Với loạt bất cập, hạn chế từ nội tại của nền kinh tế cùng với bối cảnh thế giới đang có nhiều diễn biến bất lợi, có nhiều vấn đề mới phát sinh chưa có tiền lệ… đang đặt ra thách thức gay gắt đối với nền kinh tế Việt Nam năm 2023. Do đó, thị trường đang kỳ vọng cơ quan quản lý sẽ tìm ra phương hướng để đưa kinh tế Việt Nam vượt qua thách thức.

Chia sẻ tại Diễn đàn kinh tế Việt Nam lần thứ 5 do Ban Kinh tế Trung ương tổ chức, cả nhà điều hành chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ đều khẳng định đã có những kế hoạch, mục tiêu cụ thể cho năm 2023.

Theo ông Nguyễn Đức Chi, Thứ Trưởng Bộ Tài chính, cơ quan này đã có những gói tài khóa khác nhau để ứng biến với diễn biến sắp tới. Cụ thể, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục đề xuất giãn hoãn một số khoản thuế và phí. Trên cơ sở đó sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp vượt qua khó khăn về dòng tiền, về thanh khoản.

“Bộ Tài chính cũng sẽ giảm thuế đất. Đồng thời, duy trì mức sàn thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu. Từ đó, dư địa trong việc điều hành giá cả hàng hoá sẽ nhiều hơn”, ông Chi nói.

Ngoài ra, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cũng cho hay, Bộ Tài chính sẽ cố gắng đảm bảo nguồn lực cho nền kinh tế trên cơ sở tăng thu ngân sách, giảm chi, huy động nguồn lực trong và ngoài nước. Qua đó, đảm bảo tiến độ của các dự án đầu tư công, cũng như các dự án trong việc phục hồi kinh tế.

Về thị trường chứng khoán, Bộ Tài chính sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi để giúp doanh nghiệp minh bạch có thể huy động vốn. Hỗ trợ cho các doanh nghiệp đủ điều kiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng. Từ đó, áp lực lên vốn tín dụng sẽ giảm nhanh.

“Riêng về pháp lý, chúng tôi đã xin ý kiến và đang triển khai nhanh việc sửa đổi Nghị định 65. Tôi tin rằng, niềm tin của nhà đầu tư sẽ được củng cố và thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ nhanh chóng phục hồi”, vị Thứ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Về phía chính sách tiền tệ, ông Phạm Thanh Hà, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho hay, năm 2022, mục tiêu ổn định kinh tế, kiểm soát lạm phát chắc chắn đạt được. Tuy nhiên, số liệu lạm phát toàn phần và lạm phát cơ bản đang có xu hướng tăng và vẫn  tiếp tục tăng trong thời gian tới. Với diễn biến đó, kinh tế Việt Nam quả thật sẽ gặp một số áp lực, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế thế giới chậm lại, một số nước và thị trường chính của Việt Nam có khả năng rơi vào suy thoái.

Theo đó, để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, Ngân hàng Nhà nước phải ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối, đảm bảo thanh khoản hệ thống các tổ chức tín dụng.

Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước sẽ phải điều hành hợp lý và đồng bộ cả lãi suất và tỷ giá, mục tiêu tăng trưởng tín dụng hợp lý với diễn biến thị trường và diễn biến kinh tế vĩ mô. Mặt khác, trong những hoàn cảnh khó khăn, có thể phải có mục tiêu ưu tiên.

Ngoài ra, về đảm bảo an toàn hoạt động của tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước khẳng định mục tiêu ổn định tâm lý người gửi tiền.

Ông Hà cho biết thêm, việc cung ứng vốn cho nền kinh tế, bên cạnh vốn ngoại thì nguồn vốn nội thực chất vẫn đến từ 3 nguồn chính gồm tín dụng ngân hàng, thị trường chứng khoán và đầu tư công. Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục đồng bộ, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khoá và chính sách vĩ mô khác.

