Ghi nhận trên giao dịch nghiệp vụ thị trường mở tuần trước (từ 12-16/12), Ngân hàng Nhà nước chào thầu 28.000 tỷ đồng trên kênh cầm cố với kỳ hạn 14 ngày, lãi suất 6% và 12.000 tỷ đồng kỳ hạn 91 ngày với phương thức đấu thầu lãi suất. Theo đó, có 32.132 tỷ đồng trúng thầu ở cả hai kỳ hạn, trong khi có 45.660 tỷ đồng đáo hạn.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục không chào thầu tín phiếu, nhưng có gần 40.000 tỷ đồng đáo hạn.

Như vậy, trong tuần trước, nhà điều hành tiền tệ đã bơm ròng 26.471 tỷ đồng thông qua nghiệp vụ thị trường mở. Khối lượng lưu hành trên kênh cầm cố tăng mạnh lên 69.737 tỷ đồng và không còn tín phiếu Ngân hàng Nhà nước lưu hành trên thị trường.

Với việc liên tục nhận được sự hỗ trợ, thanh khoản hệ thống bớt căng thẳng. Biểu hiện rõ nhất ở chỗ, lãi suất VND giảm qua tất cả các phiên đối với các kỳ hạn ngắn.

Cụ thể, chốt ngày 16/12 và so với thời điểm cuối tuần trước, lãi suất VND liên ngân hàng giao dịch quanh mức: qua đếm 4,49% (giảm 0,99 điểm phần trăm); 1 tuần 5,86% (giảm 0,64 điểm phần trăm); 2 tuần 6,54% (giảm 0,42 điểm phần trăm); 1 tháng 7,79% (giảm 0,15 điểm phần trăm).

Theo giới phân tích, diễn biến bơm ròng của Ngân hàng Nhà nước chắc chắn sẽ gây áp lực lên thị trường ngoại tệ. Lãi suất liên ngân hàng USD tăng mạnh ở các kỳ hạn và đang dừng ở mức: qua đêm 4,21% (tăng 0,31 điểm phần trăm); 1 tuần 4,33% (tăng 0,25 điểm phần trăm); 2 tuần 4,43% (tăng 0,21 điểm phần trăm) và 1 tháng 4,6% (tăng 0,16 điểm phần trăm).

Tương tự, tỷ giá USD/VND liên ngân hàng cũng chốt tuần tại 23.600 VND, tương đương tăng 50 VND so với cuối tuần trước.

Đáng chú ý, mặc dù tỷ giá nhích tăng trở lại nhưng Ngân hàng Nhà nước lại có động thái mới. Đó là việc tiếp tục giảm giá bán USD từ mức 24.830 VND xuống 24.780 VND, đồng thời niêm yết lại giá mua USD sau 3 tháng gián đoạn.

Theo đánh giá ban đầu của giới phân tích thị trường, các hành động của nhà điều hành tiền tệ cho thấy, cơ quan này tin tưởng vào chuỗi ổn định của tỷ giá USD/VND với các nguồn ngoại tệ mới đang liên tiếp được bổ sung .

Mặt khác, một số chuyên gia nhìn nhận, tỷ giá ở vùng hiện tại đã là “phù hợp” và Ngân hàng Nhà nước không muốn tỷ giá tiếp tục giảm thêm nên chặn “sàn” tại mức này, cũng là mức ổn định được duy trì bình quân trong vòng 5 năm qua.

Hơn thế, trước đó thanh khoản hệ thống ngân hàng  đã căng thẳng và đẩy lãi suất thị trường 1 lên khá cao. Muốn giải quyết vấn đề này, bên cạnh bơm tiền hỗ trợ trên thị trường mở thì việc chào mua ngoại tệ cũng là cách để giải bài toán thanh khoản.

Trong báo cáo vĩ mô mới đây của Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) đánh giá, thị trường ngoại tệ tại Việt Nam đang có diễn biến khá thuận lợi trong thời gian gần đây. Tỷ giá giao dịch tại các ngân hàng thương mại từ đầu năm tới 15/12 tăng 710 VND, đạt 23.630 – 23.650VND/USD, tương ứng VND giảm giá khoảng 3,09% kể từ đầu năm so với đồng USD. Theo đó, mức giảm giá VND so với USD là tương đối thấp so với nhiều quốc gia trong khu vực.

