Bộ Tài chính đang đề xuất một phương án mới trong việc tính thuế chuyển nhượng bất động sản, nhằm đảm bảo sự công bằng và hiệu quả trong việc điều tiết thuế. Theo đó, thuế sẽ được tính bằng 20% trên phần thu nhập tính thuế, thay vì mức thuế suất 2% tính trên toàn bộ giá chuyển nhượng như hiện nay.

Phần thu nhập tính thuế này sẽ được xác định từ chênh lệch giữa giá chuyển nhượng bất động sản theo từng lần chuyển nhượng và giá mua cùng các chi phí liên quan. Cách tính mới này được cho là sẽ giúp điều tiết thuế hợp lý và đảm bảo số thu nộp ngân sách ở mức tương đương so với mức thuế suất 2% tính trên toàn bộ giá chuyển nhượng như hiện nay.

Đặc biệt, trong một số trường hợp, người nộp thuế có thể được lợi hơn nếu giá chuyển nhượng không chênh lệch nhiều so với giá mua, hoặc giao dịch không phát sinh lợi nhuận, thậm chí bị lỗ. Điều này có nghĩa là người nộp thuế sẽ không phải chịu thuế nếu giá chuyển nhượng không tăng so với giá mua ban đầu.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính nhấn mạnh rằng việc áp dụng mức thuế 20% trên thu nhập cần có lộ trình phù hợp, đi kèm với tiến độ hoàn thiện chính sách, cơ sở dữ liệu và hạ tầng công nghệ để đảm bảo cơ quan thuế có thể thu đúng, thu đủ. Điều này sẽ giúp tránh những khó khăn trong việc triển khai và đảm bảo hiệu quả của chính sách mới.

Dự thảo cũng đưa ra thêm một phương án khác, tính thuế thu nhập cá nhân theo thời gian nắm giữ bất động sản. Tại tờ trình dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), Bộ Tài chính cho biết việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản dựa trên thu nhập thực tế phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch. Điều này tương đương với cách đánh thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay, với mức thuế suất 20%.

Việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản dựa trên thu nhập thực tế sẽ giúp đảm bảo công bằng và hiệu quả trong việc điều tiết thuế. Đồng thời, cũng sẽ giúp tăng cường quản lý và kiểm soát hoạt động chuyển nhượng bất động sản, từ đó giúp tăng thu ngân sách nhà nước.

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), trong đó có các quy định về thuế chuyển nhượng bất động sản. Việc này sẽ giúp hoàn thiện chính sách thuế và đảm bảo hiệu quả trong việc điều tiết thuế.

Mặc dù vậy, vẫn cần phải xem xét và đánh giá kỹ lưỡng các phương án đề xuất để đảm bảo rằng chính sách mới sẽ mang lại hiệu quả và công bằng cho tất cả các bên liên quan. Đồng thời, cũng cần phải đảm bảo rằng việc áp dụng chính sách mới sẽ không gây ra những khó khăn cho người nộp thuế và cơ quan thuế.

Bộ Tài chính đang đề xuất áp dụng phương thức đánh thuế 20% trên giá trị chênh lệch giữa giá mua và bán bất động sản theo từng lần chuyển nhượng. Nếu không xác định được giá mua và chi phí liên quan, thuế sẽ được tính theo giá bán và thời gian sở hữu, với thuế suất từ 2–10%.

Đề xuất này nhằm điều tiết hoạt động đầu cơ, ‘lướt sóng’ trong thị trường bất động sản – nguyên nhân góp phần đẩy giá nhà đất tăng nóng thời gian qua. Điểm đáng chú ý của hồ sơ dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) là phương án tính thuế lũy tiến theo thời gian nắm giữ nhà đất, nếu không áp dụng được tính thuế theo từng lần chuyển nhượng.

Luật sư Phạm Thanh Tuấn, chuyên gia pháp lý bất động sản, cho rằng tư duy chính sách thuế đang dịch chuyển, từ đánh đồng tất cả giao dịch với thuế khoán 2% trên giá chuyển nhượng sang phân loại, đánh trúng vào hành vi cần điều chỉnh là đầu cơ, lướt sóng. Ông nói rằng thuế đánh càng cao nếu bán ra sớm sẽ khiến nhiều nhà đầu tư phải cân nhắc lại mục tiêu ‘lướt sóng’ nhà đất.

Theo ông Tuấn, thay đổi này không đơn thuần là tăng thu ngân sách, mà là phép thử cho tiến trình tái cấu trúc thị trường. Đây là bước chuyển rõ ràng trong tư duy điều tiết: bất động sản không còn là sân chơi dễ dãi cho đầu cơ, mà là lĩnh vực cần đầu tư dài hạn, nghiêm túc và có trách nhiệm.