Bởi lẽ, ông Hà cho rằng, thị trường tiền tệ, thị trường vốn và thị trường bất động sản có sự liên thông rất chặt với nhau. Nếu thị trường chứng khoán trục trặc sẽ tạo áp lực cho tín dụng ngân hàng, ảnh hưởng tới tâm lý của người gửi tiền. Ngược lại, thanh khoản của tổ chức tín dụng khó khăn cũng ảnh hưởng tới vận hành, sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

“Nhu cầu của nền kinh tế luôn cao. Ngân hàng Nhà nước cố gắng đảm bảo vai trò của nguồn vốn tín dụng. Tuy nhiên cũng cần có sự hỗ trợ từ thị trường vốn và đầu tư công”, ông Hà thẳng thắn nói.

Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 5 do Ban Kinh tế Trung ương tổ chức, một trong những nội dung được nhắc đến nhiều nhất đó là vấn đề về thị trường trái phiếu doanh nghiệp thời gian qua.

Theo ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang khá khó khăn. Lượng trái phiếu phát hành mới gần như bị đóng băng trong 2 tháng gần nhất với giá trị lần lượt chỉ ở mức 6,8 nghìn tỷ đồng và 1,8 nghìn tỷ đồng.

Trái lại, vì lo lắng pháp lý, giá trị mua lại trái phiếu doanh nghiệp lại tăng mạnh. Tổng khối lượng trái phiếu mua lại lũy kế từ đầu năm đến 25/11/2022 đạt 161.656 tỷ đồng, tăng 14,1% so với cả năm 2021.

Ông Thuân cho rằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang phải đối mặt với hàng loạt rủi ro. Điển hình nhất là việc tâm lý nhà đầu tư tiếp tục tiêu cực ảnh hưởng đến thị trường tài chính bởi loạt sự kiện vi phạm trái phiếu.

Ngoài ra, doanh nghiệp phát hành, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản đang chịu áp lực đáo hạn, mua lại trước hạn lớn. Điều này khiến nghĩa vụ nợ trái phiếu cũng như nợ xấu ngân hàng dễ dàng bị vi phạm. Hơn nữa, với môi trường lãi suất cao và các kênh vốn bị thắt chặt, đầu tư khối tư nhân liên tục giảm sút.

Để giải quyết các vấn đề và hướng tới khôi phục thị trường trái phiếu doanh nghiệp, ông Thuân đã đưa ra 4 giải pháp ngắn hạn, cấp thiết.

Thứ nhất, có liệu pháp riêng cho các nhà phát hành có rủi ro cao. Trong đó, cơ quan quản lý tích cực rà soát, đánh giá, phân loại xác định cụ thể nhà phát hành có rủi ro cao. Khu trú các doanh nghiệp yếu và sở hữu bởi nhiều nhà đầu tư cá nhân nhằm đưa ra phương án ổn định tâm lý.

Thứ hai, nhóm doanh nghiệp yếu phải chuẩn bị phương án hoặc tự tái cấu trúc nợ sớm nhất có thể. Riêng với trường hợp vi phạm cần đẩy nhanh hoàn thiện thủ tục và quyết toán nghĩa vụ nợ. Muốn làm được điều này, vai trò của tòa án nên cần phát huy hơn nữa.

Thứ ba, nếu trái phiếu được bảo lãnh bởi ngân hàng, các quy định về nhà đầu tư chuyên nghiệp có thể hoãn lại. Cơ quan quản lý nên theo hướng thoáng hơn, tức không hạn chế mục đích sử dụng vốn theo chương trình dự án và bỏ yêu cầu kiểm toán mục đích sử dụng vốn.

Thứ tư, đẩy nhanh quá trình phê duyệt trái phiếu phát hành ra đại chúng khi hồ sơ doanh nghiệp đáp ứng điều kiện. Đồng thời, nhà phát hành muốn giải quyết hồ sơ nhanh cũng nên thuộc nhóm doanh nghiệp niêm yết, có xếp hạng tín nhiệm ở mức cao, áp dụng nhiều cơ chế hậu kiểm lớn.

