Theo Nikkei Asia, sau năm 2022 chống chọi lạm phát bằng cách tăng lãi suất, các ngân hàng trung ương châu Á được dự báo sẽ xoay chiều chính sách trong năm 2023, khi đà tăng giá cả đã chậm lại và các nền kinh tế bắt đầu chịu tác động của sự suy thoái kinh tế toàn cầu.

CÂU CHUYỆN LẠM PHÁT SẮP ĐẾN HỒI KẾT, CHUYỂN SANG CÂU CHUYỆN VỀ SUY THOÁI

Thời gian qua, so với Mỹ, hầu hết các ngân hàng châu Á ít mạnh tay hơn trong cuộc đua tăng lãi suất do lạm phát trong khu vực này không quá căng thẳng. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tuần trước đã tăng lãi suất lần thứ 7 trong năm nay. Dù đồng USD mạnh lên khiến giới đầu tư có động lực chuyển vốn về Mỹ và gây áp lực với các tiền tệ châu Á, các nhà hoạch định chính sách tiền tệ châu Á đã phản ứng với tình hình bằng cách kết hợp tăng lãi suất, hạ giá đồng nội tệ và can thiệp thị trường.

Cán cân tài khoản vãng lai được cải thiện, sự phụ thuộc vào nợ nước ngoài giảm và dự trữ ngoại hội tăng lên đã giúp họ vượt qua áp lực. Trên khắp khu vực châu Á, lạm phát đã hạ nhiệt tại hầu hết các nền kinh tế, từ Hàn Quốc, Trung Quốc cho tới Thái Lan, Ấn Độ. Tuy nhiên, giờ đây, đã xuất hiện những dấu hiệu của sự suy giảm tăng trưởng, thể hiện qua sự sụt giảm mạnh trong hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc và Hàn Quốc trong tháng 11.

Một điều may mắn cho khu vực châu Á là Trung Quốc đã mở cửa trở lại nền kinh tế sau gần 3 năm duy trì chiến lược chống dịch Zero-Covid nhưng con đường phía trước được dự báo còn nhiều gian nan.

“Trung Quốc có thể sẽ phục hồi nhưng chúng tôi cho rằng ban đầu con đường sẽ rất gập ghềnh. Đồng thời, chúng tôi dự báo các nền kinh tế lớn khác, bao gồm Mỹ và khu vực đồng tiền chung Euro (Eurezon) sẽ rơi vào suy thoái. Cân bằng các yếu tố này, chúng tôi cho rằng bối cảnh giá cá cả hàng hóa sẽ không căng thẳng, ít nhất trong nửa đầu năm 2023”, ông Rob Subbaraman, giám đốc nghiên cứu kinh tế vĩ mô toàn cầu tại ngân hàng Nomura, nói.

Trong khi đó, đồng đô la Mỹ được cho là đã đạt đỉnh sau khi tăng lên mức cao nhất kể từ năm 1985 xét theo tỷ giá hối đoái thực hiệu dụng (real effective exchange rate – REER).

“Chúng tôi cho rằng đồng USD đã đạt đỉnh và sẽ giảm trong cả năm 2023”, các nhà kinh tế của Morgan Stanley dự báo.

Theo các nhà phân tích, điều này đồng nghĩa các ngân hàng trung ương châu Á sẽ không phải tăng quá mạnh tay chỉ để bảo vệ đồng nội tệ trong năm sau.

“Câu chuyện lãi suất hầu như đã được thị trường hấp thụ hết rồi. Chúng ta nên chuyển sang lo lắng về sự suy thoái”, chiến lược gia thị trường Charu Chanana của Saxo Markets, nhận định.

Bản thân Fed tuần trước cũng đã tăng lãi suất chậm lại với đợt tăng 0,5 điểm phần trăm, sau 4 đợt nâng 0,75 điểm phần trăm liên tiếp năm nay. Ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới được dự báo sẽ ngừng tay sau khi lãi suất ngắn hạn tăng lên khoảng 5-5,25% vào đầu năm sau.

Theo các nhà kinh tế của Moody’s Investors Service, phải tới năm 2023 nền kinh tế mới ngấm đầy đủ tác động của các đợt tăng lãi suất của Mỹ bởi độ trễ của sự thay đổi chính sách thường là 6-8 tháng. Một số nhà kinh tế dự báo, nếu lạm phát được kiềm chế, Fed sẽ bắt đầu giảm lãi suát từ cuối năm sau, với đợt giảm đầu tiên trong khoảng tháng 9-12. Moody’s dự báo Fed có thể giảm lãi suất 0,25-0,5 điểm phần trăm vào đầu tháng 11.

CHU KỲ THẮT CHẶT CỦA CHÂU Á ĐÃ ĐẠT ĐỈNH?

Tại châu Á, các nhà đầu tư vẫn đang theo dõi sát xem các ngân hàng trung ương nước mình phản ứng ra sao trước động thái của Fed.

Hàn Quốc được dự báo có thể là nước đầu tiên chuyển từ thắt chặt sang nới lỏng chính sách tiền tệ. Đây là một trong những quốc gia có hoạt động xuất khẩu chịu ảnh hưởng lớn nhất và cũng chịu tác động lớn nhất bởi sự suy giảm kinh tế ở Mỹ. Nước này đã bắt đầu thắt chặt tiền tệ trước các quốc gia khác với một đợt tăng lãi suất vào tháng 8/2021 nhằm bảo vệ đồng Won trước sự tăng giá của USD và hạ nhiệt thị trường bất động sản tăng trưởng quá nóng trong nước.

Tuy nhiên, sau đó, đợt tăng lãi suất tới 2,75 điểm phần trăm của Hàn Quốc – mức tăng lớn thứ hai tại châu Á chỉ sau Philippines – đã gây sốc cho khu vực hộ gia đình vốn vay nợ nhiều của nước này. Theo Viện Tài chính Quốc tế (IIF), các hộ gia đình Hàn Quốc đang mắc nợ nhiều nhất thế giới, với tỷ lệ nợ tương đương 102% GDP. Hơn 80% các khoản vay thế chấp mua nhà chịu sự thay đổi lãi suất. Ngoài ra, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Hàn Quốc cũng trải qua cuộc khủng hoảng thanh khoản.

Theo các nhà phân tích, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc (BOK) sẽ thận trọng với việc tăng lãi suất quá mạnh tay.

“Chúng tôi tin rằng sự tình trạng thắt chặt hiện tại trên thị trường tín dụng và nền kinh tế suy yếu sẽ khiến BOK có lý do để hành động thận trọng”, các nhà phân tích của Fitch Solutions nhận xét. “Chu kỳ thắt chặt chính sách của nước này đã gần đạt đỉnh điểm”.

