Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang biến động với những thách thức lớn từ dòng vốn đầu tư dịch chuyển, áp lực thuế quan và tỷ giá, Việt Nam đang đứng trước những cơ hội và thách thức đan xen. TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), đã chia sẻ về những thách thức và cơ hội mà Việt Nam đang đối mặt.
Theo TS. Lực, kinh tế toàn cầu dự báo tăng trưởng 2,3% vào năm 2025, giảm 0,5 điểm phần trăm so với mức 2,8% của năm 2024, do các yếu tố địa chính trị và chiến tranh thương mại. Tại Mỹ, tăng trưởng kinh tế đã đạt 2,8% vào năm ngoái nhưng chỉ còn 1,4% vào năm nay, trong khi Trung Quốc dự kiến đạt 4,5%, thấp hơn mục tiêu 5% của Chính phủ nước này.
Trong nước, nền kinh tế cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn. Tỷ giá đang chịu nhiều áp lực do lãi suất tiền đồng giảm mạnh, trong khi Fed vẫn giữ nguyên lãi suất đồng USD kể từ đầu năm. Đồng Việt Nam đã mất giá khoảng 2,4% so với USD tính đến ngày 11/7/2025. Tuy nhiên, TS. Lực dự báo cả năm VND chỉ mất giá 3-4%, mức chấp nhận được trong bối cảnh hiện nay.
Về lãi suất, TS. Lực cho rằng lãi suất huy động cần duy trì ở mức 5%, cao hơn lạm phát 4%, để khuyến khích người dân gửi tiền vào ngân hàng. Nếu lãi suất quá thấp, dòng tiền sẽ chuyển sang các kênh đầu tư khác như chứng khoán, bất động sản hay tài sản số.
Ngoài ra, TS. Lực cũng chỉ ra rằng thủ tục hành chính phức tạp đang làm tăng chi phí logistics và gây áp lực lớn cho doanh nghiệp. Báo cáo của Mỹ cho thấy Việt Nam còn 24 rào cản hành chính trong 9 lĩnh vực, cản trở đầu tư nước ngoài và xuất khẩu.
Một thách thức lớn khác đến từ chính sách thuế quan của Mỹ có thể tác động tiêu cực tới hoạt động xuất khẩu của Việt Nam và làm giảm tăng trưởng kinh tế. Tác động từ thuế quan không chỉ trực tiếp mà còn gián tiếp, khiến nhà đầu tư trì hoãn quyết định do tâm lý lo ngại rủi ro, ảnh hưởng đến niềm tin thị trường.
Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức, kinh tế Việt Nam vẫn ghi nhận những tín hiệu tích cực. Thị trường chứng khoán tăng 15% từ đầu năm 2025, vượt mức 12% của cả năm 2024. Ba động lực tăng trưởng chính của Việt Nam, gồm xuất khẩu, đầu tư và tiêu dùng, đều đạt kết quả tích cực.
TS. Lực dự báo trong 6 tháng cuối năm, khi Fed có thể cắt giảm lãi suất vào tháng 9 và 12/2025, dòng vốn đầu tư sẽ quay trở lại Việt Nam nhờ tiềm năng tăng trưởng kinh tế 7-8% trong năm nay và 9-10% vào năm 2026.
Đặc biệt, theo TS. Lực, cải cách thể chế đang được đẩy mạnh là một động lực quan trọng, với bốn trụ cột: khoa học công nghệ, hội nhập kinh tế quốc tế, đổi mới thể chế, và phát triển kinh tế nhà nước, y tế, giáo dục. Quốc hội cũng đã thông qua nhiều luật, như Luật Công nghiệp Công nghệ số, công nhận tài sản số, và sửa đổi Hiến pháp trong hai tháng, thể hiện quyết tâm cải cách.
Với những cải cách thể chế mạnh mẽ và tiềm năng tăng trưởng kinh tế cao, Việt Nam có thể tận dụng lợi thế để thu hút đầu tư và thúc đẩy xuất khẩu. Để đạt phát triển bền vững, Chính phủ cần tiếp tục tháo gỡ rào cản hành chính, thúc đẩy đầu tư tư nhân, đa dạng hóa thị trường, đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…