Kết quả một nghiên cứu của kênh Batdongsan cho thấy hơn 86% người mua bất động sản hiện nay nhằm mục đích đầu tư ‘lướt sóng’ kiếm lời. Thời gian từ lúc họ mua đến khi sang tay tối đa trong một năm. Trong đó, tỷ lệ nhà đầu tư giữ bất động sản dưới 6 tháng chiếm đến 50% và từ 6-12 tháng tầm 36%. Chỉ 14% giữ tài sản lâu hơn một năm.

Chuyên gia tư vấn bất động sản cá nhân Lê Quốc Kiên cũng nhìn nhận phương pháp tính thuế 20% lãi chuyển nhượng bất động sản sẽ có lợi hơn so với cách tính hiện nay (thuế khoán 2% trên giá chuyển nhượng), nếu người bán chứng minh được các chi phí phát sinh.

Ông Kiên cho rằng cách tính này không chỉ mang lại sự công bằng và minh bạch hơn cho thị trường mà còn giúp tăng thu thuế đúng chỗ, đúng người, làm giảm các hoạt động đầu cơ ngắn. Người bán chọn cách tính thuế mới và chứng minh được chi phí phát sinh liên quan, mức đóng thuế sẽ thấp hơn. Điều này khuyến khích nhà đầu tư tập trung vào chiến lược dài hơi, hạn chế tình trạng đẩy giá nhà đất, giúp thị trường vận hành tích cực hơn.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), cho biết hiện hệ thống pháp luật chưa có chế tài kiểm soát, ngăn chặn hoạt động đầu cơ, găm đất nhằm đẩy giá. Trong khi tình trạng mua bán, sang tay không được kiểm soát là nguyên nhân chính dẫn đến ‘sốt nhà đất’ tại nhiều địa phương.

Dữ liệu của VARS chỉ ra Hà Nội tiếp tục dẫn đầu cả nước về tốc độ tăng trưởng giá bán chung cư, lên đến 87% sau 6 năm, trung bình mỗi năm tăng gần 15%. Hết quý II, giá căn hộ trung bình ở Thủ đô đạt gần 76 triệu đồng một m2.

Tuy nhiên, một số chuyên gia bày tỏ lo ngại việc áp thuế 20% trên lãi chuyển nhượng nhà đất có thể gây nghẽn thanh khoản cục bộ, làm chậm dòng chảy vốn trong nền kinh tế. Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc Batdongsan khu vực miền Nam, cho rằng việc tính thuế theo giá bán và thời gian sở hữu, cao nhất 10% với thời gian nắm giữ dưới 2 năm (cao gấp 5 lần hiện hành) có thể khiến giao dịch sụt giảm, thị trường thứ cấp rơi vào trạng thái tạm thời đóng băng.

Ông Tuấn cũng quan ngại việc áp dụng thuế mới có thể đẩy giá nhà tăng cao. Bởi bên bán thường cộng toàn bộ chi phí, gồm cả thuế vào giá bán. Khi mức thuế tăng, giá bán ra cũng sẽ tăng theo và người mua cuối cùng có thể phải gánh thêm chi phí này.

Luật sư Phạm Thanh Tuấn khuyến nghị mỗi bất động sản khi đưa vào giao dịch phải được ‘số hóa’ đầy đủ gồm giá mua – giá bán, thời gian giao dịch, số lần chuyển nhượng, giá trị từng lần. Bên cạnh đó, cơ sở dữ liệu giá đất cũng cần được cập nhật kịp thời theo Luật Đất đai 2024 để tránh tình trạng bảng giá đất vẫn ‘lỗi thời’ tại nhiều địa phương.

Bộ Tài chính đang đề xuất áp dụng hai phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản. Mục đích của đề xuất này là đảm bảo công bằng và minh bạch trong việc tính thuế, đồng thời tăng cường quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Theo dự thảo, phương pháp đầu tiên sẽ được áp dụng khi người bán có thể xác định rõ giá mua và các chi phí liên quan đến bất động sản chuyển nhượng. Trong trường hợp này, cơ quan thuế sẽ áp dụng thuế suất 20% trên phần thu nhập chịu thuế, được xác định bằng giá bán trừ đi giá mua và các khoản chi phí hợp lý liên quan.

Phương pháp thứ hai sẽ được áp dụng khi không xác định được giá mua và các khoản chi phí liên quan. Lúc này, thuế TNCN sẽ được tính trực tiếp trên giá chuyển nhượng, dựa trên biểu thuế suất lũy tiến theo thời gian nắm giữ tài sản. Ví dụ, nếu bất động sản được chuyển nhượng sau thời gian nắm giữ dưới 2 năm, mức thuế suất đề xuất là 10%. Nếu thời gian nắm giữ từ 2 năm đến dưới 5 năm, mức thuế là 6%. Trường hợp nắm giữ từ 5 năm đến dưới 10 năm, mức thuế áp dụng là 4%.