“Đây là các giải pháp trong ngắn hạn. Còn về trung và dài hạn, tôi cho rằng Nghị quyết 65 đã giải quyết được cơ bản các vấn đề của thị trường. Mặt khác, Nghị quyết 65 cũng đã đi đúng hướng theo quy chuẩn quốc tế”, ông Thuân chia sẻ.

Đồng tình với ý kiến trên, nhưng ông Cấn Văn Lực bổ sung thêm, về lâu dài, cơ quan quản lý phải tăng cường củng cố niềm tin của nhà đầu tư, tăng cường giáo dục tài chính. Mặt khác, đội ngũ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp cần được phát triển mạnh hơn. Trong đó, cần đặc biệt chú trọng đến việc thu hút các quỹ đầu tư nước ngoài và phát triển các quỹ đầu tư, nhà đầu tư tổ chức trong nước (gồm cả công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư mở, quỹ hưu trí…).

“Các tổ chức này có đủ nguồn lực cũng như kiến thức tài chính để có thể phân tích thị trường một cách chính xác hơn, từ đó đưa ra các quyết định dựa trên những căn cứ khoa học”, ông Lực nói.

Sau khi nghe các kiến nghị, giải pháp, ông Nguyễn Đức Chi, Thứ trưởng Bộ Tài chính nhìn nhận để thị trường phát triển đúng nghĩa thì cần sự đồng lòng của tất cả các chủ thể tham gia. Tuy nhiên, trách nhiệm quan trọng hơn cả phải thuộc về các doanh nghiệp phát hành.

“Thị trường đang thiếu đi niềm tin vào các tổ chức phát hành. Do đó, bản thân doanh nghiệp phát hành có thể không cần minh bạch với thị trường nhưng cần minh bạch với nhà đầu tư. Để làm được vậy thì họ phải tự thuê kiểm toán độc lập, phải xếp hạng tín nhiệm… Khi niềm tin trở lại thì thị trường cũng tự khôi phục”, ông Chi nhấn mạnh.

Về trách nhiệm của cơ quan quản lý, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tăng cường thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời tới công chúng đầu tư để ổn định tâm lý thị trường, giúp các doanh nghiệp, nhà đầu tư an tâm tham gia huy động và đầu tư trên thị trường vốn… Đồng thời, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đang chỉ đạo các bên liên quan chuẩn bị nền tảng giao dịch trái phiếu doanh nghiệp chào bán riêng lẻ nhằm phát triển một thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp thứ cấp minh bạch, an toàn, tăng cường khả năng quản lý, giám sát, giảm thiểu rủi ro.

Bộ Tài chính vừa có công văn số 13234/BTC-VP gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Vụ Tài chính ngân hàng, Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam thông báo ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức phớc triển khai công điện số 1163/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Theo đó, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc giao các đơn vị phối hợp với Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ khẩn trương hoàn thiện, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 65/2022/NĐ-CP về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phù hợp với tình hình thực tiễn, chống tiêu cực, lợi dụng trục lợi chính sách, bảo đảm thị trường hoạt động công khai, minh bạch, hiệu quả, an toàn và phát triển bền vững.

Đồng thời, “nghiên cứu, tham mưu các biện pháp hiệu quả để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của nhà đầu tư theo đúng quy định pháp luật”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Cùng với đó, tham mưu, dự thảo công văn gửi Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các tổ chức tín dụng có phát hành trái phiếu doanh nghiệp cần thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trả nợ trái phiếu.

Chủ động thông tin tuyên truyền về tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp, phổ biến chính sách mới và cảnh báo về những rủi ro trên thị trường.

Tiếp tục nghiên cứu các chính sách yêu cầu tổ chức phát hành định kỳ công bố, công khai minh bạch việc huy động và sử dụng tiền phát hành trái phiếu doanh nghiệp, tăng cường khả năng giám sát nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của nhà đầu tư.