Thái Lan cũng được cho là sắp tiến tới chấm dứt chu kỳ thắt chặt tiền tệ. Các nhà kinh tế của Nomura nhận định lạm phát của Thái Lan đã đạt đỉnh hồi tháng 8 (ở mức 7,9%) và sẽ trở về mức mục tiêu 1-3% của Ngân hàng Trung ương Thái Lan (BOT) vào tháng 5/2023. Các nhà kinh tế này cũng dự báo BOT sẽ có đợt tăng lãi suất cuối cùng là 0,25 điểm phần trăm vào tháng 1 năm sau.

Cũng giống Hàn Quốc, Thái Lan có khu vực hộ gia đình vay nợ nhiều. Theo IIF, tính tới cuối tháng 9/2022, nợ hộ gia đình của nước này tương đương 87% GDP. Nợ hộ gia đình Thái Lan chủ yếu là nợ thẻ tín dụng và các khoản vay cá nhân – những khoản nợ chịu lãi suất cao. Nền kinh tế Thái Lan cũng có độ mở lớn với hoạt động xuất khẩu ra toàn cầu, đặc biệt là mặt hàng ô tô. Dù ngành du lịch nước này đang phục hồi nhanh nhưng được dự báo sẽ không đủ để đảo ngược sự suy giảm tăng trưởng của nền kinh tế.

Kể cả Ấn Độ – quốc gia có nền kinh tế định hướng nội địa và được hưởng lợi chính từ làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc – cũng không tránh khỏi tác động của suy thoái kinht ế toàn cầu.

Lạm phát tại Ấn Độ được dự báo sẽ vẫn chưa giảm cho tới quý 1/2023 nhưng tăng trưởng suy giảm và giá cả hàng hóa giảm xuống sẽ sớm hạ nhiệt lạm phát. Các nhà kinh tế của Nomura dự báo Ấn Độ đang chuẩn bị chấm dứt chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ.

Trong khi đó, các ngân hàng trung ương tại Indonesia và Philippines được dự báo sẽ vẫn tiếp tục theo dõi chặt chẽ lạm phát trong cả năm 2023, bởi lạm phát tại cả hai nước này vẫn chưa về mức mục tiêu 2-4%.

Còn Trung Quốc – nền kinh tế lớn nhất khu vực – vẫn tiếp tục một mình một đường. Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) đã hạ lãi suất trong tháng 1 và tháng 8, mỗi lần 0,1 điểm phần trăm, và giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc hai lần hồi tháng 4 và tháng 12, từ mức 8,4% xuống còn 7,8%.

“PBOC sẽ tiếp tục duy trì lập trường nới lỏng trong năm 2023, ngược lại với các ngân hàng trung ương toàn cầu, bởi họ tập trung vào phục hồi tăng trưởng”, chiến lược gia Chanana của Saxo Markets, nhận định. “Tuy nhiên, họ sẽ tập trung vào các biện pháp có mục tiêu hơn, thay vì nới lỏng trên diện rộng bởi việc này có thể khiến đồng Nhân dân tệ giảm giá mạnh”.

Giá vàng thế giới nối tiếp xu hướng hồi phục của phiên ngày thứ Sáu tuần trước, nhưng giá vàng miếng trong nước sáng nay (19/12) không thay đổi so với cuối tuần. Giới phân tích dè dặt về triển vọng giá vàng trong ngắn hạn, cho rằng giá kim loại quý này sẽ còn gặp trở ngại vì sự cứng rắn của các ngân hàng trung ương.

Lúc gần 10h trưa, giá vàng giao ngay tại thị trường châu Á đứng ở 1.795,2 USD/oz, tăng 1,2 USD/oz so với đóng cửa phiên thứ Sáu ở New York. Mức giá này tương đương 51,5 triệu đồng/lượng nếu được quy đổi theo tỷ giá USD bán ra tại ngân hàng Vietcombank.

So với giá vàng SJC bán lẻ, giá vàng thế giới quy đổi đang cao hơn khoảng 15,5 triệu đồng/lượng.

Cùng thời điểm trên, Tập đoàn Phú Quý niêm yết giá vàng miếng SJC cho thị trường Hà Nội ở mức 66,1 triệu đồng/lượng (mua vào) và 66,95 triệu đồng/lượng (bán ra), không thay đổi so với sáng thứ Bảy.

Giá vàng nhẫn tròn trơn 999,9 hiệu Phú Quý có giá 52,8 triệu đồng/lượng và 53,65 triệu đồng/lượng, đi ngang so với cuối tuần.

Tại thị trường Tp.HCM, Công ty SJC báo giá vàng miếng cùng thương hiệu ở mức 66,2 triệu đồng/lượng và 67 triệu đồng/lượng, không thay đổi so với cuối tuần

Giá vàng thế giới đã phục hồi khá mạnh trong phiên ngày thứ Sáu, lên gần mốc chủ chốt 1.800 USD/oz, sau khi giảm sâu khỏi mốc này trong phiên ngày thứ Năm. Tuần vừa rồi, áp lực giảm đã quay lại thị trường vàng sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) cùng phát tín hiệu sẽ tiếp tục tăng lãi suất để chống lạm phát cho dù tốc độ tăng đã giảm xuống.

“Thị trường vàng đang phát đi nhiều tín hiệu lẫn lộn. Có vẻ như nhà đầu tư đang cảm thấy nhiều sự bấp bênh và cho rằng Fed đang gặp nhiều khó khăn trong việc cân bằng các đợt nâng lãi suất. Dự báo lãi suất sẽ duy trì ở mức cao hơn trong thời gian dài hơn là điều khá tiêu cực đối với giá vàng”, chuyên gia kim loại quý Everett Millman của Gainesville Coins nói với Kitco News.

Nhà phân tích Edward Moya của Oanda nhận định: “Chúng ta đang bước sang tuần giao dịch đầy đủ cuối cùng của năm. Vàng đang giao dịch khá khó khăn”. Ông Moya cho rằng giá vàng nghiên về giảm trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn, triển vọng của giá vàng vẫn là tăng.

“Ngay bây giờ, chúng ta cần phản ánh vào giá vàng việc Fed thắt chặt hơn, ECB thắt chặt hơn và lãi suất tăng lên”, ông Moya phát biểu, và nói thêm rằng trong năm tới, vàng sẽ phát huy vai trò “hầm trú ẩn”. “Khi các dữ liệu kinh tế xấu đi nhanh chóng, dòng tiền tìm kiếm sự an toàn sẽ chảy vào vàng”, ông nói.

Cũng theo ông Moya, trong tuần tới, ngưỡng hỗ trợ của vàng là 1.750 USD/oz và đà tăng có thể bị giới hạn ở mức 1.840 USD/oz. Còn theo ông Millman, mức kháng cự đầu tiên là 1.800 USD/oz và sẽ không dễ để vàng vượt qua mức này, còn ngưỡng hỗ trợ đầu tiên là 1.775 USD/oz. Nếu không duy trì được mốc hỗ trợ này, giá vàng có thể giảm xuống còn 1.715/oz – ông Millman cảnh báo.

