Trong bối cảnh nhiều nghề thủ công truyền thống đang dần mai một, việc tìm lại và phát huy giá trị của những nghề cổ đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng. Tại xã Lộc Hà, Hà Tĩnh, một người đang nỗ lực không ngừng để hồi sinh nghề khảm sành, khảm sứ – một nghề từng thịnh vượng trong quá khứ nhưng nay chỉ còn là hoài niệm của những người cao tuổi. Đó là thầy giáo Nguyễn Quang Thuận, người đã chọn cho mình hướng đi riêng bằng cách gắn bó với nghề khảm sành, khảm sứ – một nghề đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ cao độ.

Nghề khảm sành, khảm sứ từng là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân vùng đất Bình An, huyện Lộc Hà cũ, nay là xã Lộc Hà. Tuy nhiên, sau nhiều năm, nghề này đã bị lãng quên và chỉ còn tồn tại trong những câu chuyện của người già. Nhưng với sự đam mê và nỗ lực không ngừng của thầy Nguyễn Quang Thuận, nghề khảm sành, khảm sứ đang được hồi sinh. Thầy Thuận đã dành hơn 10 năm để mày mò và sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật từ mảnh sành, sứ vỡ.

Ban đầu, sự tò mò và yêu thích của thầy Thuận với nghề khảm sành, sứ xuất phát từ việc thấy những bức tường khảm ở đình làng, chùa miếu. Mỗi lần đi qua những nơi người ta đổ bát đĩa, lọ hoa vỡ, thầy Thuận lại nhặt về và tự học cách tạo ra những tác phẩm nghệ thuật. Không qua trường lớp đào tạo chuyên nghiệp về điêu khắc hay khảm sành, sứ, nhưng với nền tảng kiến thức hội họa sẵn có và tình yêu đặc biệt dành cho mỹ thuật dân gian, thầy Thuận đã tự học và tự mày mò thông qua những cuốn sách cũ, video trên mạng và từ lời kể của các cụ cao niên trong làng.

Quá trình tạo ra một bức tranh khảm không hề đơn giản. Từ khâu rửa sạch, phân loại, đến việc lên bố cục, lựa chọn màu, phối hình… đều đòi hỏi sự chính xác, tỉ mỉ và cả linh cảm nghệ thuật. Thời gian hoàn thành mỗi sản phẩm tùy thuộc vào kích thước và các họa tiết mà khách hàng yêu cầu. Về kinh phí, cũng tùy thuộc vào kích thước các linh vật, dao động từ 5 đến 10 triệu đồng. Các sản phẩm khảm sành, khảm sứ chủ yếu được dùng trong các nhà thờ, các ngôi đền, mang kiến trúc cổ xưa.

Mỗi mảnh sành, sứ không đơn thuần là vật liệu. Khi ghép chúng thành hình ảnh như rồng, phượng hay các linh vật, thầy Thuận luôn cố gắng để chúng không chỉ hài hòa về màu sắc, hình khối mà còn gợi được cảm xúc, chiều sâu trong tâm thức người xem. Chủ đề mà thầy Thuận theo đuổi chủ yếu xoay quanh văn hóa truyền thống như linh vật, tranh phong cảnh… Đặc biệt, tạo hình rồng – biểu tượng quyền uy luôn là lựa chọn hàng đầu.

Việc lựa chọn những hình ảnh gắn với văn hóa truyền thống không chỉ thể hiện gu thẩm mỹ riêng mà còn gợi lại ký ức một thời nghề khảm từng hiện diện trong đời sống người dân địa phương. Với nỗ lực hồi sinh những nghề cổ truyền thống và gìn giữ giá trị văn hóa dân gian của thế hệ hôm nay, thầy Nguyễn Quang Thuận đã góp phần truyền cảm hứng về sự sáng tạo và bảo tồn di sản văn hóa của dân tộc.

Thông qua những nỗ lực không ngừng của mình, thầy Nguyễn Quang Thuận đã giúp giữ gìn và phát huy giá trị của nghề khảm sành, sứ – một nghề thủ công truyền thống của Việt Nam. Đồng thời, cũng làm nổi bật tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân gian trong cuộc sống hiện đại. Với những đóng góp của mình, thầy Thuận đã trở thành một tấm gương sáng cho những người yêu thích và muốn bảo tồn nghề thủ công truyền thống.

Hy vọng rằng, với sự nỗ lực và đam mê của thầy Nguyễn Quang Thuận, nghề khảm sành, khảm sứ sẽ được tiếp tục phát triển và trở thành một phần quan trọng trong đời sống văn hóa của người dân Việt Nam. Đồng thời, cũng mong rằng sẽ có nhiều người tiếp nối và phát huy giá trị của nghề thủ công truyền thống này.