Bộ trưởng cũng yêu cầu các đơn vị tiếp tục làm việc với các doanh nghiệp phát hành trái phiếu lớn cũng như doanh nghiệp có khối lượng trái phiếu sắp đáo hạn lớn, đề nghị cần có kế hoạch, giải pháp cụ thể chủ động thanh toán cho nhà đầu tư.

“Các tổ chức phát hành nghiêm túc thực hiện nghĩa vụ trả nợ trái phiếu, trường hợp có khó khăn cần chủ động đàm phán với nhà đầu tư qua các hình thức như gia hạn, điều chỉnh lãi suất, hoán đổi tài sản, hạ giá sản phẩm…”, Bộ trưởng yêu cầu.

Bên cạnh đó, tổ chức làm việc, yêu cầu các công ty chứng khoán rà soát toàn diện hoạt động kinh doanh, môi giới, phân phối, bảo lãnh, tư vấn phát hành trái phiếu doanh nghiệp thời gian qua có nguy cơ ảnh hưởng tới chỉ tiêu an toàn tài chính của công ty và tính ổn định của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty có hình thức cam kết như bảo lãnh, mua lại trái phiếu…

Bộ trưởng cũng yêu cầu đẩy mạnh hơn nữa việc phát hành, chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng; khẩn trương hoàn thiện, vận hành hệ thống giao dịch tập trung trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ đảm bảo minh bạch, đúng quy định của pháp luật.

#box1671183980529{background-color:#c8dcc8}

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc “Tổng kết công tác tài chính – ngân sách nhà nước năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023”  chiều ngày 19/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, đánh giá ngành tài chính năm nay có rất nhiều điểm sáng, chỉ có một vài điểm mờ, đây là điểm đáng mừng trong điều kiện nhiều khó khăn.

DỒN DẬP SỨC ÉP NHƯNG VẪN NHIỀU “ĐIỂM SÁNG”

Theo Thủ tướng, nhìn lại năm 2022 cho thấy rất nhiều khó khăn, thách thức bởi Việt Nam đang trong quá trình hồi phục, khắc phục hậu quả sau đại dịch Covid-19. Những khó khăn bồi thêm do những vấn đề từ cạnh tranh địa chính trị, cạnh tranh chiến lược, ảnh hưởng đến an ninh lương lương thực, an ninh năng lượng, an ninh thông tin; các vấn đề tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, thiên tai.

Trong khi đó, Việt Nam là một nước đang phát triển và nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi nên phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc, do đó, cần vừa làm, vừa rút kinh nghiệm với tinh thần không cầu toàn, không nóng vội.

Hơn nữa, quy mô nền kinh tế nước ta còn đang khiêm tốn, khoảng 400 tỷ USD trong khi độ mở rất lớn, gần 200% GDP, khi kim ngạch xuất nhập khẩu đến ngày 15/12 vừa qua đã chính thức cán mốc 700 tỷ USD.

“Trong khi sức chống chịu và cạnh tranh của nền kinh tế có hạn nên chỉ một tác động, diễn biến nhỏ bên ngoài có thể gây tác động lớn bên trong như: vấn đề xăng dầu, vật liệu, giá cả, lãi suất của các nước, tỷ giá, nhất là các đồng ngoại tệ mạnh tác động ngay đến Việt Nam”, Thủ tướng nêu rõ.

Trong điều kiện khó khăn như vậy nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, sự vào cuộc của nhân dân, của doanh nghiệp và sự ủng hộ bạn bè của quốc tế, nền kinh tế Việt Nam đạt được nhiều điểm tích cực như kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát kiểm soát dưới 4%, tăng trưởng GDP khoảng 8%…

Nhấn mạnh giá cả ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân, Thủ tướng cho hay giá cả giá thấp, vừa phải mới giúp đời sống của nhân dân dễ chịu hơn.