Nhóm cổ phiếu ngân hàng chiều nay vẫn hoàn thành nhiệm vụ giữ nhịp chỉ số tăng, bất chấp thanh khoản đã cạn kiệt. May mắn là áp lực bán cũng giảm khá nhiều nên cổ phiếu hầu như đi ngang yếu trong bối cảnh dòng tiền vẫn mất hút. HoSE hôm nay tụt xuống ngưỡng giao dịch thấp nhất trong 4 tuần, chỉ hơn 8.400 tỷ đồng khớp lệnh.

Đà trượt dốc dần trong nửa sau phiên sáng đã mạnh thêm một chút đầu phiên chiều, đẩy VN-Index xuống bùng đỏ trong khoảng 30 phút. Tuy nhiên nhóm cổ phiếu đã neo giữ rất tốt, với VPB, VCB, BID, MBB và vài mã lớn khác. Dù chỉ số vẫn kết phiên trong sắc xanh, nhưng tổng thể chiều nay là một phiên giao dịch nhàm chán.

Tổng giao dịch khớp lệnh chiều nay của HoSE chỉ vào khoảng 4.245 tỷ đồng, tương đương buổi sáng. Nhưng riêng VN30 lại có một phiên chiều ảm đạm với 1.798 tỷ đồng, giảm tới 20% so với phiên sáng. Nguyên nhân là cả nhóm cổ phiếu ngân hàng lẫn các mã khác đều giảm giao dịch. 11 mã ngân hàng trong rổ VN30 phiên chiều chỉ giao dịch thêm được 802,9 tỷ đồng, nhưng đã chiếm tới 45% giá trị cả rổ. Sáng nay nhóm ngân hàng này giao dịch hơn 1.300 tỷ đồng và chiếm 58% giá trị rổ.

Dòng tiền yếu là nét chung của thị trường phiên hôm nay. Lần đầu tiên sau 19 phiên giao dịch, hai sàn niêm yết lại chứng kiến mức thanh khoản xuống dưới ngưỡng 10.000 tỷ đồng, phiên này chỉ đạt 9.190 tỷ. HoSE thậm chí giao dịch 8.417 tỷ đồng, giảm 21% so với hôm qua.

Bình thường với dòng tiền yếu, nếu bên bán gia tăng áp lực bán, giá sẽ tụt giảm rất sâu. Hôm  nay thị trường lại khá cân bằng khi nhìn từ độ rộng, với 232 mã tăng/152 mã giảm. Điều đó nghĩa là dù cầu mua rất kém nhưng người bán cũng đã giảm áp lực đáng kể so với các phiên trước.

Một trong những lý do khiến áp lực bán nhẹ như vậy có thể là do VN-Index không mất nhiều điểm. Tâm lý nhà đầu tư nói chung vẫn quen nhìn vào mức điểm xanh đỏ của chỉ số để giao dịch. Nếu điểm tăng nhiều, ví dụ 25- 20 điểm, thị trường rất hưng phấn và ngược lại. Hôm nay VPB tăng 4,53%, VCB tăng 0,76% và BID tăng 1,04%, VHM tăng 1,03%, PLX tăng 3,9%. Chỉ 5 cổ phiếu này đã giúp VN-Index có được 3,5 điểm trong khi tổng mức tăng toàn thị trường là 3,73 điểm.

VN30-Index chốt phiên tăng 0,51% vẫn là tốt nhất trong các nhóm vốn hóa sàn HoSE: Midcap tăng 0,49%, Smallcap tăng 0,19%. Nhóm cổ phiếu ngân hàng trong rổ blue-chips có 5 mã tăng trên 1% là VPB, TPB, MBB, BID và VIB. Ngoài ra cũng có một số mã ngoài rổ này rất mạnh như KLB kịch trần 14,95%, LPB tăng 4,35%, PGB tăng 3,95%, BVB tăng 3,19%. Dù nhóm ngân hàng chiều nay hạ nhiệt đáng kể trong giao dịch, nhưng thanh khoản cả ngày vẫn lên tới 2.553 tỷ đồng với tất cả các mã sàn HoSE, chiếm 30,3% tổng giá trị khớp sàn này. Đây là tỷ trọng giao dịch rất cao, cho thấy vai trò của nhóm ngân hàng trong cả thanh khoản lẫn giữ nhịp chỉ số.

