Ngày 27 tháng 7, Hiệp hội Thanh long Bình Thuận thông báo rằng 5 lô hàng xuất khẩu sang châu Âu đã được cấp giấy phép tạm thời. Tuy nhiên, quy trình chuẩn vẫn chưa được ban hành, gây ra nhiều lo lắng cho các doanh nghiệp.

Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Bình Thuận, xác nhận với Báo Thanh Niên rằng sau khi Thủ tướng Phạm Minh Chính có ý kiến chỉ đạo về việc xử lý thông tin liên quan đến ngành hàng thanh long và hồ tiêu “tắc đường” xuất khẩu, Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đã cấp giấy chứng nhận cho 5 lô hàng thanh long xuất khẩu sang châu Âu với khối lượng khoảng 5 tấn vào chiều ngày 25 tháng 7.

Tuy nhiên, do thủ tục kéo dài gần một tháng, chỉ khoảng 40-50% hàng hóa còn đủ chuẩn xuất khẩu. Giấy chứng nhận này chỉ được cấp tạm thời và chưa có quy trình chuẩn, khiến các doanh nghiệp lo lắng về khả năng xuất khẩu trong thời gian tới.

Hiệp hội đang liên hệ với các doanh nghiệp để nắm lại thông tin và số lượng hàng hóa cần làm thủ tục xuất khẩu trong tuần tới. Trước đây, việc test nhanh và hoàn thành thủ tục xuất khẩu chỉ mất một ngày, nhưng hiện nay, phải chờ 2 ngày mới được cấp giấy chứng nhận, điều này ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, xác nhận sở đã nhận yêu cầu và hồ sơ của 5 doanh nghiệp và trình UBND ký đột xuất để gỡ khó cho doanh nghiệp. Sở đang chờ Bộ giải quyết bổ sung biểu mẫu xuất khẩu cho châu Âu.

Một doanh nghiệp xuất khẩu cho biết sau văn bản chỉ đạo của Thủ tướng, họ liên hệ lại với đối tác châu Âu nhưng bị từ chối nhận hàng do nguồn cung gián đoạn. Việc chậm trễ trong cấp giấy chứng nhận đã gây ra nhiều thiệt hại cho các doanh nghiệp.

Văn phòng Chính phủ đã có công văn gửi Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về việc xử lý thông tin liên quan đến ngành hàng thanh long và hồ tiêu xuất khẩu. Các doanh nghiệp đang chờ đợi hướng dẫn và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng để sớm giải quyết các vấn đề tồn tại và đẩy mạnh xuất khẩu.

Tình trạng ùn ứ hàng hóa xuất khẩu sang EU đang gây ra nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp Việt Nam. Gần đây, một số lô hàng thanh long và hồ tiêu của Việt Nam gặp trở ngại khi xuất khẩu sang thị trường EU do không có cơ quan Nhà nước nào cấp Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu.

Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh Long Bình Thuận, cho biết hoạt động xuất khẩu thanh long đang bị đình trệ nghiêm trọng. Khoảng 100 tấn hàng hóa đã bị hư hỏng và hàng tồn kho lên đến 50-70 tấn. Tương tự, 2 doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam cũng đang tồn kho lượng hàng có giá trị khoảng 2,4 triệu USD và không thể xuất khẩu do thiếu Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Để giải quyết vấn đề này, ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết cơ quan này đã có công văn hướng dẫn gửi các địa phương. Tuy nhiên, các sở địa phương cho rằng hướng dẫn đó chỉ áp dụng tại Việt Nam và cần bổ sung quy định theo yêu cầu của các nước nhập khẩu. Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đang đề nghị sửa lại công bố thủ tục hành chính cho phù hợp. Việc điều chỉnh đang được gấp rút hoàn tất để đảm bảo hoạt động xuất khẩu không bị ảnh hưởng.

Ngoài ra, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cũng đã gửi công văn đề nghị EU cho phép áp dụng mẫu giấy chứng nhận hiện tại, nhưng phía EU chưa có phản hồi. Trong văn bản kiến nghị khẩn gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Sở An toàn thực phẩm TPHCM cũng nêu ra hàng loạt bất cập cần Bộ hướng dẫn liên quan đến thủ tục kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm với thực phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu.

Sở An toàn thực phẩm TPHCM kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành quy định về hồ sơ, thủ tục cấp Giấy chứng nhận theo mẫu của nước nhập khẩu để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam có thể xuất khẩu hàng hóa sang EU một cách thuận lợi và đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.

Trước tình hình trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần nhanh chóng vào cuộc để giải quyết các khó khăn cho doanh nghiệp. Bộ cần hướng dẫn cụ thể và chi tiết cho các địa phương và doanh nghiệp về thủ tục cấp Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu. Đồng thời, Bộ cần tích cực đàm phán với phía EU để sớm giải quyết các vấn đề liên quan đến xuất khẩu hàng hóa sang thị trường này.

Việc giải quyết tình trạng ùn ứ hàng hóa xuất khẩu sang EU không chỉ giúp các doanh nghiệp Việt Nam giảm thiểu thiệt hại mà còn góp phần thúc đẩy hoạt động xuất khẩu và tăng cường vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.