Do đó, “Nhà nước phải bù lỗ một số vấn đề và can thiệp vào giá cả ở mức vừa phải, để đảm bảo đời sống nhân dân được ấm no, hạnh phúc. Chẳng hạn, giá điện 3 năm nay chưa tăng giá, chưa phù hợp với quy luật thị trường nhưng rõ ràng, chính sách của Đảng và Nhà nước là không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, không hy sinh bảo vệ môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần”, Thủ tướng nói.

5 BÀI HỌC ĐÁNG NHỚ

Tổng kết và rút ra 5 bài học, định hướng để ngành tài chính đưa ra được mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, đúng, trúng, có khả thi và hiệu quả khi triển khai nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước năm 2023, Thủ tướng chỉ rõ, một là, sự đoàn kết, kỷ cương, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các bộ, ngành, địa phương.

Hai là, theo dõi sát tình hình để phân tích, xem xét liên quan đến chức năng nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi đơn vị, trên cơ sở đó có phản ứng chính sách cho phù hợp.

Nhớ lại thời điểm tổng kết ngành tài chính năm 2021, Thủ tướng cho hay tình hình rất khả quan vì kiểm soát được dịch bệnh là thành công lớn nhưng đến tháng 2 xảy ra xung đột Nga – Ukraine tác động đến tất cả các ngành, các cấp, tất cả các lĩnh vực vì độ mở nền kinh tế Việt Nam lớn, không thể đứng ngoài. Do đó, phải phản ứng chính sách cho nhanh, nhạy, kịp thời và hiệu quả.

Ba là,kết hợp hài hòa, hiệu quả giữa chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ và các chính sách khác như: chính sách tiền lương, chính sách về lao động… trong điều hành kinh tế vĩ mô.

Theo đó, chính sách tài khoá phải mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm và hiệu quả, trong đó, các vấn đề quan trọng như cân đối thu – chi, phí, lệ phí, đầu tư công, quản lý nợ công, quản lý nợ Chính phủ, bội chi…

Bốn là, chuyển đổi số vô cùng quan trọng vì đây là một xu thế khách quan.

Trong chuyến công tác tại Brussels, Vương quốc Bỉ vừa qua, Thủ tướng cho biết 36 quốc gia ngồi họp với nhau, không một nước nào không nhắc đến chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn.

Do đó, phải mạnh mẽ chuyển đổi số trong ngành tài chính, để bớt chi phí, thủ tục hành chính và giảm phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Chẳng hạn, “với ngành hải quan, chuyển đổi số đi trước, đi sớm, cố gắng 2 năm nữa triển khai hải quan thông minh như các nước tiên tiến, vừa chống buôn lậu, vừa kiểm soát được tình hình và nắm được số liệu ngay lập tức, không gian lận, không tô hồng, bôi đen”, Thủ tướng gợi ý.

Năm là,nắm chắc tình hình để điều chỉnh việc chính sách và xây dựng thể chế.

Đối với công tác hoàn thiện thể chế, theo người đứng đầu Chính phủ, cuộc sống luôn luôn vận động, do đó, cần phải nắm chắc tình hình để điều chỉnh chính sách, xây dựng thể chế cho phù hợp.

“Liên quan một số nghị định điều chỉnh giá xăng dầu, trái phiếu doanh nghiệp… do trước đây xây dựng chính sách chưa có nhiều kinh nghiệm, có những sơ hở nhưng các cơ quan phát hiện chưa kịp thời, chưa cương quyết xử lý nên để lại hậu quả lớn”, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ.

Thời gian qua, các cơ quan chức năng đã mạnh tay xử lý các loại không lành mạnh, không an toàn, không công khai, minh bạch, gồm những doanh nghiệp đánh bóng thông tin để lên thị trường chứng khoán, kêu gọi người nhà mua – bán cổ phiếu, gây nhiễu loạn thị trường.