Commerzbank dự báo giá vàng vẫn có khả năng tụt về ngưỡng 1.750 USD/oz cho tới khi nhà đầu tư tin chắc rằng chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ của Fed đã kết thúc. Ngân hàng Đức này cũng dự báo đến cuối năm 2023, giá vàng sẽ tăng lên mức 1.850 USD/oz.

Tỷ giá đồng USD trên thị trường quốc tế sáng nay giảm nhẹ, với chỉ số Dollar Index giảm nhẹ còn dưới 104,6 điểm.

Trong nước, Vietcombank sáng nay báo giá USD ở mức 23.520 đồng (mua vào) và 23.800 đồng (bán ra), tăng 80 đồng so với sáng qua.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, từ Hồng Kông cho tới Malaysia, giá nhà sẽ giảm đáng kể trong thời gian tới, sau cơn sốt bùng nổ cùng với đại dịch Covid-19 – theo Nikkei Asia.

“Bên cạnh nguy cơ xảy ra các đợt điều chỉnh giá lớn tại nhiều thị trường, sự tăng giá trước đó tại nhiều thị trường châu Á đã làm dấy lên lo ngại về khả năng mua nhà”, báo cáo cho biết và chỉ ra rằng trong năm 2021, giá nhà đã điều chỉnh theo lạm phát tại Hàn Quốc đã tăng khoảng 20%.

Cũng trong 2021, giá nhà ở Nhật Bản và Singapore tăng khoảng 10%, còn Trung Quốc và Thái Lan tăng khoảng 5%, trước khi dấu hiệu hạ nhiệt xuất hiện tại nhiều nước châu Á trong năm nay. Việc chấm dứt các chương trình kích thích tiền tệ và chuyển sang hướng thắt chặt để kiểm soát lạm phát giờ đây đang gây áp lực khiến giá bất động sản giảm xuống.

Môi trường tài chính thắt chặt đã khiến chi phí đi vay tăng lên, kéo theo đó là nhu cầu mua nhà bắt đầu giảm xuống. Báo cáo cho rằng các đợt điều chỉnh giá bất động sản đã xảy ra tại một số nền kinh tế.

Lãi suất cho vay thế chấp mua nhà được dự báo sẽ tiếp tục tăng, trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vừa nâng lãi suất 0,5 điểm phần trăm sau 4 đợt nâng 0,75 điểm phần trăm liên tiếp năm nay. Dù đã giảm tốc độ tăng lãi suất, Fed được dự báo sẽ duy trì mức lãi suất cao trong thời gian dài để đưa lạm phát về mức mục tiêu.

Trên thế giới, các ngân hàng trung ương cũng đang hành động theo. Dù giảm tốc độ tăng lãi suất nhưng có thể mất một thời gian nữa mới có thể tính tới chuyện đảo chiều chính sách thắt chặt tiền tệ. Các nhà băng thời gian qua đã tăng mạnh lãi suất cho các khoản vay mua nhà. Điều này làm dấy lên lo ngại về việc người dân châu Á mất khả năng mua nhà khi họ phải trả lãi suất cao hơn.

“Nghiên cứu của chúng tôi về cơ bản chỉ ra rằng giải quyết tình trạng này, các chính phủ có thể hỗ trợ bằng các khoản bảo hiểm vay thế chấp hoặc bảo lãnh thế chấp cho một số nhóm đối tượng mục tiêu”, ông Kenichiro Kashiwase, đồng tác giả nghiên cứu của IMF, cho biết tại một cuộc họp báo trực tuyến hôm thứ Năm.

Nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng các chu kỳ bùng nổ và suy thoái của thị trường bất động sản châu Á – Thái Bình Dương đều có tác động to lớn tới nền kinh tế nói chung.

Xu hướng tăng giá bất động sản trong đại dịch – nhờ lãi suất cho vay thế chấp thấp nhà thấp khi các ngân hàng trung ương nới lỏng chính sách tiền tệ – giờ đây đang bị đảo ngược.

“Điều này tạo điều kiện cho sự chênh lệch giá đáng kể và nguy cơ giảm giá nhiều hơn trong tương lai. Mức giảm có thể từ 5-20% ở một số quốc gia và lãi suất tăng càng làm tăng nguy cơ”, nghiên cứu của IMF cảnh báo.

“Giai đoạn hiện tại giống như một bước ngoặt đối với nhiều quốc gia, khi xu hướng giá nhà tăng sau đại dịch ngày càng có nguy cơ đảo ngược, trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế chậm lại và lãi suất tăng lên”, ông Krishna Srinivasan, Giám đốc khu vực châu Á-Thái Bình Dương của IMF, phát biểu tại cuộc họp giao ban trực tuyến để thảo luận về báo cáo nghiên cứu trên ngày 15/12.

Theo ông Srinivasan, trong năm 2023, môi trường toàn cầu được dự báo sẽ ảm đạm với “mây đen báo bão” đang ở phía trước.

“Chúng tôi dự báo năm 2023 sẽ tồi tệ hơn năm 2022. Lạm phát vẫn ở mức cao đáng báo động và các điều kiện kinh tế tiếp tục bị thắt chặt. Vì vậy, tình hình sẽ không khả quan”, ông nói.

Thị trường chứng khoán Mỹ giảm điểm trong phiên giao dịch ngày thứ Ba (19/12), khi nỗi lo suy thoái kinh tế toàn cầu gia tăng và nhà đầu tư mất dần hy vọng về một đợt phục hồi cuối năm. Giá dầu thô đi lên nhờ lạc quan về việc Trung Quốc nới lỏng Zero Covid, nhưng mức tăng bị hạn chế do nguy cơ suy thoái phủ bóng lên triển vọng tiêu thụ năng lượng.

Lúc đóng cửa, chỉ số Dow Jones giảm 162,92 điểm, tương đương giảm 0,49%, còn 32.757,54 điểm. Chỉ số S&p 500 giảm 0,9%, còn 3.817,66 điểm. Chỉ số Nasdaq mất 1,49%, còn 10.546,03 điểm.

Đây là phiên giảm thứ tư liên tiếp của cả ba chỉ số, nối tiếp đà giảm của tuần trước sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất 0,5 điểm phần trăm và phát tín hiệu tiếp tục tăng lãi suất lên một mức cực đại cao hơn so với dự kiến ban đầu. Fed dự báo lãi suất tối đa của chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ này sẽ là 5,1%, cao hơn nhiều so với mức 4,6% đưa ra hồi tháng 9. Nhà đầu tư lo rằng mức lãi suất như vậy có thể đẩy nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái, thậm chí kéo kinh tế thế giới suy thoái theo.