Nhóm ngân hàng giảm giá hôm nay có EIB giảm 2,78%, VAB giảm 2,78%, SGB giảm 0,78%, STB giảm 0,64%. EIB xuất hiện giao dịch bán thỏa thuận tới 123,5 triệu cổ, phần lớn ở các mức giá 28.000 đồng, 26.900 đồng, 27.000 đồng, 26.800 đồng. Khối ngoại ghi nhận tổng giá trị bán ròng 2.908 tỷ đồng tại EIB.

Giao dịch này khiến vị thế tổng thể của nhà đầu tư nước ngoài trên HoSE đảo ngược thành bán ròng 2.552,8 tỷ đồng. Tuy vậy cũng phải lưu ý là ngoài EIB, khối ngày mua ròng tương đối tốt với HPG +69,5 tỷ, VHM +38 tỷ, NVL +25,5 tỷ, SSI +24,8 tỷ, CTG +24,3 tỷ, DGC +22 tỷ. Tính riêng rổ VN30 khối này cũng mua ròng 220,7 tỷ đồng.

Với mức thanh khoản chung thấp, thị trường không có nhiều cổ phiếu tăng giá với giao dịch ấn tượng. Nhóm khớp lệnh trên 50 tỷ đồng thanh khoản và giá tăng trên 2% chỉ có HPX, LPB, VPB, BTP, DIG, SBT, POW, DXG. Dù vậy nếu xét tổng thể ở nhóm thanh khoản lớn nhất thị trường thì trạng thái giằng co phân hóa vẫn khá tích cực. Cụ thể, HoSE có 22 cổ phiếu thanh khoản trên trăm tỷ đồng hôm nay, thì 12 mã tăng giá và 8 mã giảm.

Dòng tiền từ cả nhà đầu tư trong nước lẫn nước ngoài đã chững lại đột ngột sáng nay, khiến thanh khoản khớp lệnh hai sàn niêm yết giảm tới 56% so với sáng hôm qua. Cả thị trường chỉ có 6 mã đạt thanh khoản trên trăm tỷ, trong đó NVL dẫn đầu dù giá liên tục phá đáy lịch sử.

Sau phiên bắt đáy chiều qua, thị trường có phần lớn thời gian phiên sáng nay tăng. Tuy nhiên biên độ tăng ở VN-Index rất hẹp, chủ yếu là đi ngang và có yếu tố kéo trụ, trong khi dòng tiền nhất định không chịu mua lên.

VN30-Index chốt phiên sáng tăng 0,64% trong khi VN-Index chỉ tăng 0,39%, Midcap giảm 0,48%, Smallcap giá 0,69%. Tính về độ rộng, VN30 cũng tốt nhất với 21 mã tăng/8 mã giảm trong khi cả sàn HoSE chỉ có 143 mã tăng/228 mã giảm.

Tính về giá, “bộ tứ” ngân hàng mạnh nhất là STB tăng 2,67%, BID tăng 2,6%, VCB tăng 2,41%, VPB tăng 2,31%. Tính về sức kéo, VCB đang là trụ chính khi đỡ cho VN-Index tới 2,3 điểm trong tổng mức tăng 4 điểm.

Tuy độ rộng rất tốt trong nhóm blue-chips nhưng thanh khoảng rổ VN30 sáng nay chỉ bằng 45% sáng hôm qua, đạt gần 1.408 tỷ đồng. Đây là mức giao dịch tệ nhất 18 phiên. NVL đang dẫn đầu thị trường lẫn rổ VN30 với 16,29 triệu cổ khớp lệnh tương ứng gần 252,9 tỷ đồng. Giá NVL sụt giảm 4,6%. Từ hôm qua cổ phiếu này đã phá đáy lịch sử lần thứ 2 và hôm nay tiếp tục lao dốc. Tính từ nhịp bắt đáy đầu tiên hôm 28/11 vừa qua thì NVL đã “chìm” tiếp gần 24%. Hàng ngàn tỷ đồng đã tham gia bắt đáy cổ phiếu này trong hơn tháng qua và đều thiệt hại nặng.

