Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực để hiện thực hóa mục tiêu Net Zero vào năm 2050, việc tìm kiếm một mô hình tăng trưởng kinh tế nhanh mà vẫn bền vững đã trở thành một thách thức lớn. Làm thế nào để đất nước không chỉ đạt được tăng trưởng kinh tế mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững và bao trùm, mà không cần sao chép mô hình của phương Tây, là câu hỏi đang được quan tâm. Mới đây, trong một buổi đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp tại Hà Nội vào ngày 31/5, một đề xuất mang tên ‘Nền kinh tế tầm thấp’ – Low Altitude Economy đã được đưa ra, mở ra hy vọng về một hướng đi mới cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.
‘Nền kinh tế tầm thấp’ tập trung vào việc sử dụng không gian dưới 1.000 m so với mặt đất cho các hoạt động kinh tế, bao gồm sử dụng máy bay không người lái (UAV) cho các mục đích như phát triển nông nghiệp, vận chuyển người và hàng hóa, du lịch hàng không, điều trị y tế khẩn cấp, và giao đồ ăn. Nhiều nước trên thế giới đã coi ‘nền kinh tế tầm thấp’ là một động lực mới để phát triển kinh tế.
Ông Nguyễn Thái Việt Huy, một trong những người đề xuất ý tưởng này, cho rằng việc phát triển ‘nền kinh tế tầm thấp’ không chỉ mang lại cơ hội phát triển vượt trội mà còn thể hiện một triết lý phát triển mới. Thay vì đầu tư vào các dự án đòi hỏi hạ tầng và nguồn lực lớn như đô thị bay hay không gian vũ trụ, Việt Nam có thể tập trung vào việc làm chủ vùng không gian gần mặt đất, từ đó kiến tạo một con đường phát triển thực dụng, hiệu quả và bền vững.
Để thúc đẩy ‘nền kinh tế tầm thấp’ tại Việt Nam, ông Trần Thiên Phương đề xuất tập trung vào ba lĩnh vực trọng điểm cần được thí điểm có kiểm soát: Vận tải và dịch vụ hàng không tầm thấp; Nông nghiệp thông minh và giám sát môi trường; Công nghiệp UAV và hệ sinh thái công nghệ liên quan. Việc ưu tiên thí điểm có kiểm soát trong các lĩnh vực này sẽ giúp đánh giá hiệu quả và rủi ro, từ đó mở rộng quy mô và phạm vi ứng dụng.
Song song với việc thí điểm các dự án, để thúc đẩy sự phát triển của ‘nền kinh tế tầm thấp’, một số chính sách đặc thù cũng được đề xuất. Trong đó, việc ban hành khung pháp lý thử nghiệm có kiểm soát cho UAV dân sự tại một số địa phương trọng điểm được coi là cần thiết. Ngoài ra, miễn thuế nhập khẩu linh kiện và phụ kiện UAV cũng sẽ hỗ trợ tích cực cho sự phát triển của ngành công nghiệp này. Đề xuất miễn thuế nhập khẩu sẽ giúp giảm chi phí sản xuất, tăng tính cạnh tranh của các sản phẩm UAV và các thiết bị liên quan trên thị trường quốc tế.
Các chuyên gia cũng kiến nghị Chính phủ ưu tiên ban hành quy định ghi nhãn hàng ‘Made in Vietnam’ và ‘Make in Vietnam’ cho UAV và thiết bị AIoT trong thời gian sớm nhất. Điều này không chỉ giúp tăng cường niềm tin của người tiêu dùng vào sản phẩm nội địa mà còn góp phần quảng bá thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Một thách thức quan trọng khác mà Việt Nam cần giải quyết để phát triển ‘nền kinh tế tầm thấp’ là vấn đề quản lý không phận. Bộ Quốc phòng Việt Nam hiện đang kiểm soát chặt chẽ không phận, và quá trình chuyển đổi quản lý một phần không phận từ quân sự sang dân sự là cần thiết để mở ra cơ hội cho ‘nền kinh tế tầm thấp’.
Quá trình xây dựng và phát triển ‘nền kinh tế tầm thấp’ tại Việt Nam đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và các bên liên quan. Với sự nỗ lực và quyết tâm, Việt Nam hoàn toàn có thể kiến tạo một mô hình tăng trưởng mới, không chỉ đảm bảo sự phát triển kinh tế mà còn hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