“Khi chúng ta bước vào những ngày cuối cùng của tháng 12, nhà đầu tư chờ một đợt tăng điểm cuối năm của thị trường. Hy vọng này có cơ sở là giá cổ phiếu đã chấm dứt chuỗi tuần giảm liên tiếp kể từ tháng 9 và số liệu lạm phát cho thấy lạm phát giảm nhiệt. Tuy nhiên, sự cứng rắn của Fed rằng lãi suất sẽ còn cao trong một thời gian nữa đã khiến một số nhà đầu tư từ bỏ hy vọng”, Giám đốc phụ trách giao dịch Chris Larkin của E*Trade nhận định với hãng tin CNBC.

Không chỉ Fed, các ngân hàng trung ương khác cũng thể hiện quan điểm cứng rắn, càng khiến nhà đầu tư lo ngại nhiều hơn về nguy cơ suy thoái toàn cầu. Tuần trước, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) cũng tăng lãi suất và dự báo sẽ còn tiếp tục nâng để chống lạm phát. Về phần mình, sau một thời gian dài đi ngược xu hướng tăng lãi suất toàn cầu, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) cũng có thể đang xem xét lại mục tiêu lạm phát 2% và sớm nâng lãi suất.

Sau 2 tuần giảm liên tiếp tính đến tuần trước, chứng khoán Mỹ đang tiến tới hoàn tất một tháng 12 ảm đạm. Nếu tính từ đầu tháng, Dow Jones đã giảm 5,3%; S&P 500 giảm 6,4% và Nasdaq mất 8%.

Nhà đầu tư đang chờ một số báo cáo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp niêm yết dự kiến công bố trong tuần này. Cả hãng vận tải FedEx và thời trang thể thao Nike cùng công bố báo cáo vào ngày thứ Ba sau khi thị trường đóng cửa phiên chính. Khi nỗi lo suy thoái tăng lên, tình hình doanh thu và lợi nhuận càng thu hút sự chú ý.

“Lãi suất và lạm phát có thể đã qua đỉnh, nhưng chúng tôi nhận thấy một dấu hiệu cảnh báo về lợi nhuận. Đó là một thực tế mà chúng tôi cho là vẫn đang bị xem thường, nhưng không thể tiếp tục bỏ qua thêm nữa”, chiến lược gia Michael Wilson của Morgan Stanley nói với CNBC.

Giá dầu thô Brent giao sau tại thị trường London tăng 0,76 USD/thùng, chốt ở 79,8 USD/thùng. Giá dầu thô WTI giao sau tại New York tăng 0,9 USD/thùng, chốt ở 75,19 USD/thùng.

Trung Quốc – nước nhập khẩu dầu thô lớn nhất thế giới – đang trải qua làn sóng đầu tiên trong ba làn sóng lây nhiễm được dự báo sẽ xảy ra sau khi Trung Quốc nới lỏng các biện pháp chống Covid nghiêm ngặt. Tuy nhiên, Bắc Kinh nói sẽ đẩy mạnh các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế trong năm 2023.

“Chắc chắn là nhu cầu tiêu thụ dầu đang bị ảnh hưởng tiêu cực”, nhà phân tích Naeem Aslam của Avatrade nhận định với hãng tin Reuters. “Tuy nhiên, mọi thứ không quá tiêu cực bởi Trung Quốc đã cam kết sẽ kích thích nền kinh tế và sẽ làm tất cả những gì có thể để vực dậy tăng trưởng”.

Tương tự trên thị trường chứng khoán, mối lo suy thoái kinh tế toàn cầu đang phủ bóng lên triển vọng giá dầu. Điều này khiến mức tăng của giá dầu bị hạn chế.

“Thực tế là nỗi lo suy thoái vẫn còn đó. Rất khó để giá dầu có thể tăng mạnh vào thời điểm nàh”, nhà giao dịch Bob Yawger của Mizuho phát biểu.

Năm nay, sau khi chiến tranh Nga-Ukraine nổ ra vào tháng 2, có lúc giá dầu tăng lên mức cách không xa kỷ lục 147 USD/thùng. Đến nay, giá dầu đã để mất gần hết thành quả tăng từ đầu năm do mối lo suy thoái tăng cao.

Trong một diễn biến khác, các bộ trưởng năng lượng châu Âu ngày 19/12 đã nhất trí mức trần giá khí đốt sau nhiều tuần thảo luận. Mức trần này sẽ được áp dụng từ ngày 15/2/2023 sau khi nhận được sự phê chuẩn chính thức bằng văn bản của tất cả các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU).

Châu Âu đã đạt được một thành công lớn là tích trữ đủ khí đốt cho mùa đông năm nay, nhưng cuộc khủng hoảng năng lượng của khu vực này được cho là còn lâu mới đến hồi kết thúc. Năm tới có thể sẽ khó khăn hơn nhiều đối với các nước trong khu vực nếu nguồn cung khí đốt Nga tiếp tục thắt chặt.

Theo số liệu từ cơ quan nghiên cứu kinh tế châu Âu Bruegel được Quỹ Tiền tệ Quốc tế công bố, tổng chi phí năng lượng của các hộ gia đình và doanh nghiệp ở châu Âu năm nay đã tăng thêm 1,06 nghìn tỷ USD. Đây là một hệ quả rõ ràng của cuộc đối đầu giữa Nga và Liên minh châu Âu (EU) xung quanh cuộc chiến tranh ở Ukraine, trong đó phương Tây trút các lệnh trừng phạt mạnh tay lên Moscow và Nga cắt giảm mạnh nguồn cung khí đốt cung cấp cho châu Âu.

MÙA ĐÔNG 2023 MỚI LÀ “ÁC MỘNG”

Các nhà phân tích của Bruegel nói rằng nếu các chính phủ ở châu Âu không triển khai biện pháp nào khác ngoài hỗ trợ tài chính, và nếu họ gánh vác tất cả phần chi phí năng lượng tăng thêm, số tiền phải chi ra sẽ tương đương 6% tổng sản phẩm trong nước (GDP) hàng năm của EU – một con số khổng lồ.

“Hỗ trợ to lớn của chính phủ có thể dẫn tới trì hoãn thích nghi với một mức cân bằng giá cả mới, từ đó tạo ra nhu cầu phải có thêm hỗ trợ”, Bruegel nhận định. Tổ chức nghiên cứu này nói rằng thay vì hỗ trợ tài chính, EU cần một “cuộc mặc cả quy mô lớn” để khuyến khích việc tiết kiệm năng lượng, song song với gia tăng nguồn cung.

Một bài viết của trang OilPrice cho rằng khoảng thời gian 12-24 tháng tới sẽ quyết định liệu châu Âu có thể ứng phó với khủng hoảng năng lượng mà không phải áp các biện pháp như chia khẩu phần khí đốt hay mất đi quá nhiều sức cạnh tranh về sản xuất công nghiệp.

