Quảng Ngãi đã và đang nỗ lực triển khai công tác quy tập, tìm kiếm và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin. Trong những năm qua, các cấp lãnh đạo tỉnh đã chỉ đạo quyết liệt việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính liệt sĩ. Cơ quan chức năng tỉnh đã phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành khai quật, lấy mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để giám định ADN, với hy vọng xác định được danh tính của các liệt sĩ.

Nghĩa trang Liệt sĩ Nghĩa Thắng, xã Trà Giang, tỉnh Quảng Ngãi là một trong những nghĩa trang được xây dựng từ năm 1984, với 786 phần mộ liệt sĩ, trong đó có 396 phần mộ chưa xác định thông tin. Công tác khai quật, lấy mẫu sinh phẩm tại nghĩa trang đã được tiến hành cùng với việc tu bổ, chỉnh trang lại các phần mộ liệt sĩ. Qua công tác khai quật, toàn bộ 396 phần mộ liệt sĩ chưa xác định thông tin đã được lấy mẫu kiểm tra chất lượng để giám định ADN. Ông Nguyễn Văn Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Tư Nghĩa cho biết, việc lấy mẫu ADN xác định lại danh tính cho liệt sĩ là việc làm vô cùng ý nghĩa, giúp các gia đình tìm được thân nhân và trả lại tên cho các liệt sĩ.

Tỉnh Quảng Ngãi đã phối hợp với Cục Người có công, Bộ Nội vụ và Viện Pháp y Quốc gia tiến hành khai quật, lấy mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để xác định gen các liệt sĩ chưa xác định danh tính. Năm 2024, tỉnh đã tiến hành khai quật gần 1.100 mộ liệt sĩ đang được chôn cất ở các nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn tỉnh mà chưa xác định danh tính.

Là người trực tiếp thu thập các mẫu sinh phẩm ở Nghĩa trang xã Nghĩa Thắng, bà Chu Thị Thủy, Giám định viên, Viện Pháp y Quốc gia cho biết, chất lượng các hài cốt được khai quật tại Nghĩa trang xã Nghĩa Thắng đủ điều kiện để giám định ADN chiếm tỷ lệ khoảng 50% đến trên 50% bộ hài cốt được lấy mẫu.

Từ năm 2021 đến tháng 3/2025, Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi đã phối hợp lấy 96 mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để giám định ADN, kết quả, 3 liệt sĩ được xác định có quan hệ huyết thống theo dòng mẹ. Tỉnh Quảng Ngãi cũng đã phối hợp với Cục Người có công và Viện Pháp y quốc gia khai quật hơn 2.000 mộ liệt sĩ chưa xác định được danh tính tại 19 Nghĩa trang trong tỉnh, lấy mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để giám định ADN.

Trung tá Hồ Viết Ba, Trưởng ban chính sách, Phòng chính trị, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Ngãi cho biết, thực hiện công tác số hóa trong công tác kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm quy tập liệt sĩ thời gian qua, Ban chính sách triển khai toàn diện, đồng bộ và đạt hiệu quả thiết thực.

Tỉnh Quảng Ngãi là chiến trường rất ác liệt trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, tổng số liệt sĩ hy sinh trên địa bàn tỉnh là hơn 37.000. Đến nay đã tìm kiếm quy tập được hơn 34.000 liệt sĩ; số chưa tìm kiếm được là hơn 2.700 liệt sĩ. Đồng thời có gần 1.000 liệt sĩ là con em tỉnh Quảng Ngãi hy sinh trên địa bàn tỉnh khác và làm nhiệm vụ quốc tế tại Lào, Campuchia.

Những năm qua, Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Quảng Ngãi triển khai nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính liệt sĩ còn thiếu thông tin. Bên cạnh công tác quy tập, Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục phối hợp Cục người có công để lấy mẫu gen (ADN) để xác định danh tính những phần mộ liệt sĩ còn thiếu thông tin.

Ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi cho biết, sau sắp xếp, vẫn xác định đây là nhiệm vụ quan trọng phải tiếp tục thực hiện. Sẽ tập trung xác định thông tin mộ liệt sĩ hiện nay còn thiếu thông tin kết hợp với việc xây dựng Đề án tổng thể sửa chữa, nâng cấp mộ liệt sĩ kết hợp qua đó thực hiện xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.

