc mở rộng không thể thực hiện ngay lập tức, ông Tuấn cho rằng cơ quan chức năng nên nghiên cứu mật độ lưu thông trên từng tuyến vào các thời điểm khác nhau để đưa ra phương án phân làn linh hoạt và hợp lý.

Bắt đầu từ ngày 2-8, trên làn hỗn hợp đường Đỗ Mười đoạn qua TP HCM, các phương tiện như xe tải trên 2,5 tấn và xe khách trên 16 chỗ sẽ bị cấm lưu thông từ 6 giờ đến 22 giờ; cấm dừng và đỗ xe từ 6 giờ đến 22 giờ, và cấm đỗ xe từ 22 giờ đến 6 giờ hôm sau. Đây có thể được xem là một trong những giải pháp tạm thời nhằm giảm thiểu ùn tắc và nâng cao an toàn giao thông trên các tuyến đường tại TP HCM.

Trong bối cảnh các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang hướng tới hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong nội đô, một câu hỏi quan trọng được đặt ra liên quan đến xe PHEV (Plug-in Hybrid Electric Vehicle). Xe PHEV là loại xe sử dụng công nghệ hybrid có sạc ngoài, kết hợp giữa động cơ đốt trong và động cơ điện, cho phép xe có thể hoạt động bằng điện trong quãng đường ngắn và sử dụng xăng, dầu cho những chuyến đi đường dài.

Tại Hà Nội, theo Chỉ thị 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 1/7/2026, sẽ không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1. Từ ngày 1/1/2028, không có xe mô tô, xe gắn máy, hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1, Vành đai 2. TP Hồ Chí Minh cũng đang rà soát phương án đề xuất hạn chế xe có mức phát thải cao tại các khu vực có nguy cơ gây ô nhiễm.

Xe PHEV có lợi thế lớn tại các đô thị đông đúc, nơi tốc độ trung bình thấp và tần suất dừng đèn đỏ cao. Xe có thể khai thác tối đa chế độ điện và hầu như không dùng đến xăng. Đa số các mẫu xe PHEV thế hệ mới có mức tiêu hao chỉ từ 0,52-1,1 lít xăng/100km. Tuy nhiên, xe PHEV chỉ đạt được lợi ích tối ưu khi pin được sạc đầy hàng ngày.

Nhiều người đặt câu hỏi, khi Hà Nội và TP Hồ Chí Minh hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong nội đô thì quy định với xe PHEV sẽ như thế nào? Với công nghệ lai, xe PHEV hoàn toàn có thể chỉ sử dụng điện trong nội đô, không gây ô nhiễm; còn đi ra ngoài thành phố có thể sử dụng xăng, dầu. Tuy nhiên, nếu xe PHEV được lưu hành trong nội đô, làm thế nào để biết được xe chỉ sử dụng động cơ điện? Trong khi không phải tất cả xe đều thường xuyên sạc đầy pin. Sẽ có không ít xe vẫn sử dụng động cơ đốt trong với nhiên liệu là xăng, dầu và gây ra ô nhiễm.

Giới chuyên môn cho rằng, cần có những quy định cụ thể để quản lý xe PHEV, đảm bảo xe được sạc đầy pin và sử dụng điện trong nội đô. Điều này sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tận dụng được lợi ích của công nghệ hybrid.