Hệ thống năng lượng của châu Âu đã trải qua “bài kiểm tra” thực sự đầu tiên trong tháng 12 này, khi luồng không khí lạnh từ Bắc Cực tràn xuống phần lớn khu vực Tây Bắc của châu Âu khiến nhiệt độ giảm xuống mức đóng băng, gây tuyết rơi ở Anh và gió lớn ở Đức.

Lượng khí đốt trong các bể dự trữ của châu Âu đã bắt đầu giảm xuống, còn 84% ở thời điểm ngày 17/12 – từ mức gần đầy trước khi mùa đông bắt đầu, theo dữ liệu từ Hạ tầng Khí đốt châu Âu (GIE). Nếu so với cùng kỳ năm ngoái, mức dự trữ khí đốt này vẫn cao hơn, nhưng thách thức thực sự sẽ xuất hiện vào năm 2023, khi châu Âu tiếp tục phải làm đầy dự trữ khí đốt để chuẩn bị cho mùa đông 2023-2024.

CUỘC CẠNH TRANH KHỐC LIỆT TRÊN THỊ TRƯỜNG LNG

Đây chính là vấn đề khiến cho việc lên kế hoạch của các chính phủ ở châu Âu trở nên khó khăn hơn. Kế hoạch của họ sẽ tuỳ thuộc vào việc dự trữ khí đốt giảm xuống mức thấp như thế nào sau mùa đông năm nay và liệu EU có đủ khả năng thu hút lượng khí đốt hoá lỏng (LNG) lớn kỷ lục bằng cách chào giá mua đắt hơn các nhà nhập khẩu ở khu vực châu Á. Việc đẩy mạnh nhập khẩu LNG sẽ trở nên khó khăn hơn nếu nhu cầu ở Trung Quốc tăng trở lại sau khi nước này nới lỏng các hạn chế chống Covid-19.

Với nhu cầu tiêu thụ khí đốt được cắt giảm và dòng chảy khí đốt Nga bị siết lại, EU đã tiếp tục giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng hoá thạch Nga. Trước khi chiến tranh Nga-Ukraine nổ ra, Nga chiếm 40% tổng nhập khẩu khí đốt của EU. Con số này đã giảm còn chưa dầy 9% vào tháng 9 năm nay, theo dữ liệu chính thức từ EU.

Dù vậy, nguồn cung khí đốt Nga mới chỉ giảm mạnh từ tháng 6 năm nay. Trước mùa đông năm 2023/2024, sự thiếu hụt nguồn cung khí đốt ở châu Âu sẽ lớn hơn nhiều nếu không có khí đốt Nga. Châu Âu sẽ không còn nhiều khí đốt Nga để dự trữ như năm nay – thậm chí trường hợp tồi tệ hơn là Nga cắt hẳn khí đốt qua đường ống TurkStream và đường ống đi qua Ukraine, là hai đường ống duy nhất dẫn khí đốt Nga sang châu Âu còn hoạt động tính đến thời điểm này. Năm nay, dòng chảy khí đốt Nga tương đối ổn định trong nửa đầu năm trước Nga bắt đầu giảm lượng cung qua đường ống Nord Stream 1 vào tháng 6, rổi tiếp đó khoá hẳn đường ống này vào đầu tháng 9.

Một báo cáo vào đầu tháng 12 này của công ty giao dịch hàng hoá cơ bản Trafigura cũng nói rằng do sự sụt giảm chóng mặt của nguồn cung khí đốt Nga, châu Âu sẽ cần khối lượng lớn LNG trong năm 2023. “Chúng tôi dự báo trong thời gian sắp tới, thị trường khí đốt tự nhiên và LNG sẽ tiếp tục biến động”, báo cáo viết. Theo báo cáo, dù châu Âu có thể tránh được tình trạng phải cắt điện trong mùa đông năm nay thông qua việc rút dự trữ khí đốt để tiêu thụ và hạn chế nhu cầu, các nước trong khu vực sẽ phải nhập khẩu rất nhiều LNG trong năm tới xét tới tình trạng eo hẹp của nguồn cung khí đốt từ Nga.

Giá khí đốt giao sau trên sàn TTF ở Hà Lan, giá tiêu chuẩn của thị trường khí đốt châu Âu, hiện dao động quanh mức 108 Euro/megawatt giờ, giảm gần 70% so với mức kỷ lục gần 350 Euro/megawatt giờ thiết lập vào tháng 8. Tuy nhiên, nếu so với thời điểm đầu năm, giá khí đốt ở châu Âu hiện vẫn tăng gần 35%.

Theo Trafigura, do giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu còn cao, các nước trong khu vực này có thể tiếp tục hút được các lô hàng LNG trong cuộc cạnh tranh với khách mua đến từ châu Ấ. Trafigura dự báo châu Âu sẽ ưu tiên vấn đề an ninh nguồn cung “trong mùa đông năm tới và xa hơn nữa”.

Sự khó lường của thời tiết và khả năng của EU trong việc cạnh tranh với châu Á để mua LNG khi nhu cầu của khu vực này tăng lên sẽ là những yếu tố quan trọng quyết định châu Âu sẽ trải qua mùa đông năm 2023 như thế nào.

“Châu Âu vừa trải qua 2 tháng với quyền lực trên thị trường LNG thuộc về bên mua, vì dự trữ đã đầy, thời tiết còn ấp, những con tàu chở LNG xếp hàng dài chở vào cảng, và giá LNG trên sàn TTF giảm. Trước mắt sẽ là quý 1 đầy bấp bênh và quãng thời gian ít nhất 12 tháng thị trường thuộc về bên bán, vì đó sẽ là khoảng thời gian diễn ra cuộc đua làm đầy dự trữ khí đốt của châu Âu để đạt mức có thể yên tâm trước tháng 10/2023”, các nhà phân tích của SEB Bank nhận định trong một báo cáo vào đầu tháng 12 này.

Giá vàng thế giới giảm đêm qua và sáng nay (20/12), khi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ đi lên do kỳ vọng lãi suất tăng. Giá vàng miếng trong nước cũng tụt theo.

Lúc hơn 9h sáng, Tập đoàn Phú Quý niêm yết giá vàng miếng SJC cho thị trường Hà Nội ở mức 66 triệu đồng/lượng (mua vào) và 66,85 triệu đồng/lượng (bán ra), giảm 100.000 đồng/lượng so với sáng hôm qua.

Giá vàng nhẫn tròn trơn 999,9 hiệu Phú Quý có giá 52,7 triệu đồng/lượng và 53,55 triệu đồng/lượng, giảm 100.000 đồng/lượng ở cả hai đầu giá.

Tại thị trường Tp.HCM, Công ty SJC báo giá vàng miếng cùng thương hiệu ở mức 66,1 triệu đồng/lượng và 66,9 triệu đồng/lượng, giảm 100.000 đồng/lượng.