Đặc biệt, đối với các trường hợp bất động sản có nguồn gốc từ thừa kế, thời gian nắm giữ sẽ không được tính để áp dụng biểu thuế lũy tiến. Khi cá nhân nhận thừa kế và thực hiện chuyển nhượng tài sản, thuế TNCN vẫn được tính theo thuế suất 2%, tương tự quy định hiện hành.

Thời gian nắm giữ được xác định kể từ thời điểm cá nhân có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với bất động sản cho đến lúc chuyển nhượng. Điểm mốc được tính từ thời điểm luật thuế mới có hiệu lực thi hành.

Cơ quan soạn thảo cho rằng, việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản dựa trên thu nhập thực tế phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch. Điều này cũng tương đương với cách đánh thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay.

Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả phương pháp này, cần có hệ thống dữ liệu đầy đủ về lịch sử giao dịch bất động sản nhằm xác định chính xác giá vốn, kèm theo các điều kiện về hóa đơn, chứng từ chứng minh chi phí được khấu trừ. Đồng thời, việc thực hiện phải đồng bộ với chính sách liên quan đến đất đai, nhà ở và dựa trên nền tảng công nghệ thông tin đủ mạnh trong việc quản lý đăng ký và chuyển nhượng bất động sản.

Hiện tại, cơ quan chức năng đang lấy ý kiến về dự thảo này tại https://www.chinhphuc.vn và https://www.mof.gov.vn . Công chúng có thể tham khảo và đóng góp ý kiến về đề xuất này.

Bộ Tài chính đang đề xuất việc rút ngắn biểu thuế lũy tiến tính thuế thu nhập cá nhân từ 7 xuống còn 5 bậc, đồng thời nới rộng khoảng cách giữa các mức thu nhập. Hiện nay, biểu thuế lũy tiến đang áp dụng 7 bậc, với mức thuế suất dao động từ 5% đến 35%. Tuy nhiên, biểu thuế hiện hành được đánh giá là khá dày và tập trung nhiều vào các mức thu nhập đầu, gây bất lợi cho người nộp thuế.

Trong dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân (thay thế), Bộ Tài chính đã đưa ra hai phương án sửa đổi biểu thuế, trong đó đều giảm số bậc thuế và nới rộng khoảng cách thu nhập. Mức thuế tối thiểu 5% sẽ áp dụng cho thu nhập tính thuế trong tháng là 10 triệu đồng. Mức thuế tối đa là 35%, áp dụng cho thu nhập tính thuế trên 80 triệu đồng (theo phương án 1) và 100 triệu đồng trở lên (theo phương án 2).

Cơ quan tài chính cho rằng việc giảm số bậc thuế sẽ giúp đơn giản hóa quá trình quản lý, thu thuế, tạo thuận lợi cho việc kê khai và phù hợp với xu hướng cải cách thuế trên thế giới. Cả hai phương án đều đáp ứng được mục tiêu giảm bậc và điều chỉnh thu nhập tính thuế ở từng bậc.

Về hai phương án được đưa ra, Bộ Tài chính cho biết mức độ ảnh hưởng của chúng là khác nhau. Phương án 1 sẽ giảm thuế cho thu nhập trên 10 triệu đồng, trong khi phương án 2 giảm nhiều hơn cho thu nhập trên 50 triệu đồng.

Ví dụ, cá nhân có thu nhập tính thuế 10 triệu đồng một tháng sẽ được giảm 250.000 đồng nếu áp dụng phương án 1. Tương tự, thu nhập 30 triệu sẽ được giảm 850.000 đồng, thu nhập 40 triệu đồng là 750.000 đồng và trên 80 triệu khoảng 650.000 đồng.

Khi so sánh với các nước trên thế giới, nhiều quốc gia đã áp dụng biểu thuế lũy tiến nhiều bậc. Tuy nhiên, xu hướng chung là đơn giản hóa biểu thuế thông qua giảm số bậc lũy tiến. Một số nước châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc hiện áp dụng mức thuế suất cao nhất là 45%.

Tại một số nước châu Âu, Bắc Mỹ và châu Úc, biểu thuế thường có từ 5-6 bậc. Riêng Mỹ áp dụng 7 bậc thuế. Việc điều chỉnh mức thuế suất cao nhất cũng khác nhau giữa các quốc gia.

Để thực hiện các thay đổi này, người dân có thể tham khảo thêm thông tin tại https://www.giaitua.gov.vn/ hoặc https://vnexpress.net/ để có cái nhìn tổng quan về tác động của việc cải cách thuế thu nhập cá nhân và hai phương án sửa đổi được đề xuất.

Trong thời gian tới, cơ quan chức năng sẽ tiếp tục lấy ý kiến và hoàn thiện chính sách. http://www.chinhphu.vn/