Chợ nổi Cái Răng, một biểu tượng văn hóa đặc trưng của miền Tây Nam Bộ, vừa được tạp chí du lịch Travel+Leisure Asia vinh danh vào vị trí thứ 7 trong danh sách ’10 khu chợ ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới’. Sự công nhận này không chỉ phản ánh giá trị của văn hóa ẩm thực sông nước đặc sắc mà còn khẳng định sự tồn tại của một nét sinh hoạt độc đáo ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy văn hóa chợ nổi đang dần mai một.

Trước đây, chợ nổi không chỉ đơn thuần là nơi trao đổi hàng hóa mà còn là không gian văn hóa sống động, thể hiện bản sắc của một vùng đất ‘trên bến dưới thuyền’. Ở đó, mỗi chiếc ghe là một ‘gian hàng’, mỗi thương hồ là một phần không thể thiếu của cộng đồng cư dân sông nước. Nhưng hiện tại, hầu hết các chợ nổi chỉ còn tồn tại như những điểm tham quan du lịch, với số lượng ghe thuyền ngày càng giảm.

Chợ nổi Cái Răng, được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2016, hiện chỉ còn chưa đầy 250 ghe buôn, giảm đáng kể so với hơn 500 ghe trước đây. Tương tự, các chợ nổi khác như Cái Bè, Ngã Năm, Ngã Bảy hay Long Xuyên cũng đang đối mặt với tình trạng thưa vắng bóng thương hồ. Nhiều chiếc ghe chỉ còn bán nước hoặc phục vụ khách du lịch, khiến cho không gian văn hóa đặc trưng này dần mất đi sức sống.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là việc xây dựng bờ kè ở nhiều địa phương để chống sạt lở, khiến ghe thuyền khó cập bến. Điều này vô tình cắt đứt dòng giao thương truyền thống, đẩy nhiều thương hồ buộc phải rời ghe, bỏ nghề mưu sinh đã gắn bó hàng chục năm. Chi phí xăng dầu tăng cao, không có nơi neo đậu ổn định, thiếu người kế tục và thiếu khách mua thực sự cũng là những khó khăn mà các thương hồ đang đối mặt.

Các chuyên gia nhận định rằng, để bảo tồn chợ nổi, không chỉ cần đầu tư hình thức cho du lịch mà còn phải tìm cách khôi phục sinh kế bền vững cho thương hồ. Nếu không còn thương hồ, chợ nổi sẽ chỉ còn là một hình thức trình diễn, thiếu đi sức sống từ cộng đồng. Một số giải pháp đã được đề xuất như quy hoạch lại chợ nổi theo hướng ‘phố chợ trên sông’, hỗ trợ chi phí neo đậu và nhiên liệu để giúp người buôn ghe duy trì sinh kế.

Một hướng đi khả thi được thể hiện qua bài học từ Thái Lan, nơi họ đã thành công trong việc dàn dựng không gian văn hóa sống động dù không có chợ nổi tự nhiên. Để cải thiện thực trạng, Viện CISED đã đề xuất một mô hình phát triển tích hợp trong dự thảo Đề án bảo tồn Chợ nổi Cái Răng đến năm 2030. Mô hình này bao gồm khu vực kinh doanh thương mại dịch vụ, trưng bày các sản phẩm OCOP, nông sản, khu vực biểu diễn nghệ thuật và khu vực vựa của thương hồ.

Lòng giữ gìn bản sắc văn hóa của chợ nổi không chỉ là giữ lại những giá trị truyền thống mà còn là đảm bảo sinh kế bền vững cho những người đã gắn bó với nghề này hàng chục năm. Giữ được thương hồ, tức là giữ được nhịp sống ghe thuyền, giữ được văn hóa và giữ được chính linh hồn của miền sông nước phương Nam.

Du lịch MICE – chìa khóa để hút khách cao cấp đến Hà Nội

Du lịch MICE (du lịch kết hợp hội nghị, hội thảo, sự kiện…) được đánh giá là sản phẩm tạo nguồn thu lớn cho ngành du lịch. Tuy nhiên, để loại hình du lịch này thực sự phát huy tiềm năng hút khách cao cấp, đòi hỏi Hà Nội cần có chính sách kêu gọi đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng, đổi mới và nâng cấp tour.