Cùng thời điểm trên, giá vàng giao ngay tại thị trường châu Á đứng ở 1.786,8 USD/oz, giảm 1,7 USD/oz so với đóng cửa phiên đêm qua tại Mỹ – theo dữ liệu từ Kitco. Trong phiên New York ngày thứ Hai, giá vàng giao ngay giảm 5,5 USD/oz, chốt ở 1.788,5 USD/oz.

Mức giá hiện tại của vàng thế giới tương đương gần 51,5 triệu đồng/lượng nếu được quy đổi tỷ giá USD bán ra tại ngân hàng Vietcombank. Như vậy, so với giá vàng thế giới quy đổi, giá vàng miếng SJC bán lẻ đang cao hơn 15,4 triệu đồng/lượng.

Giá vàng giảm dù đồng USD chững giá, với chỉ số Dollar Index đo sức mạnh bạc xanh dao động trong khoảng 104,6-104,7 điểm. Đã giảm hơn 2,3% trong vòng 1 tháng trở lại đây, Dollar Index đã tăng hơn 9% từ đầu năm đến nay.

Áp lực đối với giá vàng đến từ lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng vì mối lo của nhà đầu tư rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ tăng lãi suất lên cao hơn và duy trì đỉnh lãi suất đó trong thời gian lâu hơn so với dự kiến ban đầu để chống lạm phát. Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng lên gần mức 3,6%, dù đã giảm từ đỉnh của 15 năm là 4,6% thiết lập trong tháng 10, lợi suất này hiện vẫn tăng gấp hơn 2 lần từ mức 1,6% vào đầu năm.

Những ngày cuối năm, giao dịch vàng trên thị trường quốc tế diễn ra thưa thớt do nhà đầu tư chuẩn bị bước vào những ngày nghỉ lễ. Ngoài ra, thị trường cũng đang chờ những dữ liệu và thông tin mới sau các cuộc họp ngân hàng trung ương vào tuần trước.

“Chúng ta đang chứng kiến một ngày giao dịch trầm lắng. Giá vàng đang chờ những dữ liệu mới sau dữ liệu gần đây từ các ngân hàng trung ương”, nhà phân tích Jim Wyckoff của Kitco Metals nhận định.

Tuần trước, Chủ tịch Fed Jerome Powell nói Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong năm 2023 và giờ chưa phải là lúc bàn đến chuyện hạ lãi suất. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) cũng đưa ra quan điểm tương tự.

Theo ông Wyckoff, giá vàng có thể giằng co cho tới hết năm, nếu các quỹ lớn xem vùng giá dưới 1.800 USD/oz để tranh thủ mua vào.

Phiên ngày thứ Hai, quỹ giao dịch hoán đổi (ETF) vàng lớn nhất thế giới SPDR Gold Trust mua ròng 1,7 tấn vàng, nâng nắm giữ lên hơn 912,1 tấn.

Tại Trung Quốc, nước tiêu thụ vàng lớn nhất thế giới, số ca nhiễm Covid-19 đang tăng mạnh – một điều đã được lường trước khi nước này nới lỏng các quy định chống dịch. Sự gia tăng của số ca nhiễm mới gây suy giảm nhu cầu tiêu thụ vàng. Dù vậy, Bắc Kinh cho biết sẽ đẩy mạnh các biện pháp ổn định nền kinh tế. Khi kinh tế Trung Quốc khởi sắc, nhu cầu vàng vật chất của nước này có thể tăng theo.

Năm nay, sự suy giảm nhu cầu vàng của Trung Quốc do Covid là một nhân tố đặt ra trở ngại đối với giá vàng, bên cạnh đồng USD tăng giá mạnh và lãi suất tăng trên toàn cầu. Tính từ đầu năm, giá vàng đã giảm gần 1%, dù có lúc vượt mốc 2.000 USD vào tháng 3.

Vietcombank sáng nay báo giá USD ở mức 23.620 đồng (mua vào) và 23.900 đồng (bán ra), tăng 100 đồng so với sáng qua, nâng tổng mức tăng trong 2 ngày lên 180 đồng.

Thị trường chứng khoán Mỹ giảm điểm trong phiên giao dịch ngày thứ Năm (22/12), đánh dấu sự trở lại của xu hướng bán tháo cuối năm sau hai phiên phục hồi trước đó. Giá dầu thô cũng giảm hơn 1 USD/thùng vì nỗi lo lãi suất tăng và nguy cơ suy thoái kinh tế.

Lúc đóng cửa, chỉ số Dow Jones giảm 348,99 điểm, tương đương giảm 1,05%, còn 33.027,49 điểm. Trong phiên, có lúc chỉ số giảm hơn 800 điểm.

Chỉ số S&P 500 giảm 1,45%, còn 3.822,39 điểm. Chỉ số Nasdaq giảm 2,18%, còn 10.476,12 điểm.

Phiên giảm này diễn ra sau phiên tăng hơn 500 điểm của Dow Jones vào ngày thứ Tư nhờ kết quả kinh doanh khả quan hơn dự kiến của Nike và FedEx cùng dữ liệu tốt về niềm tin người tiêu dùng trong tháng 12. S&P 500 và Nasdaq cũng tăng tương ứng 1,49% và 1,54% trong phiên ngày thứ Tư.

Tuy nhiên, bán tháo đã quay trở lại vào ngày thứ Năm, khi nhà đầu tư lo ngại rằng việc các ngân hàng trung ương trên thế giới tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ sẽ đẩy nền kinh tế rơi vào suy thoái. Cổ phiếu công nghệ là một trong những nhóm dẫn đầu phiên giảm này, với cổ phiếu của hai hãng sản xuất con chip Lam Research và AMD giảm tương ứng 8,7% và 5,6%.

Cổ phiếu Tesla sụt 8,9% sau khi hãng xe điện tuyên bố giảm giá 7.500 USD cho một số mẫu xe. Động thái này của Tesla là gia tăng mối lo của nhà đầu tư về nhu cầu suy yếu của ô tô chạy điện.

Trong tháng 12 này, Dow Jones đã giảm 4,5%; trong khi S&P 500 và Nasdaq giảm tương ứng 6,3% và 8,7%. Cả ba chỉ số đều đang tiến tới chấm dứt chuỗi 3 năm tăng liên tiếp và hoàn tất năm giảm mạnh nhất từ 2008. Mối lo suy thoái kinh tế do Fed tăng lãi suất kéo dài đã gây áp lực giảm lớn lên chứng khoán Mỹ năm nay, khiến S&P 500 giảm 19,8% từ đầu năm.