Cùng “đội tuyển thi lặn” với NVL là PDR và HPX, hôm nay cũng giảm thêm 3,49% và 4,54%. PDR giao dịch 69,8 tỷ đồng, HPX đã khớp khoảng 27,3 tỷ đồng. Khá hơn NVL, PDR lao dốc 8 phiên gần đây và giá mới quay lại sát đáy cũ hôm 29/11. HPX sau 3 phiên nảy lên nhờ cầu bắt đáy cuối tháng 12, đã thủng đáy từ 12 phiên trước và bốc hơi thêm 42% giá trị.

Điểm nhấn sáng nay là thanh khoản cực thấp ở tất cả các nhóm nhà đầu tư. Khối ngoại mới chi ra xấp xỉ 280 tỷ đồng để mua vào trên HoSE, giảm 78% so với sáng hôm qua. Dù sáng qua có giao dịch cá biệt ở VPD nhưng ngay cả khi không tính cổ phiếu này thì mức giao dịch sáng nay vẫn chưa bằng một nửa mức bình thường tuần trước. Giá trị bán ra khoảng 192,9 tỷ đồng, tương ứng mua ròng 87,1 tỷ.

Việc mua ròng nhỏ không quan trọng bằng tổng mức giải ngân đang sụt giảm chóng mặt. Dù chiều nay khối ngoại có thể tăng mua thêm, nhưng cường độ giải ngân phiên sáng cũng là một tín hiệu đáng chú ý. Thông thường càng đến sát kỳ nhỉ Noel và Tết dương lịch, dòng vốn ngoại càng co hẹp lại. Duy nhất 2 mã được mua ròng đáng kể nhất sáng nay là NVL +27,3 tỷ, VNM +19,8 tỷ. Cổ phiếu bị bán nhiều nhất là STB cũng chưa tới 9 tỷ rồng.

Ngay cả khi mua cực thấp như vậy thì khối ngoại vẫn chiếm gần 8% tổng giá trị sàn HoSE. Mức khớp lệnh cả sàn này chỉ là 3.108 tỷ đồng, bao gồm cả thỏa thuận cũng chỉ đạt 3.509 tỷ đồng. Mức này có thể chỉ tương đương một nhóm cổ phiếu như ngân hàng. Ví dụ hôm qua, các cổ phiếu ngân hàng ở HoSE đã khớp tới 3.131 tỷ đồng.

Thanh khoản sụt giảm mạnh dù trong bối cảnh thị trường phân hóa tăng giảm và chỉ số tăng thì vẫn là thể hiện sự ngần ngại giao dịch của nhà đầu tư. Mức thanh khoản có thể vừa là nguyên nhân, vừa là hệ quả của dao động rất hẹp sáng nay. VN30 biến động tối đa chỉ là 1,33%, VN-Index khoảng 1,35%. HoSE đáng có 135 cổ phiếu giảm trên 1% và 55 cổ phiếu tăng trên 1%. Tính theo phân bổ dòng tiền thì 46,2% giá trị khớp lệnh của sàn tập trung ở nhóm tăng giá, 48,8% tập trung ở nhóm giảm giá. Tương quan như vậy cũng không thật sự rõ ràng.

Cuộc đua tăng lãi suất huy động bắt đầu có dấu hiệu chững lại. Trong tuần vừa qua, không còn ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất. Thậm chí, một vài ngân hàng đã công bố mức lãi suất mới thấp hơn nhiều so với trước đó.

Gần nhất, vào ngày 20/12, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Công Thương (Saigonbank) công bố biểu lãi suất huy động mới và giảm mạnh khoảng 0,4-1 điểm phần trăm ở nhiều kỳ hạn. Theo đó, lãi suất cao nhất tại ngân hàng này đã giảm từ 10,5% xuống mức 9,5%/năm. Tương tự, lãi suất kỳ hạn 6 tháng giảm 0,4 điểm phần trăm xuống 9,2%/năm; kỳ hạn 9 tháng giảm 0,5 điểm phần trăm xuống 9,3%/năm; kỳ hạn 12 tháng cũng giảm 0,4 điểm phần trăm xuống 9,4%/năm.