Làm Mẹ Đơn Thân: Lựa Chọn Cá Nhân, Cần Sự Thấu Hiểu Và Sẻ Chia

Trong xã hội hiện đại, việc làm mẹ đơn thân không còn là một điều gì đó xa lạ. Nhiều phụ nữ chọn con đường này không phải vì thiếu thốn điều gì, mà bởi họ có quyền quyết định số phận và hạnh phúc của chính mình. Họ sống thật với bản thân, mạnh mẽ trong lựa chọn và yêu thương con bằng chính trái tim mình.

Chị Nguyễn Thanh Linh, 39 tuổi, vừa trải qua sinh nhật đặc biệt nhất trong đời, sinh nhật đầu tiên bên cạnh cô con gái bé bỏng 6 tháng tuổi. Không chồng, không đám cưới nhưng trong căn nhà nhỏ, tiếng con trẻ mỗi sáng là thanh âm hạnh phúc trọn vẹn nhất chị từng có. Chị Linh tâm sự rằng chị từng chuẩn bị làm đám cưới, từng có một mối quan hệ tưởng như là mãi mãi nhưng rồi không thành. Một ngày chị nhận ra điều mình khao khát là được làm mẹ và nuôi dưỡng con bằng tất cả tình thương của mình.

Chị Lê Tuyết Hà, 33 tuổi, cũng làm mẹ sau một cuộc tình dang dở. Khi biết mình mang thai cũng là lúc mối tình ấy tan vỡ. Ở ranh giới mong manh giữa giữ và buông, giữa nỗi sợ hãi và bản năng làm mẹ, chị đã chọn giữ con. Chị Hà cho biết rằng khi biết mình mang thai hơn 2 tháng, anh ấy rời đi. Nhiều người khuyên chị nên bỏ, vì tương lai, vì danh dự. Nhưng ngay khoảnh khắc đó, chị nhận ra con không có lỗi gì để phải trả giá vì sự vắng mặt của người cha.

Chị Trần Mỹ Duyên, 42 tuổi, đã trải qua nhiều mối quan hệ mà không kết hôn. Chị nói chị đủ yêu thương bản thân để không cần đợi một người đàn ông đến ‘cho phép’ mình làm mẹ. Khi quyết định thụ tinh nhân tạo, nhiều người hỏi sao đến tuổi này còn dại dột như vậy nhưng chị chưa bao giờ cảm thấy mình tỉnh táo đến thế. Chị có công việc ổn định, gia đình yêu thương, bạn bè đồng hành và hơn hết, chị biết mình có thể mang đến một tuổi thơ hạnh phúc cho đứa trẻ mà chị yêu thương ngay cả trước khi nó ra đời.

Những câu chuyện của chị Linh, chị Hà hay chị Duyên không còn xa lạ trong một xã hội đang dần cởi mở và thay đổi. Đang ấp ủ ý định làm thụ tinh nhân tạo, chị Châu Ngọc Nga, 29 tuổi, thẳng thắn chia sẻ chị không có ý định yêu đương hay kết hôn. Với công việc ổn định, tài chính vững vàng, chị mong có một đứa con cho riêng mình.

Theo chị Nga, phụ nữ hôm nay không chỉ giữ lửa trong gia đình mà còn có toàn quyền quyết định cuộc đời mình. Khi đủ năng lực, tài chính và yêu thương để nuôi dạy một đứa trẻ, dù không có chồng, họ vẫn là những người mẹ tuyệt vời. Điều xã hội cần không phải là định kiến hay chuẩn mực cứng nhắc, mà là sự thấu hiểu và đồng hành, để bất kỳ ai, dù chọn con đường nào, cũng được sống trọn vẹn với lựa chọn của mình, được yêu thương và tôn trọng.

Thạc sĩ tâm lý Trịnh Hoài An cho rằng việc phụ nữ chủ động làm mẹ đơn thân là lựa chọn cá nhân, xuất phát từ mong muốn được yêu thương và chăm sóc một đứa trẻ. Đây không phải là điều tiêu cực, cũng không nên bị soi xét dưới lăng kính định kiến xã hội. Không ai có quyền đánh giá đúng – sai với lựa chọn của người khác, đặc biệt khi lựa chọn đó không làm tổn thương ai và xuất phát từ trách nhiệm, tình yêu thương.

Theo ông An, xã hội cần thay đổi tư duy, không nên áp đặt những chuẩn mực truyền thống một cách cứng nhắc vào những hoàn cảnh mới. Điều cần nhất là sự bao dung, thấu cảm, để những người mẹ đơn thân không cảm thấy bị cô lập, áp lực mà ngược lại, được tiếp thêm động lực sống tốt, làm mẹ tốt.