“Thị trường đang đi từ một trong những mối lo lớn nhất của năm 2022, đó là phản ứng của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) với áp lực lạm phát lớn, sang mối lo về năm 2023, và đó là nguy cơ xảy ra suy thoái kinh tế ở Mỹ và trên toàn cầu”, nhà quản lý danh mục Matt Stucky của Northwestern Mutual Wealth Management Company nhận định với hãng tin CNBC.

“Các số liệu kinh tế công bố ngày hôm nay có vẻ đã xác nhận hướng đi này”, ông Stucky nói và cho rằng lạm phát cao, nền kinh tế suy yếu và thị trường lao động thắt chặt sẽ khiến nhà đầu tư “nhận ra thực tế rằng các kỳ vọng lợi nhuận về năm 2023 hiện nay là quá cao”.

Báo cáo từ Bộ Lao động Mỹ cho thấy số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu tăng lên 216.000 trong tuần trước, nhưng thấp con số dự báo 222.000 mà giới phân tích đưa ra. Một báo cáo khác từ tổ chức nghiên cứu kinh tế Conference Board cho thấy kỳ vọng về các hoạt động tương lai trong nền kinh tế Mỹ giảm tháng thứ 9 liên tiếp trong tháng 11.

“Dữ liệu kinh tế Mỹ còn tốt, nhất là thị trường lao động còn mạnh, sẽ khiến cho Fed duy trì việc tăng lãi suất”, chiến lược gia trưởng Liz Ann Sonders của Charles Schwab nhận định với hãng tin Reuters. Bà Sonders cho rằng để Fed có thể dừng tăng lãi suất, nền kinh tế cần sớm suy yếu. “Nguy cơ lãi suất tăng quá đà là có, vì nếu Fed tiếp tục nâng lãi suất, tổn thất sau này sẽ lớn hơn”, vị chiến lược gia nhận định.

Giá dầu thô Brent giao sau tại thị trường London giảm 1,22 USD/thùng, tương đương giảm 1,5%, còn 80,98 USD/thùng. Giá dầu WTI giao sau tại New York giảm 0,8 USD/thùng, tương đương giảm 1%, còn 77,49 USD/thùng.

Phiên trước, giá cả hai loại dầu tăng khoảng 2,7% nhờ số liệu cho thấy lượng dầu tồn kho của Mỹ giảm. Phiên này, giá dầu lại tụt dốc vì nỗi lo xung quanh việc Fed tiếp tục tăng lãi suất và số ca nhiễm Covid-19 gia tăng ở Trung Quốc có thể gây suy giảm nhu cầu tiêu thụ năng lượng.

Theo nhà phân tích Phil Flynn của Price Futures Group, dữ liệu tốt về thị trường lao động khiến nhà đầu tư lo ngại Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất. “Điều này khiến giá dầu mất đà”, ông Flynn nói với Reuters.

Tại Trung Quốc, số ca nhiễm mới đang tăng mạnh sau khi nước này gần đây nới lỏng các hạn chế chống dịch hà khắc.

Thời tiết xấu ở Mỹ giữa lúc kỳ nghỉ Giáng sinh đang đến gần cũng gây bất lợi cho giá dầu. Các hãng hàng không ở nước này đã huỷ gần 2.000 chuyến Mỹ dự kiến của ngày thứ Năm và thứ Sáu – một chỉ báo bất lợi về nhu cầu tiêu thụ năng lượng.

Thị trường chứng khoán Mỹ tăng điểm trong phiên giao dịch ngày thứ Ba (20/12), khi nhà đầu tư lấy lại được bình tĩnh sau cú sốc gây ra bởi động thái bất ngờ của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ). Giá dầu thô biến động mạnh rồi chốt phiên trong trạng thái tăng nhẹ, khi bão tuyết ở Mỹ dẫn tới lo ngại rằng nhiều người phải từ bỏ kế hoạch đi du lịch trong kỳ nghỉ lễ sắp tới.

Lúc đóng cửa, chỉ số Dow Jones tăng 92,2 điểm, tương đương tăng 0,28%, đạt 32.849,74 điểm. Chỉ số S&P 500 tăng 0,1%, đạt 3.821,62 điểm. Chỉ số Nasdaq tăng 0,01%, chốt ở 10.574,11 điểm.

Trước đó cùng ngày, BOJ mở rộng biên độ cho phép của lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm – một động thái khiến các nhà giao dịch trên toàn cầu sửng sốt và phản ứng ngay lập tức bằng cách bán mạnh cổ phiếu và trái phiếu. Lợi suất trái phiếu tăng làm gia tăng sức ép nâng lãi suất đối với các ngân hàng trung ương khác, giữa lúc một loạt ngân hàng trung ương lớn gồm Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vừa tăng lãi suất vào tuần trước.

Sau cú sụt vào đầu phiên, các chỉ số dần hồi phục trong phiên giao dịch, khi các nhà giao dịch lấy lại niềm tin rằng hầu hết các ngân hàng trung ương sẽ dừng việc tăng lãi suất trong năm 2023.

“Hơn 90% ngân hàng trung ương trên thế giới đã tăng lãi suất trong năm nay, đánh dấu nỗ lực phối hợp chính sách tiền tệ toàn cầu chưa từng có tiền lệ. Tin tốt là gì? Chúng ta đang tiến gần tới phần cuối của chu kỳ tăng lãi suất. Điều đó sẽ giảm bớt những trở ngại mà chúng ta đã chứng kiến trên thị trường tài chính toàn cầu trong năm nay”, chiến lược gia trái phiếu Lawrence Billum của LPL Financial phát biểu trên CNBC.

Dù hồi phục phiên này, chứng khoán Mỹ vẫn đang trên đà hoàn tất một tuần và một tháng giảm. Dow Jones đã giảm 5,03% từ đầu tháng, trong khi S&P 500 mất 6,43% và Nasdaq trượt 8,03%.

Trong các phiên giao dịch còn lại của tuần, nhà đầu tư ở Phố Wall chờ đợi các báo cáo tài chính của Nike và FedEx, dữ liệu về thị trường bất động sản, và đặc biệt là chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE) – thước đó lạm phát được Fed ưa chuộng, dự kiến công bố vào ngày thứ Sáu.

Trên thị trường năng lượng, giá dầu thô Brent giao sau tại London tăng 0,19 USD/thùng, tương đương tăng 0,2%, chốt ở 79,99 USD/thùng. Giá dầu WTI giao sau tại New York tăng 0,9 USD/thùng, chốtnowr 76,09 USD/thùng.

Dầu tăng giá nhờ đồng USD suy yếu và kế hoạch của Mỹ mua dầu cho dự trữ dầu lửa chiến lược (SPR) sau khi Washington xả mạnh dự trữ này trong năm nay. Tuy nhiên, mức tăng của giá dầu bị hạn chế bởi mối lo về số ca nhiễm Covid-19 tăng mạnh ở Trung Quốc và thời tiết xấu ở Mỹ.