Cũng trong ngày 20/12, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Bảo Việt (BaovietBank) tiến hành giảm mạnh lãi suất tiết kiệm kỳ hạn từ 1-3 tháng còn 5,65%/năm và 5,9%/năm; kỳ hạn 6 tháng còn 8,8%/năm; kỳ hạn 12 tháng còn 9,4%/năm. Trước đó, lãi tiết kiệm cao nhất tại ngân hàng này lên tới 10,3%/năm cho kỳ hạn 15 tháng.

Một đơn vị khác là Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng Hải (MSB) kể từ ngày 19/12, điều chỉnh giảm 0,4 điểm phần trăm lãi suất huy động ở tất cả kỳ hạn. Mức lãi suất tiết kiệm ở kỳ hạn từ 13 đến 36 tháng giảm từ 9,4%/năm xuống còn 9%/năm;  kỳ hạn 12 tháng giảm từ 9,3%/năm xuống còn 8,9%/năm; kỳ hạn 6-11 tháng giảm từ 9,2%/năm còn 8,8%/năm.

Tương tự, Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Đại Dương (OceanBank) mới đây đã hạ mức lãi suất huy động cao nhất đối với sản phẩm tiền gửi kỳ hạn 12 tháng từ 10%/năm về 9,2%/năm.

Động thái điều chỉnh trên của các ngân hàng diễn ra trong bối cảnh Hiệp hội Ngân hàng Việt nam kêu gọi thống nhất áp dụng mức lãi suất huy động tại các kỳ hạn tối đa 9,5%/năm, bao gồm các khoản khuyến mại cộng lãi suất.

Trước đó, kể từ đầu năm 2022, các ngân hàng bắt đầu điều chỉnh biểu lãi suất huy động theo hướng tăng lên. Xu hướng này được tiếp nối với tần suất nhiều hơn và cường độ lớn hơn sau khi Ngân hàng Nhà nước nâng 2 lần lãi suất điều hành.

Tính đến ngày 14/12/2022, lãi suất huy động kỳ hạn từ 6 tháng đến dưới 12 tháng đa số dao động ở mức từ 6,1% – 8,3%/năm, có ngân hàng huy động lãi suất lên đến 11%/năm với số tiền từ 1 tỷ đồng trở lên… Nhìn chung, so với cuối năm 2021, mặt bằng lãi suất huy động của hệ thống ngân hàng hiện nay tăng khoảng 3% – 4% ở các kỳ hạn trên 6 tháng và trên 12 tháng.

Theo giới chuyên môn, để các tổ chức tín dụng yên tâm đồng thuận hạ lãi suất huy động, Ngân hàng Nhà nước đã nỗ lực hỗ trợ thanh khoản thông qua thị trường mở. Tuy nhiên, trên liên ngân hàng, các ngân hàng lớn chỉ cho vay ngân hàng nhỏ với điều kiện phải cầm cố giấy tờ có giá. Đây là điều khó khăn cho các ngân hàng nhỏ vì nguồn giấy tờ có giá không có sẵn, khối lượng có hạn.

Liên quan vấn đề này, tại một hội thảo gần đây, bà Nguyễn Thị Phượng, Phó Tổng giám đốc Agribank khẳng định, ngân hàng này không chủ trương giảm số dư cho vay trên thị trường liên ngân hàng. Agribank đang là một trong những ngân hàng cho vay lớn nhất trên thị trường này.

“Các ngân hàng có nhu cầu vay liên ngân hàng cứ đăng ký, Agribank đã nhận được nhu cầu của 8 ngân hàng thương mại. Ngoài ra, ngân hàng nào có nhu cầu hoán đổi ngoại tệ cứ gửi cho Agribank, chúng tôi đang tổng hợp nhu cầu để lên kịch bản, phương án hỗ trợ thị trường”, bà Phượng cho biết.

Sau hai lần tiến hành tái cơ cấu hệ thống, Agribank từ chỗ vắng bóng vai trò cho vay trên thị trường liên ngân hàng thì khoảng 5 năm gần đây, ngân hàng này và 3 ngân hàng lớn thuộc sở hữu Nhà nước đang trở thành công cụ của Ngân hàng Nhà nước trong việc điều tiết chính sách tiền tệ.