Hay khâu phát hành trái phiếu không có tài sản đảm bảo, không tuyên truyền tốt về vấn đề lãi suất càng cao rủi ro càng lớn, người dân không hiểu được vấn đề.

4 MỤC TIÊU BAO TRÙM VÀ XUYÊN SUỐT

Theo Thủ tướng, trong năm 2023, nền kinh tế sẽ đối diện với rất nhiều khó khăn, thách thức, nhiệm vụ đặt ra đối với ngành tài chính rất nặng nề. Do đó, Bộ Tài chính cần chủ động, tích cực, bám sát các chỉ đạo để chủ động vào cuộc.

Thủ tướng nhấn mạnh: “Phương châm của năm nay của ngành tài chính là: Đoàn kết, kỷ cương; bản lĩnh, linh hoạt; đổi mới, sáng tạo; kịp thời, hiệu quả”.

Trong bối cảnh nhiệm vụ đặt ra đối với ngành tài chính rất nặng nề, Thủ tướng cũng đề xuất ngành tài chính bám sát 4 mục tiêu bao trùm và xuyên suốt của ngành.

Thứ nhất,toàn ngành phải tập trung nghiên cứu, xây dựng và đưa ra các giải pháp tổ chức thực hiện, đảm bảo tuyệt đối an toàn về an ninh tài chính tiền tệ của quốc gia.

Thứ hai, phải tập trung ưu tiên cho ổn định kinh tế quy mô, đảm bảo các cân đối lớn trong đó có cân đối thu chi, bội thu được là rất tốt; cùng với đó, giảm bội chi, giảm nợ công, giảm nợ Chính phủ.

Thứ ba, phải tăng chi cho đầu tư phát triển. Cần xây dựng cơ chế, chính sách sách huy động mọi nguồn lực trong xã hội, lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư nhân, kích hoạt mọi nguồn lực trong xã hội cho phát triển.

Thứ tư,theo dõi, kiểm soát giá cả, thị trường, nhất là những mặt hàng thiết yếu của người dân vào dịp Tết, để không tăng giá, ổn định và nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho nhân dân.

#box1671454716397{background-color:#c8dcc8}

Cục Đường bộ Việt Nam, Bộ Giao thông vận tải đề nghị xem xét một số chính sách, giải pháp tạo sự hấp dẫn cho các dự án giao thông đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).

CẦN 900.000 TỶ PHÁT TRIỂN ĐƯỜNG BỘ

Ông Nguyễn Xuân Cường, Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, cho biết để thực hiện quy hoạch, Chính phủ đã có nhiều giải pháp về cơ chế, chính sách; phát triển nguồn nhân lực; môi trường, khoa học và công nghệ; liên kết, hợp tác phát triển…

Trong đó, giải pháp huy động và phân bố vốn đầu tư là quan trọng và đưa ra mục tiêu tập trung kêu gọi mọi nguồn lực để đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông hàng năm đạt 3,5 – 4,5% GDP.

Trước đó, theo thống kê, tổng nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng giao thông đường bộ giai đoạn 2011 – 2020 chỉ đạt khoảng 2,18% GDP.

Theo Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, với nhu cầu vốn đầu tư cho mạng lưới đường bộ đến năm 2030 khoảng 900.000 tỷ đồng, trong đó cho các dự án đường bộ cao tốc khoảng 728.000 tỷ đồng.

Riêng giai đoạn 2021 – 2025 khoảng 400.000 tỷ đồng và giai đoạn 2026 – 2030 dự kiến khoảng 328.000 tỷ đồng, đã bao gồm vốn cho các dự án chuyển tiếp giai đoạn 2021 – 2025.

Do đó, “việc kêu gọi các nguồn vốn khác để đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông là hết sức cần thiết và cần có cơ chế, các giải pháp đột phá để thu hút nguồn vốn đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ”, Cục trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định.