Hà Nội – điểm đến giàu tiềm năng

Tại Diễn đàn du lịch MICE TP Hà Nội do Sở Du lịch Hà Nội vừa tổ chức, các chuyên gia du lịch có chung đánh giá, Hà Nội là mảnh đất ngàn năm văn hiến với nhiều di sản văn hóa, nên có nhiều tiềm năng phát triển du lịch văn hóa, làng nghề, nghỉ dưỡng, trải nghiệm…. Là trung tâm của miền Bắc, giao thông kết nối từ Hà Nội đến các tỉnh, thành trong cả nước tương đối thuận tiện. Hiện Hà Nội sở hữu nhiều công trình giao thông hiện đại phục vụ nhu cầu di chuyển của du khách.

Thông tin từ Sở Du lịch Hà Nội, hiện trên địa bàn TP có 3.761 cơ sở lưu trú với hơn 71.000 phòng, trong đó có 85 khách sạn, khu căn hộ trong thời hạn xếp hạng từ 1-5 sao với tổng số 11.965 phòng. Giám đốc Điều hành khách sạn Hà Nội Daewoo Erwin R. Popov thông tin, việc du lịch Hà Nội sở hữu nhiều cơ sở lưu trú cao cấp và các dịch vụ chất lượng là điều kiện để đón những đoàn khách lớn đến tổ chức MICE.

Hiện trong cơ cấu kinh doanh của khách sạn Hà Nội Daewoo, du lịch MICE luôn được coi trọng bởi loại hình du lịch đóng góp 50% doanh thu của khách sạn. Theo Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Thế Bình, du lịch MICE phục vụ đối tượng khách cao cấp, thường là những khách doanh nhân, thương gia, mang lại doanh thu cao gấp 4 đến 6 lần so với những đối tượng khách khác.

Hà Nội với vị thế là trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế của cả nước, có nhiều điểm tham quan, di tích, danh lam thắng cảnh nổi tiếng, các khu nghỉ dưỡng cao cấp. Chính vì vậy, Hà Nội có thể phát triển dòng sản phẩm du lịch MICE trở thành thế mạnh của du lịch Thủ đô.

Tháo gỡ điểm nghẽn

Mặc dù được nhìn nhận có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch MICE, nhưng đến nay loại hình du lịch này vẫn chưa trở thành sản phẩm chủ lực của Hà Nội. Nguyên nhân là còn nhiều điểm nghẽn trong quá trình đầu tư khai thác tour cần tháo gỡ.

Phản ánh những khó khăn trong quá trình tổ chức các tour du lịch MICE, Giám đốc Công ty Du lịch AZA Nguyễn Tiến Đạt cho biết, mặc dù Hà Nội có các khách sạn 5 sao, các khu resort ở ngoại thành, song sức chứa vẫn khá khiêm tốn. Tương tự, Phó Chủ tịch Liên Chi hội Lữ hành Việt Nam Phùng Quang Thắng cho rằng, Hà Nội đang thiếu những nơi tổ chức sự kiện có quy mô lớn, đồng bộ về dịch vụ.

Để tháo gỡ những điểm nghẽn cho du lịch MICE Hà Nội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, trong thời gian tới Hà Nội cần có chính sách thúc đẩy du lịch MICE phát triển mạnh mẽ. Cụ thể, TP Hà Nội cần có quy hoạch tổng thể, đầu tư xứng tầm cho loại hình này, gắn du lịch MICE với giá trị văn hóa Thủ đô từ đó tạo nên sản phẩm đặc thù.

Tương tự, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Thăng Long Nguyễn Phúc Long thẳng thắn chia sẻ, mặc dù Hà Nội có nét văn hoá, địa điểm sinh thái du lịch rất đẹp nhưng đang thiếu những dự án quy mô lớn hoạt động theo mô hình du lịch MICE.

Hiến kế để du lịch Hà Nội thu hút khách du lịch MICE, Chủ tịch Câu lạc bộ du lịch MICE Việt Nam Nguyễn Anh Đức cho rằng, những DN làm du lịch MICE thay vì chỉ tổ chức hội thảo, hội nghị nên gia tăng giá trị cho loại hình này. Đây là cách để tiếp tục phát triển và khẳng định vị thế của du lịch MICE tại Hà Nội, cũng như quảng bá du lịch Hà Nội đến với bạn bè quốc tế. Để biết thêm thông tin về du lịch MICE tại Hà Nội, vui lòng truy cập trang web của Sở Du lịch Hà Nội để có thêm thông tin.