Giá nhà ở thương mại tại các đô thị lớn hiện nay liên tục lập mặt bằng giá mới ở mức rất cao, vượt xa khả năng chi trả của đại đa số người có thu nhập trung bình và thấp. Điều này đã khiến nhu cầu về nhà ở xã hội trở nên bức thiết hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, nguồn cung phân khúc này vẫn còn hạn chế, dẫn đến sự cần thiết phải hoàn thiện hệ thống pháp luật và chính sách để thúc đẩy sự phát triển của nhà ở xã hội.

Ông Nguyễn Hoàng Nam, Tổng giám đốc Công ty cổ phần G-Home, chuyên gia về nhà ở xã hội, đã chia sẻ về khung chính sách hiện nay dành cho phân khúc nhà ở xã hội. Theo ông, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản có hiệu lực từ năm 2024 và Nghị quyết 201/2025/QH15 cùng với Nghị định 192/2025/NĐ-CP đã tháo gỡ các vướng mắc thực tế cho người dân mua dự án và doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội.

Các quy định mới cho phép giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu để thực hiện dự án nhà ở xã hội, giảm thời gian thực hiện dự án và thủ tục hành chính. Việc lồng ghép thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy trong thủ tục cấp giấy phép xây dựng cũng tạo điều kiện cho doanh nghiệp giảm được đầu mối và thời gian xin cấp phép xây dựng.

Ông Nam đánh giá cao quy định cho phép chủ đầu tư tự xây dựng, thuê tư vấn có đủ điều kiện năng lực về hoạt động xây dựng để thẩm tra trước khi chủ đầu tư phê duyệt giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội. Điều này giúp doanh nghiệp giảm được thời gian và chi phí trong việc xin phê duyệt giá.

Tuy nhiên, ông Nam cũng nhận định rằng vẫn còn không ít vướng mắc trong quá trình triển khai nhà ở xã hội. Nhiều địa phương vẫn chậm trễ trong việc bố trí quỹ đất phát triển nhà ở xã hội. Ông đề xuất cần yêu cầu các tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương khi ban hành Kế hoạch sử dụng đất hàng năm phải bố trí 20% quỹ đất tương ứng với tổng quỹ đất ở để làm nhà ở xã hội.

Ông cũng đề xuất cần ban hành Nghị định hoặc Thông tư hướng dẫn thống nhất việc xác nhận đối tượng và chứng minh thu nhập cho đối tượng người thu nhập thấp khu vực đô thị. Cần giao trách nhiệm cụ thể cho UBND cấp phường/xã, đảm bảo quy trình minh bạch, dễ thực hiện.

Trước những vướng mắc đó, các giải pháp trọng tâm cần ưu tiên để tháo gỡ trong giai đoạn hiện nay là tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, nghiên cứu các cơ chế, chính sách để “nắn” dòng tiền vào phân khúc bất động sản nhà ở phù hợp với nhu cầu của đại đa số người dân.

Các doanh nghiệp cũng cần tích hợp các yếu tố xã hội vào chiến lược kinh doanh, thể hiện trách nhiệm xã hội thông qua việc xây dựng các dự án có giá trị bền vững cho cộng đồng như nhà ở xã hội.

UBND TP. Hà Nội vừa phê duyệt đề án kiện toàn Quỹ phát triển đất và ban hành Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ phát triển đất Thành phố. Mục tiêu là tập trung nguồn lực tài chính để đáp ứng nhu cầu ứng vốn phục vụ giải phóng mặt bằng, tái định cư, tạo quỹ đất thực hiện chính sách đất đai và phát triển kinh tế – xã hội của Thủ đô.

Quỹ phát triển đất TP. Hà Nội là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, trực thuộc UBND Thành phố. Quỹ có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng, được mở tại Kho bạc Nhà nước và ngân hàng thương mại có vốn nhà nước. Vốn điều lệ của Quỹ là 5.967,12 tỷ đồng.

Quỹ thực hiện 7 nhiệm vụ và 5 quyền hạn chủ yếu như: ứng vốn cho bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, tạo lập quỹ đất; bảo toàn và phát triển vốn; thu hồi vốn ứng; kiểm tra việc sử dụng vốn; thực hiện báo cáo định kỳ và đột xuất theo yêu cầu của UBND thành phố.

Cơ cấu tổ chức của Quỹ gồm: Hội đồng quản lý, Ban kiểm soát, cơ quan điều hành nghiệp vụ gồm giám đốc, phó giám đốc, kế toán trưởng và các phòng nghiệp vụ thuộc Ban điều hành của Quỹ Đầu tư phát triển thành phố Hà Nội. Quỹ hoạt động theo mô hình ủy thác.

Nguồn vốn hoạt động bao gồm: vốn điều lệ, nguồn bổ sung từ ngân sách thành phố và phần chênh lệch thu – chi của quỹ; các nguồn vốn hợp pháp khác như viện trợ, tài trợ trong và ngoài nước theo quy định.

Việc sử dụng vốn bao gồm ứng vốn cho các nhiệm vụ như: bồi thường giải phóng mặt bằng, phát triển quỹ đất, hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số và các nhiệm vụ khác theo quy định. Kế hoạch ứng vốn hằng năm do Chủ tịch UBND Thành phố phê duyệt; dự án được ứng vốn phải có quyết định phê duyệt, phương án hoàn trả rõ ràng và phù hợp với kế hoạch.

Giám đốc quỹ là người có thẩm quyền quyết định ứng vốn theo kế hoạch được duyệt; hồ sơ đầy đủ và việc giải ngân phải đúng tiến độ. Các đơn vị ứng vốn có trách nhiệm hoàn trả chi phí quản lý theo Nghị định số 104/2024 và sẽ bị xử lý nếu không hoàn trả đúng hạn hoặc sử dụng vốn sai mục đích.