6 GIẢI PHÁP ĐỘT PHÁ HÚT VỐN

Cục trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, sau khi rà soát, ngoài các giải pháp đã nêu, Cục Đường bộ Việt Nam đã kiến nghị Bộ Giao thông vận tải xem xét một số chính sách, giải pháp đột phá nhằm huy động nguồn vốn và tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trong thời gian tới.

Thứ nhất, đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ có nhu cầu vốn lớn, lợi nhuận không cao, thời gian hoàn vốn kéo dài. Do đó, Cục này đề nghị xem xét một số chính sách, giải pháp tạo sự hấp dẫn cho các dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Thứ hai, để các nhà đầu tư trong và ngoài nước có thể huy động rộng rãi mọi nguồn vốn trong xã hội khi thực hiện dự án, Cục Đường bộ kiến nghị xem xét cho phép các tổ chức tín dụng được cho vay vượt khung quy định của Ngân hàng Nhà nước, đối với các dự án trọng điểm quốc gia được Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Đồng thời, cho phép nhà đầu tư huy động vốn từ các quỹ như hưu trí, thất nghiệp, bảo hiểm xã hội… để đa dạng nguồn vốn. Bên cạnh đó, cho phép nhà đầu tư phát hành trái phiếu công trình, huy động vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài…

Tạo điều kiện cho nhà đầu tư tiếp cận với các tổ chức tín dụng nước ngoài vay vốn với lãi suất ưu đãi để đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức PPP

Thứ ba, để nguồn vốn ngân sách nhà nước đầu tư hiệu quả, có vai trò dẫn dắt, định hướng đầu tư cho mạng lưới đường bộ, Cục Đường bộ kiến nghị xem xét ưu tiên bố trí vốn ngân sách nhà nước đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, trong đó tập trung cho các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia.

Cục Đường bộ Việt Nam kiến nghị cho phép kết hợp giữa nguồn vốn ngân sách nhà nước Trung ương và địa phương đầu tư cho các địa phương có điều kiện về nguồn lực tham gia đầu tư cao tốc, quốc lộ trên địa bàn, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của địa phương.

Thứ tư, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư để đẩy nhanh tiến độ, rút ngắn thời gian thực hiện dự án.

Đẩy nhanh lộ trình thực hiện quy hoạch khi có đủ nguồn lực. Trường hợp huy động  được nguồn lực, cho phép triển khai sớm hơn đối với các dự án đã có trong quy hoạch, không phụ thuộc thời kỳ quy hoạch.

Huy động, sử dùng vốn viện trợ để lập dự án tiền khả thi, dự án khả thi đối với các dự án kêu gọi đầu tư để đẩy nhanh công tác chuẩn bị đầu tư.

Thứ năm, phân cấp, phân quyền mạnh cho địa phương có đủ năng lực, kinh nghiệm quản lý đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, quy định rõ trách nhiệm của địa phương về công tác đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ.

Cục Đường bộ kiến nghị: “Giao địa phương là cơ quan chủ quản để đầu tư các tuyến đường bộ quan trọng, đặc biệt là các tuyến cao tốc, để địa phương tổ chức thực hiện đầu tư, khơi dậy tính chủ động, khai thác tiềm năng, lợi thế sẵn có của địa phương trong đầu tư, phát triển đường bộ cao tốc từ thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng, kiểm soát nguồn vật liệu, bảo vệ môi trường, an ninh trật tự góp phần đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng”.

Thứ sáu, hoàn thiện thể chế, chính sách đột phá trong đó ban hành Luật Giao thông đường bộ sửa đổi, trong đó giao cho địa phương được tham gia đầu tư các tuyến quốc lộ, cao tốc trên địa bàn; phân quyền địa phương quản lý hạ tầng giao thông đô thị.

Điều chỉnh Luật Ngân sách nhà nước theo hướng mở rộng phạm vi thu – chi ngân sách địa phương tạo điều kiện để địa phương có nguồn lực đầu tư, quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh, nhằm linh hoạt trong việc sử dụng ngân sách Trung ương và địa phương.