Chính phủ Mỹ đang có kế hoạch mua tới 3 triệu thùng dầu cho dự trữ SPR, sau khi xả kỷ lục 180 triệu thùng dầu để kéo giá dầu xuống từ mức cao nhất 15 năm trong năm nay.

Kể từ khi Trung Quốc nới các biện pháp Zero Covid gần đây, số ca nhiễm mới ở nước này đã tăng mạnh. Điều này gây lo ngại về triển vọng tiêu thụ năng lượng ở Trung Quốc và dẫn tới bấp bênh đối với sự phục hồi kinh tế của nước này – theo nhà phân tích Tina Teng của CMC Markets.

Các vùng Midwest và Great Lakes của Mỹ có thể xuất hiện một trận bão tuyết lớn từ ngày thứ Năm tuần này, trong khi dòng không khí lạnh di chuyển về phía Đông có thể gây đóng băng, làm nhiệt độ giảm sâu trên toàn quốc. Thời tiết bất lợi có thể gây hạn chế đối với hoạt động đi lại trong mùa nghỉ lễ, từ đó gây suy giảm nhu cầu tiêu thụ dầu.

Theo CNBC, các quỹ đầu tư mạo hiểm tại Đông Nam Á được dự báo sẽ kén chọn hơn trong năm 2023 trong bối cảnh định giá doanh nghiệp giảm xuống và một loạt thách thức kinh tế đã kéo tụt tăng trưởng của doanh nghiệp trong năm 2022.

“Kỷ nguyên tín dụng nới lỏng đã qua rồi”, ông Yinglan Tan, CEO tại quỹ đầu tư mạo hiểm Insignia Ventures Partners có trụ sở tại Singapore, nhận xét.

Theo ông Jefrey Joe, nhà đồng sáng lập tại quỹ Alpha JWC Ventures của Indonesia, điều đáng quan tâm nhất trong năm 2023 là các doanh nghiệp sẽ tăng trưởng, bảo vệ mức định giá và tồn tại trong môi trường đầy thách thức ra sao.

Theo dữ liệu từ công ty dữ liệu Crunchbase, trong 3 quý đầu năm 2022, tổng số vốn đầu tư mạo hiểm mà các doanh nghiệp trên toàn cầu huy động được chỉ là 369 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với kỷ lục gần 680 tỷ USD của cả năm ngoái. Năm 2021, vốn đầu tư mạo hiểm được thực hiện tăng 98% so với năm 2020.

“Theo quan sát của chúng tôi, số vốn đầu tư mạo hiểm được các quỹ Đông Nam Á triển khai đã giảm khoảng 25-30% trong năm nay. Mức giảm thậm chí còn lớn hơn ở Indonesia. Sự sụt giảm này diễn ra chủ yếu trong các vòng gọi vốn từ Series B trở về sau”, ông Gavin Teo, một quản lý tại Altara Ventures, cho biết.

Trên thực tế, hầu hết các quỹ đầu tư mạo hiểm đều đã triển khai vốn đầu tư trong năm qua nhưng họ chủ yếu tìm kiếm những cơ hội đầu tư thật tốt.

“Thực ra chúng tôi có thể chủ động và quyết liệt triển khai vốn, nhưng quan trọng là với mức định giá như thế nào”, ông Joe của Alpha JWC Ventures nói.

Từ đầu năm nay, cổ phiếu công nghệ đồng loạt giảm giá trong bối cảnh lãi suất tăng và kết quả kinh doanh gây thất vọng. Trong khi đó, hầu hết startup Đông Nam Á vẫn chưa có lãi. Những cái tên điển hình như Sea Group và Grab vẫn đang lỗ hàng tỷ USD mỗi năm.

“Trong 10 năm qua, thế giới đầu tư bao trùm tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội)”, ông Peng. T Ong, người đồng sáng lập kiêm quản lý tại Monk’s Hill Ventures, nhận xét.

Ông cho rằng các nhà đầu tư tên tuổi rót tiền vào sàn giao dịch tiền ảo vừa phá sản FTX thời gian qua cũng vì “sợ bỏ lỡ cơ hội”.

Vốn hóa của các công ty công nghệ Đông Nam Á cũng đã giảm đáng kể từ khi niêm yết cổ phiếu. Đơn cử, vốn hóa của công ty thương mại điện tử khổng lồ Sea (Singapore) – công ty mẹ của Shopee, hiện đang niêm yết tại sàn chứng khoán New York (Mỹ) – đã giảm từ hơn 200 tỷ USD vào cuối năm ngoái xuống chỉ còn khoảng 30 tỷ USD. Định giá của công ty GoTo cũng đã giảm hơn 75% từ mức 28 tỷ USD kể từ khi niêm yết tại Jakarta hồi tháng 4. Còn giá trị của Grab đã giảm 69% so với định giá khoảng 40 tỷ USD ban đầu kể từ khi niêm yết vào tháng 12/2021.

“Chúng ta đã trở về thực tại. Tất cả đều phải tiến lên: Bạn cần phải có một lộ trình để có lãi. Bạn mặc định phải sống (default alive)”, ông Ong nói, đề cập tới cụm từ “default alive” chỉ các công ty có thể có lợi nhuận trước khi cạn tiền. “Bạn cần phải có lãi góp (contribution margin) dương. Điều này lẽ ra nên được quan tâm từ lâu nhưng chúng ta đã bị cuốn quá sâu vào vòng quay vốn đầu tư”.

Tuy nhiên, nhiều người cho rằng môi trường huy động vốn bị siết chặt này thực tế là một phép thử để chứng tỏ tính bền vững của mô hình kinh doanh và nhu cầu trong từng lĩnh vực.

“Những công ty thực sự vượt qua mùa đông này sẽ chứng tỏ là những công ty sống sót trong bối cảnh thị trường đi xuống. Vì vậy, theo một cách nào đó, thị trường đang giúp ích rất nhiều cho chúng ta”, bà Jessica Koh, giám đốc đầu tư của Vertex Ventures nói.

Một số lĩnh vực như thương mại điện tử nhanh đã chứng kiến sự suy tàn khi nhu cầu bị thử thách trong bối cảnh hiện nay. Các công ty thương mại điện tử nhanh hứa hẹn giao hàng tới tay người mua trong vòng chưa đầy 30 phút sau khi đặt hàng. Tuy nhiên, thời gian qua, nhiều công ty hoạt động trong lĩnh vực này đã phải dừng hoạt động. Đơn cử là công ty thương mại điện tử nhanh Bananas của Indonesia hồi tháng 10 thông báo sẽ ngừng hoạt động dù mới chỉ ra mắt được 10 tháng.

“Rõ ràng, với dòng vốn đang bị siết chặt, những công ty nào chưa sẵn sàng vượt qua môi trường đầy thách thức sẽ lộ diện rõ ràng hơn”, ông Tan của Insignia nói.